Biopsja gruboigłowa. Jak przebiega i jak się do niej przygotować?

Jakie są rodzaje biopsji? 

Biopsję wykonuje się, aby potwierdzić, czy tkanki są objęte chorobą, np. nowotworem. Metoda pobrania materiału przez lekarza zależy od rodzaju nowotworu i jego umiejscowienia.  Medycy stosują także biopsję do pogłębiania diagnostyki przyczyn niektórych chorób. Wykorzystuje się ją np. w: 

• ocenie nerki dawcy przed przeszczepieniem,  
• rozpoznaniu stanu zapalnego badanego narządu, 
• badaniu mięśni przy podejrzeniu miopatii lub dystrofii. 

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) 

W trakcie zabiegu personel medyczny wprowadza długą igłę (igłę punkcyjną) do narządu lub wykrytej zmiany. Po nakłuciu za pomocą strzykawki lekarz pobiera próbkę materiału komórkowego. Następnie pracownicy laboratorium wykonują z niej rozmazy lub rzadziej preparaty histopatologiczne. Igła używana do biopsji cienkoigłowej ma podobną średnicę jak igła służąca do pobierania krwi. Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa jest najmniej inwazyjną metodą spośród wszystkich rodzajów biopsji.  

Metoda ta ma jednak jedną wadę: przy jej pomocy uzyskuje się niewielką ilość materiału, co obniża jej użyteczność.  

Biopsja cienkoigłowa nie pozwala na rozpoznanie chłoniaków, mięsaków i czerniaków. Nie można też za jej pomocą ocenić rokowania przebiegu choroby. 

Biopsja gruboigłowa 

Podobnie jak przy biopsji cienkoigłowej, badanie polega na pobraniu materiału do analizy poprzez igłę ze strzykawką.  

Przy pomocy biopsji gruboigłowej można jednak pobrać tkanki do badania, a igła jest grubsza niż w przypadku biopsji cienkoigłowej.

Biopsja gruboigłowa (podobnie jak BAC) może zostać wykonana pod kontrolą tomografu komputerowego lub ultrasonografii. Jednym z rodzajów biopsji wykonanej przy użyciu metod obrazowych jest biopsja stereotaktyczna. Stosuje się ją np. przy badaniu guza piersi, aby precyzyjnie określić położenie zmiany niewyczuwalnej lub niewidocznej na mammografii zmiany.  W trakcie zabiegu pobierane są ok. 2-centymetrowe wycinki o średnicy 3-10 mm zwane wałeczkami. Z reguły jest to od 2 do 4 wałeczków, jednak zdarza się, że personel medyczny pobiera nawet 6 wycinków.  W niektórych przypadkach, gdy wynik biopsji gruboigłowej budzi podejrzenie zmiany złośliwej, personel medyczny wykonuje biopsję gruboigłową wspomaganą próżnią. Jest to procedura minimalnie inwazyjna. Z jednego nakłucia nadzorowanego przez USG, mammografię czy rezonans magnetyczny lekarz może pobrać aż 10-30 wałeczków tkanowych. 

Biopsja gruboigłowa pozwala na precyzyjniejsze rozpoznanie niż biopsja cienkoigłowa.  

Jest to spowodowane m.in. tym, że dzięki niej uzyskuje się więcej materiału diagnostycznego niż w biopsji cienkoigłowej. Biopsja gruboigłowa w większości przypadków pozwala ocenić stopień złośliwości i zróżnicowania raka oraz rokowania. Ułatwia także dokonanie wyboru co do najskuteczniejszej metody leczenia.   Pozostałe rodzaje biopsji to: 

• biopsja chirurgiczna otwarta – zabieg przeprowadzany najczęściej na sali operacyjnej; jest postępowaniem nastawionym na całkowite usunięcie zmiany; 
• biopsja wycinkowa – polega na pobraniu tylko niewielkiego fragmentu tkanki z dużej masy guza; 
• biopsja szczoteczkowa; 
• biopsja płynna; 
• biopsja odciskowa; 
• biopsja węzła wartowniczego. 

Jak przygotować się do biopsji? 

Przed biopsją pamiętaj o następujących kwestiach: 

• Lekarz podczas wizyty wytłumaczy Ci, czym jest biopsja, jak przebiega i jakie powikłania może powodować. Przed badaniem musisz wyrazić pisemną, świadomą zgodę na jego wykonanie. 
• Na 5 dni przed biopsją odstaw leki przeciwzakrzepowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen, pyralgina). Przy braku takiej możliwości lekarz może Ci zalecić przyjmowanie heparyny w iniekcjach. Poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. 
• Lekarz może zlecić ocenę Twojej odporności na wystąpienie wirusowego zapalenia wątroby typu B i C.
• Lekarz może skierować Cię na dodatkowe badania, np. USG, badania krwi (badania krzepliwości krwi, hematokryt, stężenie hemoglobiny).
• Specjalista poinformuje Cię, czy musisz pozostać na czczo na czas zabiegu. Jeśli jest to niezbędne, nie spożywaj posiłków na minimum 6 godzin przed zabiegiem. 
• W niektórych przypadkach (np. biopsji nerki) personel medyczny może podać Ci leki obniżające ciśnienie krwi. 

Jak przebiega biopsja?

• W czasie badania lekarz znieczuli miejsce wprowadzenia igły biopsyjnej 1% roztworem lidokainy.  
• W trakcie badania staraj się nie poruszać. 
• Lekarz może poprosić Cię o wstrzymanie oddechu, by zapobiec przemieszczaniu się organów na czas wkłucia.  
• Z reguły nie podaje się środków uspakajających, które mogłyby ograniczyć Twój kontakt z lekarzem. Jeśli jednak Twój niepokój będzie duży, wówczas lekarz może zadecydować o podaniu leków wyciszających. 

Czy biopsja wiąże się z wystąpieniem powikłań?

Biopsja jest uznawana za stosunkowo bezpieczną procedurę. Jednak jak każdy zabieg, wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań.   W wyniku badania może dojść do: 

• krwawienia (lub krwotoku w przypadku biopsji nerki),  
• przypadkowego nakłucia i uszkodzenia innych struktur (uszkodzenie płuca, zapalenie opłucnej w przypadku biopsji płuca). 

Możesz również odczuwać bolesność w miejscu wkłucia. Zastosuj wówczas łagodne środki przeciwbólowe w postaci tabletek.  Jeśli czeka Cię to badanie, może być to dla Ciebie stresujące przeżycie. Pamiętaj jednak, że to biopsja gruboigłowa cechuje się dużym bezpieczeństwem i precyzyjnością. Pozwala ocenić rokowania i wpływa na dobór odpowiedniej terapii. Nie wymaga też żmudnych i nieprzyjemnych przygotowań. Jeśli masz jakieś wątpliwości w kwestii tej procedury, skonsultuj się z lekarzem.  Przeczytaj również: Biopsja cienkoigłowa – jak się przygotować i ile czeka się na wynik?