Choroba refluksowa – czy może wpływać na głos?

Refluks – czym jest? 

Refluks, czyli choroba refluksowa przełyku (GERD, gastroesophageal reflux disease) polega na patologicznym cofaniu się treści żołądkowej do przełyku, powodując tym samym uciążliwe dolegliwości i powikłania. Zarzucana treść pokarmowa może mieć różne pH – kwaśne lub słabo alkaliczne. Do częstych symptomów choroby refluksowej zalicza się objawy przełykowe i zespoły pozaprzełykowe.  

Do typowych objawów przełykowych zalicza się:

• odbijanie; 
• zmiany głosu; 
• uczucie obecności ciała obcego w gardle; 
• zgagę (uczucie palenia za mostkiem); 
• bóle w okolicach nadbrzusza, klatki piersiowej; 
• kaszel po posiłku; 
• chrypkę (zwłaszcza rano); 
• pochrząkiwanie; 
• regurgitację – cofanie się treści żołądkowej do przełyku. 

Do zespołów pozaprzełykowych o ścisłym związku z refluksem zalicza się:

• refluksowe zapalenie krtani, 
• kaszel refluksowy, 
• refluksowy zespół astmatyczny, 
• obecność nadżerek szkliwa zębowego, 
• próchnicę, 
• nieprzyjemny zapach z buzi. 

Do zespołów pozaprzełykowych o prawdopodobnym związku z chorobą refluksową zalicza się:

• idiopatyczne zapalenie płuc, 
• stany zapalne gardła, 
• nawracające zapalenie ucha środkowego, 
• zapalenie zatok przynosowych. 

Objawy alarmowe, które wymagają niezwłocznej diagnostyki gastroskopijnej to:

• nasilenie objawów choroby, 
• wymioty, 
• krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego, 
• ból przy połykaniu, 
• trudności w przełykaniu, 
• utrata znacznej masy ciała w krótkim czasie, 
• obecność wyczuwalnego guza w nadbrzuszu, 
• brak efektów leczenia farmakologicznego, 
• niedokrwistość. 

Refluks – przyczyny 

Najczęstsze przyczyny choroby refluksowej to niedomykanie się dolnego zwieracza żołądka, słaba praca przełyku (słaba perystaltyka i kurczliwość) oraz inne czynniki żołądkowe (np. wzrost ciśnienia w jamie brzusznej). Dodatkowo na jego występowanie wpływają czynniki zewnętrzne, takie jak: sposób odżywiania, używki, choroby współistniejące (np. cukrzyca, otyłość) oraz stres. 

Refluks – możliwe powikłania 

W przypadku przewlekłej choroby refluksowej może dojść (obok przedłużających się stanów zapalnych) do powikłań, m.in.: 

• zwężenia przełyku (wskutek bliznowacenia tkanek), 
• nadżerki (ubytków w błonie śluzowej), 
• wrzodów, 
• krwawienia, 
• przebicia wrzodu, 
• przełyku Barretta (stanu przedrakowego), 
• raka przełyku. 

Jaki wpływ na głos ma choroba refluksowa? 

Objawy choroby refluksowej przełyku mają realny wpływ na stan i pracę aparatu głosowego pacjenta. Badania wykazują, że w krtani osoby dotkniętej refluksem dochodzi do widocznych zmian. Można zaobserwować m.in.: 

• ziarniniaki fałdów głosowych, 
• zaczerwienienie fałdów głosowych wraz z obrzękiem, 
• zwężenie tylnego odcinka szpary głośni, 
• ziarniniaki chrząstek nalewkowatych, 
• zapalenie stawu pierścienno-nalewkowego, 
• zwężenia pod- i nadgłośniowe, 
• obrzęki. 

Refluks treści żołądkowej do gardła dolnego i krtani stanowi przyczynę zmian morfologicznych w tych narządach. Zmiany w głosie wynikają ze zmian śluzówkowych, a także z napięcia zewnętrznych i wewnętrznych mięśni krtaniowych, które powoduje refluks. We wczesnych stadiach choroby problemy głosowe są wynikiem nadmiernej ilości wydzieliny lub śliny znajdujących się w nagłośni. Wynikiem tego jest podwyższone napięcie mięśniowe krtani. Taki stan utrzymujący się długotrwale może doprowadzić do wtórnych zmian organicznych będących wynikiem nieprawidłowej emisji głosu i wysiłku głosowego. Obrzęk fałdów głosowych i patologicznie zwiększona ich masa z wydzieliną wpływają na wysokość i barwę głosu.   

Zaburzenia głosu powstałe w wyniku choroby refluksowej mogą prowadzić do wtórnych zmian w narządzie głosu (zwłaszcza przy nieleczonym schorzeniu). Dlatego tak ważne jest podjęcie leczenia. Bóle gardła, chrypka, częste odkrztuszanie, kaszel – to tylko niektóre z objawów zaburzeń, które wpływają na jakość głosu. Stale podrażniane i przeciążone fałdy głosowe mogą się „zbuntować” – zwłaszcza u osób, które pracują głosem. 

Refluks – leczenie 

Chorobę refluksową leczy się kompleksowo, czyli nie tylko farmakologicznie. Zwalczanie tego schorzenia wymaga zaangażowania ze strony pacjenta – nierzadko całkowitej zmiany stylu życia. Na zdrowie pacjenta w dużym stopniu wpływa przestrzeganie diety.  

Osoby z chorobą refluksową powinny wyeliminować z diety:

• używki (alkohol, papierosy); 
• czekoladę; 
• napoje gazowane; 
• tłuste, ciężkie i ostre potrawy; 
• kawę i herbatę. 

W przypadku otyłości zaleca się zrzucenie zbędnych kilogramów.

W złagodzeniu objawów choroby refluksowej mogą pomóc:

• uniesienie wezgłowia łóżka,  
• unikanie kładzenia się bezpośrednio po posiłku (najlepiej odczekać 2 godziny).  

Podczas leczenia farmakologicznego pacjenci najczęściej przyjmują leki mające na celu zmniejszenie wydzielania kwasu solnego, a także leki alkalizujące i prokinetyczne. Podstawowe leczenie trwa około 6-8 tygodni, jednak w zależności od stanu pacjenta i jego zaangażowania może się przedłużyć. 

Choroba refluksowa jest nieprzyjemnym i uciążliwym schorzeniem, z którym należy niezwłocznie udać się do specjalisty. Warto zmienić swoje żywieniowe przyzwyczajenia, aby polepszyć zdrowie i realnie wpłynąć na stan głosu. 

Przeczytaj również:
Choroba refluksowa przełyku – współczesne możliwości farmakoterapii