Czy serce może pęknąć? Zespół złamanego serca

Zespół złamanego serca – co to jest? 

Złamane serce kojarzy nam się z nieszczęśliwą miłością i głęboką tęsknotą. Termin ten ma jednak swoje zastosowanie również w medycynie. Zespół złamanego serca to jednostka chorobowa mięśnia sercowego, nazywana inaczej kardiomiopatią takotsubo (tako – ośmiornica, tsubo – garnek). Ta nietypowa nazwa pochodzi od przyrządu do połowu ośmiornic, ze względu na podobieństwo nieprawidłowego kształtu, jakie przyjmuje serce (a dokładnie lewa komora) podczas występowania dolegliwości oraz w przebiegu tej choroby.  

Nawet 90% pacjentów z kardiomiopatią takotsubo to kobiety powyżej 50. roku życia. 

Zespół złamanego serca – przyczyny 

Choroba takotsubo jest poprzedzona czynnikiem wyzwalającym u około 70% pacjentów. Oznacza to, że silne bodźce stresowe, np. śmierć bliskiej osoby, rozstanie z partnerem czy niespodziewana utrata pracy w dużej mierze są odpowiedzialne za wystąpienie zespołu złamanego serca. Mogą to być również krwotoki śródczaszkowe czy sepsa. 

Jednak nie tylko negatywne emocje bywają przyczyną choroby takotsubo. Zdarza się, że ujawnia się ona w czasie ciąży lub podczas seksu. 

Wyjaśnienie przyczyny zespołu takotsubo nie jest jednoznaczne. Specjaliści wskazują przede wszystkim na mechanizmy związane z niedokrwieniem mięśnia sercowego (skurcz naczyń wieńcowych, dysfunkcja mikrokrążenia sercowego, przerwany zawał mięśnia sercowego). Istnieją również teorie związane z czasową blokadą drogi wypływu krwi z lewej komory serca czy toksycznością mięśnia sercowego z powodu nadmiernej ilości adrenaliny przenoszonej przez krew.   

Zespół złamanego serca – objawy i diagnostyka 

Pacjenci z kardiomiopatią takotsubo często mają objawy podobne do tych występujących u pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym.  

Zazwyczaj są to:  

• ostry ból w klatce piersiowej,  
• duszności,  
• kołatanie serca, 
• omdlenia, 
• nudności z towarzyszącym dyskomfortem w okolicy mostka.  

Zespół złamanego serca jest zwykle odwracalny, jednak w fazie ostrej (na początku trwania objawów) u znacznej liczby pacjentów (19%) rozwijają się poważne powikłania. Są to: arytmie, niewydolność serca, wstrząs kardiogenny, choroba zakrzepowo-zatorowa, zatrzymanie akcji serca czy pęknięcie mięśnia sercowego. 

Do diagnostyki wymienionych objawów służy przede wszystkim badanie elektrokardiograficzne (EKG), jednak zdarzają się przypadki, kiedy niczego ono nie wykrywa. Rezonans magnetyczny serca jest zalecany, by wykluczyć zakaźne zapalenie mięśnia sercowego i ostatecznie potwierdzić zespół złamanego serca. Poziom biomarkerów sercowych (troponina i kinaza eratynowa) są w większości przypadków lekko podwyższone, natomiast często występuje znaczny wzrost stężenia peptydu natriuretycznego NT-proBNP. Ważną wskazówką (lecz nie warunkiem koniecznym) w rozpoznaniu zespołu złamanego serca jest emocjonalny lub fizyczny czynnik poprzedzający objawy.  

Zespół złamanego serca – leczenie  

Polega ono na połączeniu leczenia niewydolności serca z terapią istniejących wcześniej schorzeń. Stosowanymi lekami są m.in. inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (ACE-I) i beta-blokery. Ważne jest, aby nauczyć się radzić sobie ze stresem, który z dużym prawdopodobieństwem mógł być przyczyną wystąpienia tej choroby.  

Nawroty zespołu złamanego serca występują w okresie od 30 dni do 10 lat u około 2% pacjentów. 

Przeczytaj również:
Zawał serca. Jak udzielić pierwszej pomocy?