Czym jest inulina?

Jak jest zbudowana inulina? 

Inulina należy do fruktooligosacharydów, które są także nazywane fruktanami. Występuje w postaci łańcucha złożonego z cząsteczek fruktozy (połączonych wiązaniem β-2,1-glikozydowym), zakończonego glukozą, która z kolei jest przyłączona wiązaniem β-1,2-glikozydowym. Inulina w naturalnej formie zawiera od 2 do 50 cząsteczek fruktozy w łańcuchu, natomiast do celów przemysłowych można otrzymać inulinę krótkołańcuchową (2–10 jednostek fruktozy) i wysokowydajną, o długości łańcucha > 23 cząsteczek fruktozy.  

Inulina charakteryzuje się następującymi cechami: 

• występuje w postaci białego proszku, 
• rozpuszcza się w ciepłej wodzie,  
• w temperaturze 0°C wytrąca się z roztworu, 
• ma neutralny zapach, 
• jej krótkołańcuchowe formy mają lekko słodki smak, 
• ma silne właściwości redukujące, 
• jest niskokaloryczna (wartość energetyczna wynosi od 1 do 1,5 kcal/g). 

Źródła inuliny 

Inulina stanowi materiał zapasowy roślin, chroni je przed chłodem i nadmiernym przesuszaniem. Ten cenny fruktan pozyskiwany jest głównie z korzeni, kłączy i dolnych części łodyg z następujących gatunków roślin: 

• słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus), 
• cykoria korzeniowa (Cichorium inthybus),  
• oman wielki (Inula helenium),  
• wężymord czarny (Scorzonera hispanica),  
• mniszek pospolity (Taraxacum officinale), 
• kozibród porolistny (Tragopogon porrifolius),  
• łopian większy (Arctium lappa), 
• karczoch (Cynara scolymus),  
• czosnek (Allium sativum),  
• cebula (Allium cepa),  
• por (Allium ampeloprasum L.). 

W warunkach przemysłowych inulina jest otrzymywana z surowców roślinnych poprzez ekstrakcję wodną z wykorzystaniem ultradźwięków lub mikrofal albo z wykorzystaniem enzymów wytwarzanych przez mikroorganizmy. 

Rola inuliny w diecie człowieka 

Dużą zawartością inuliny charakteryzują się produkty spożywcze, które można zaliczyć do żywności funkcjonalnej, czyli takiej, która wywiera udokumentowany, pozytywny wpływ na organizm człowieka.  

Inulina pełni rolę prebiotyku, czyli substancji, która wpływa korzystnie na rozwój prawidłowej mikrobioty jelitowej. Cały proces jest ściśle związany z budową chemiczną inuliny. Zawarte w niej wiązania β-glikozydowe są odporne na działanie enzymów trawiennych człowieka, co sprawia, że spożyta inulina dociera do jelita grubego w niezmienionej postaci. W ten sposób staje się pożywką dla cennych bakterii jelitowych, takich jak Bifidobacterium i Lactobacillus sp., które sprawiają, że inulina ulega fermentacji. Przyczynia się to do powstania krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, stanowiących czynniki ograniczające rozwój patogennych pałeczek E. coli oraz bakterii z rodzaju Salmonella.  

Inne korzyści wynikające ze spożywania inuliny obejmują między innymi:  

• regulację stężenia glukozy i insuliny we krwi, 
• obniżenie ryzyka wystąpienia chorób jelit, 
• poprawę profilu lipidowego, 
• wpływ na biodostępność substancji mineralnych, 
• wpływ na układ kostny, 
• modulujące działanie na układ immunologiczny,  
• działanie przeciwnowotworowe, 
• zapobieganie rozwojowi próchnicy zębów, 
• redukcję toksycznych metabolitów, 
• wpływ na zachowanie prawidłowej masy ciała.  

Inulina a przemysł spożywczy 

Ze względu na swoje unikalne właściwości fizyko-chemiczne, inulina jest szeroko wykorzystywana w przemyśle spożywczym. Służy między innymi do wyrobu piany, emulsji i kremów, a także charakteryzuje się możliwością żelowania i pęcznienia. Stanowi też ważny stabilizator oraz substytut tłuszczów i cukrów, szczególnie w produktach o obniżonej kaloryczności. W związku z tym inulinę możemy znaleźć w produktach, takich jak: 

• dżemy,  
• produkty mleczne, 
• desery, 
• lody 
• nadzienia do ciast,  
• gotowe sosy i ketchup, 
• wędliny. 

Prebiotyczna rola inuliny to najważniejszy argument, by zadbać o odpowiednią ilość tego fruktanu w naszej codziennej diecie.  

Przeczytaj również:
Dietoprofilaktyka chorób – co jeść, aby długo cieszyć się zdrowiem?