Fluoroza – czym grozi nadmiar fluoru?
Białe plamki na szkliwie, które po pewnym czasie ciemnieją, są objawem nadmiernej ekspozycji na fluor. Taką przypadłość nazywa się fluorozą. Jest to zaburzenie, które może prowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia szkliwa zębów. Fluor w zbyt dużych stężeniach ma właściwości toksyczne.
Czym jest fluoroza?
Fluoroza to zaburzenie, którego przyczyną jest nadmierna podaż fluoru. Jest on obecny m.in. w żywności – w produktach zbożowych, herbacie, warzywach liściastych czy rybach. Najczęściej jest on jednak dostarczany do organizmu wraz z wodą pitną (wodociągową lub butelkowaną).
Według Komisji Europejskiej maksymalne stężenie fluoru w wodzie nie powinno przekraczać 5 mg/l. Wyższe stężenie może zagrażać zdrowiu.
W Polsce stężenie fluoru dla wód przeznaczonych do spożycia wynosi 1,5 mg/l.
Zapotrzebowanie na fluor
Zapotrzebowanie na fluor kształtuje się różnie, w zależności od wieku.
- 1-3 lata – 0,7 mg/dobę;
- 4-8 lat – 1,1 mg/dobę;
- 9-13 lat – 2 mg/dobę;
- 14-18 lat:
- dziewczęta – 2,9 mg/dobę,
- chłopcy – 3,3 mg/dobę.
U dorosłych dobowe zapotrzebowanie na fluor wynosi od 3 do 4 mg.
Pozytywne działanie fluoru
Fluor jest powszechnie wykorzystywany medycynie. Największe znaczenie odgrywa on w stomatologii, gdzie stosuje się go pod postacią jonów fluorowych, które wykazują działanie przeciwpróchnicowe. Uważa się także, że fluor jest niezbędny do prawidłowego rozwoju kości i zębów.
Toksyczność fluoru
Długotrwałe narażenie na większe niż zalecane dawki fluoru wpływa negatywnie na organizm. Fluor może się w nim kumulować, co w konsekwencji może prowadzić do wielu nieodwracalnych zmian, m.in. w strukturze zębów.
Taki stan jest określany jako jednostka chorobowa – fluoroza.
Początkowo objawia się ona wystąpieniem białych plamek na szkliwie zębów, które w późniejszej fazie rozwoju ciemnieją. Na tym etapie szkliwo zębów może nawet pękać, co jest stanem nieodwracalnym.
Zatrucie fluorem objawia się wymiotami, biegunką, bólem brzucha, a w ciężkich przypadkach nawet obrzękiem płuc.
Nadmierna podaż fluoru może powodować uszkodzenia nerek w mechanizmie degeneracji nabłonka kanalików nerkowych, przerostu miąższu nerkowego, a nawet jego zaniku.
W konsekwencji może to doprowadzić do niewydolności nerek.
Fluor w stężeniu toksycznym może uszkadzać wątrobę, powodując zmiany martwicze, a także zaburzać funkcję detoksykacyjną.
Związki fluoru są silnie neurotoksyczne, co w konsekwencji może prowadzić do zmian neurodegeneracyjnych w niektórych obszarach mózgu – móżdżek, hipokamp i kora mózgowa. Prowadzi to do pogorszenia zdolności uczenia się i zapamiętywania. Nadmierna podaż fluoru może także wpływać na narządy rodne, prowadząc do poronień czy niepłodności.
Należy wiedzieć, że pomimo dobroczynnych właściwości fluoru jego długotrwałe stosowanie w dawkach przekraczających zalecaną ilość może być niebezpieczne dla zdrowia. Jeżeli na szkliwie zębów pojawią się białe plamki, warto skonsultować to ze stomatologiem.
Przeczytaj również:
Czy pasta do zębów musi zawierać fluor?
Źródła:
- Błaszczyk I., Ratajczak-Kubiak E., Birkner E., Korzystne i szkodliwe działanie fluoru, Farmacja Polska, tom 65, nr 9, 2009, str. 623-626.
- Tomaszewka I., Fluor, Medycyna praktyczna dla pacjentów, portal internetowy.
- Boguszewska-Gutenbaum H., Turska-Szybka A., Remiszewska A., Fluoroza zębów – opis przypadku, Nowa Stomatologia, numer 2, 2006, str. 68-72.
- Peplińska M., Emerich K., Michałek A., Dziarska A., Gruber-Miazga J., Korcala R., Obraz fluorozy zębów na podstawie wskaźnika Dean`s i wskaźnika T-F oraz choroby próchnicowej u dzieci zamieszkujących tereny zaopatrywane w wodę pitną o średniej zawartości fluoru 2,25 mg/l, Ann. Acad. Med. Gedan. 2015, 45, str. 35-43.
