Gałka muszkatołowa – właściwości i zastosowanie

Gałka muszkatołowa – charakterystyka 

Muszkatołowiec korzenny to wiecznie zielone drzewo z rodziny muszkatołowcowatych. Ma ciemnozielone, skórzaste liście i zazwyczaj dorasta do kilkunastu metrów wysokości. Niewielkie kwiatostany są w kolorze białym lub jasnożółtym. Roślina pochodzi z Indonezji, Indii i SriLanki. Do Europy przyprawa ta została sprowadzona prawdopodobnie w XII wieku.  

Owoce muszkatołowca zawierają nasiona otoczone osnówką o intensywnej ciemnoczerwonej barwie. Muszkatołowiec jest także źródłem: 

• buzdyganu, 
• olejku eterycznego (o działaniu uspokajającym) 
• masła z gałki muszkatołowej (tłuszcz, którego głównym składnikiem jest mirystyna – trigliceryd kwasu mirystynowego).

W celu otrzymania gałki muszkatołowej dojrzałe nasiona muszkatołowca są zrywane i suszone na słońcu przez kilka tygodni. Wysuszona okrywa nasienna jest łatwa do skruszenia, a otrzymana w ten sposób gałka muszkatołowa ma jajowaty, szaro-brązowy, bruzdowany kształt. 

Przyprawa ta ma charakterystyczny smak i zapach – nieco słodki i ostry. Najczęściej przyprawia się nią: 

• mięsa, 
• wędliny, 
• ziemniaki, 
• pieczywo, 
• ciasta, 
• sosy (np. beszamelowy), 
• warzywa, 
• ajerkoniak. 

Gałka muszkatołowa – skład 

Główne związki chemiczne zawarte w nasieniu muszkatołowca to: 

• kwas mirystynowy, 
• trymirystyna, 
• glicerydy kwasów tłuszczowych, 
• olejek eteryczny (mirystyna, elemycyna, eugenol, safrol, pinen, kamfen), 
• białka, 
• skrobia. 

Aktywność niektórych związków chemicznych zawartych w muszkatołowcu była badana m.in. pod kątem działania na koronawirusa SARS-CoV-2 z obiecującymi efektami. 

Gałka muszkatołowa – zastosowanie 

Gałka muszkatołowa jest powszechnie stosowaną przyprawą o charakterystycznych walorach smakowych. Jej zastosowanie w kuchni ma także efekt prozdrowotny, który obejmuje działanie: 

• regulujące pracę przewodu pokarmowego, 
• wiatropędne, 
• tonizujące, 
• obniżające stężenie lipidów, 
• przeciwzakrzepowe, 
• przeciwgrzybicze, 
• przeciwzapalne, 
• przeciwutleniające. 

Z kolei w tradycyjnej medycynie wschodniej gałka muszkatołowa jest stosowana jako: 

• afrodyzjak – podnosi libido u mężczyzn, zwiększa potencję i poprawia funkcje seksualne; 
• środek na bóle brzucha, niestrawność; 
• środek przeciwzapalny, łagodzący bóle reumatyczne; 
• środek hamujący nudności i wymioty ciężarnych. 

Gałka muszkatołowa – skutki uboczne 

Z uwagi na różne związki zawarte w tej przyprawie jej nadmierne stosowanie może nieść za sobą skutki uboczne. Przedawkowanie lub regularne stosowanie gałki muszkatołowej w dużych ilościach może wywołać antycholinergiczne objawy zatrucia, takie jak: 

• przyspieszone bicie serca (tachykardia), 
• niepokój, 
• pobudzenie, 
• splątanie, 
• rozszerzenie źrenic, 
• suchość skóry i błon śluzowych, 
• zatrzymanie moczu, 
• porażenie perystaltyki jelit. 

Objawy zatrucia ostrego (głównie zaburzenia żołądkowo-jelitowe – nudności, biegunka, wymioty) są obserwowane po spożyciu ok. 5 g tej przyprawy.  

Przyprawy są źródłem wielu związków czynnych korzystnie wpływających na zdrowie. Z tego powodu są często stosowane w tradycyjnej medycynie dalekiego wschodu jako środki pomocnicze w łagodzeniu różnych schorzeń. Warto włączyć gałkę muszkatołową jako urozmaicenie codziennej diety, jednak warto stosować ją z umiarem. 

Przeczytaj również:
Prozdrowotne działanie kurkuminy