Gaza – czym jest, rodzaje i wady

Gaza jest pozyskiwana z włókien bawełnianych (Tela gossypii), wiskozowych (Tela cellulosi) lub ich mieszaniny (Tela gossypii et cellulosi). Farmakopea dopuszcza śladowe ilości owocni i łupiny nasiennej we włóknach bawełnianych, a materiał może cechować się niewielkimi błędami tkackimi. Etapy tworzenia gazy to: 

• snucie przędzy,  
• krochmalenie,  
• powlekanie przędzy, 
• tkanie gazy.  

Gazę tka się na krośnie metodą przekładania dwóch nici zwanych wątkiem i osnową. Nitki przeplata się pod kątem prostym, zachowując odpowiednie napięcie, aby gaza wykazywała odpowiednią wytrzymałość oraz sprężystość. Następnie poddaje się ją obróbce chemicznej. Bielenie gazy odbywa się za pomocą nadtlenku wodoru, nie jest używany w tym procesie chlor. Gaza zachowuje swój kolor, nawet gdy jest poddawana sterylizacji, np. w autoklawie za pomocą wysokiej temperatury. Włókna, które są używane do jej produkcji, charakteryzują się silnym skrętem, dzięki czemu na powierzchni gazy nie ma luźnych nitek. 

Aby gaza mogła zostać wykorzystana do produkcji materiałów opatrunkowych, musi spełniać odpowiednie normy czystości mikrobiologicznej określone przez Farmakopeę. Dotyczy to także gazy niejałowej. Gaza nie może zawierać bakterii Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa oraz bakterii z rodziny Enterobacteriaceae.  

Rodzaje gazy 

Farmakopea Polska wyróżnia 8 rodzajów gazy higroskopijnej. Rodzaje zależą od: 

• ilości nitek przypadających na 1 cm2,  
• wytrzymałości nitek użytych do procesu tkania, 
• masy.  

Wyróżnia się gazę: 

• lekką, składającą się z 13 nitek, 
• ciężką, która posiada 17, 18, 20, 22, 24a oraz 24b nitek.  

W Farmakopei Europejskiej znajduje się także monografia gazy składającej się z 12 nitek.

Im więcej nitek zawiera gaza, tym większa jest jej chłonność.    

Materiały opatrunkowe z gazy występują w wersji jałowej oraz niejałowej. Gaza może być cięta i składana w mniejsze kompresy lub zwijana w tampony, tupfery lub setony. Wyroby pozyskiwane z gazy mogą zawierać nitkę nasączoną siarczanem baru, która jest widoczna w promieniach rentgenowskich oraz w ultrasonografie. Jest to zabezpieczenie przez pozostawieniem materiału higroskopijnego w jamach ciała człowieka podczas operacji.  

Wady materiałów opatrunkowych z gazy 

Materiały opatrunkowe z gazy są szeroko stosowanie w opatrywaniu ran. Mają jednak wady, które wpływają na proces gojenia ran: 

• opatrunek z gazy jest przepuszczalny dla powietrza, przez co nie chroni rany przed utratą wilgoci, 
• gaza może przyschnąć do powierzchni rany, wskutek czego zmiana opatrunku może być bolesna, a nowo powstała tkanka może ulec uszkodzeniu,  
• opatrunek gazowy nie chroni rany przed wnikaniem drobnoustrojów, 
• do zamocowania opatrunku z gazy potrzebne są dodatkowe materiały, np. bandaż lub przylepiec, 
• opatrunki z gazy powinno się często wymieniać, gdyż szybko ulegają zabrudzeniu.