Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Angelini Magvit B6
14

Glejak mózgu. Jak rozpoznać objawy?

Słuchaj artykułu

Guzy mózgu stanowią różnorodną grupę, w której wyróżnia się zarówno łagodne, jak i złośliwe zmiany. Jedną z podgrup tych nowotworów są glejaki mózgu, powstające z komórek gleju. Jakie dają objawy? Jak wygląda diagnostyka i w jaki sposób przebiega leczenie?

Glejak mózgu. Jak rozpoznać objawy?

Czym jest glejak mózgu? 

Glejaki mózgu to grupa guzów powstających w wyniku nieprawidłowego rozrostu gleju. Komórki glejowe są uznawane za komórki podporowe dla neuronów, z którymi tworzą tkankę mózgową. Zapewniają one odżywienie dla komórek nerwowych, tworzą barierę krew-mózg i wytwarzają wiele enzymów. Jeżeli zaczyna dochodzić do nieprawidłowych podziałów komórek glejowych, to wówczas następuję tzw. transformacja nowotworowa i powstaje guz.

W zależności od tego, czy ma on zdolność do rozprzestrzeniania się (naciekania) na sąsiednie tkanki i dawania przerzutów odległych, wyróżnia się nowotwory łagodne (bez takich cech) i złośliwe. Glejaki stanowią około 70% pierwotnych nowotworów mózgu, są więc najczęstszymi guzami w tej lokalizacji. Występują z większą częstością u dzieci niż u dorosłych.

Niektóre glejaki, jeżeli nie zostaną usunięte, mają skłonność do zezłośliwienia, tzn. do przejścia na wyższy stopień złośliwości wraz z upływem czasu. Dość częste jest przejście gwiaździaka anaplastycznego (glejak III stopnia złośliwości) w glejaka wielopostaciowego (glejak IV stopnia złośliwości). Ten ostatni nowotwór jest jednym z najbardziej agresywnych i zwykle powoduje szybki zgon pacjenta od momentu zdiagnozowania.  

Glejak mózgu – przyczyny 

Przyczyny powstania glejaka mózgu nie są w pełni poznane. Prawdopodobnie jest to związane z określonymi mutacjami genetycznymi i występowaniem guzów mózgu w rodzinie.

Niektóre choroby genetyczne, takie jak m.in. nerwiakowłókniakowatość typu 1 i 2 czy stwardnienie guzowate, zwiększają ryzyko glejaków. Czynnikami ryzyka są także długotrwałe narażenie na promieniowanie jonizujące (radioaktywne) czy długotrwały kontakt z chemikaliami. W zdecydowanej większości przypadków zachorowań nie udaje się jednak ustalić przyczyny.

Glejak – objawy 

Objawy glejaków mózgu mogą być różnorodne. Większość guzów przez długi czas lub nigdy nie wywołuje żadnych dolegliwości. Pojawienie się symptomów zwykle związane jest z powiększaniem się nowotworu i naciekaniem przez niego ważnych struktur w obrębie mózgu i/lub ma związek ze wzrostem ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Przewlekłe nadciśnienie wewnątrz czaszki powoduje występowanie następujących objawów: 

  • ból głowy – to najczęstszy objaw; jest najsilniejszy rano i narasta wraz z powiększaniem się guza,  
  • senność, 
  • zaburzenia świadomości,
  • pogorszenie widzenia (związane z występowaniem obrzęku tarczy nerwu wzrokowego),
  • nudności i wymioty, pojawiające się zwłaszcza rano,
  • zaburzenia równowagi. 

Występujące objawy są zależne także od lokalizacji, w której dochodzi do rozrostu guza.  

Glejak zlokalizowany w płatach czołowych 

Najbardziej charakterystycznymi dolegliwościami są zmiany w charakterze i zachowaniu. U chorego pojawiają się niechęć do działania, brak inicjatywy i apatia. Mogą się także pojawić spowolnienie intelektualne i problemy z koncentracją, co razem może się przyczyniać do trudności w wykonywaniu codziennych obowiązków. Pojawiają się problemy z pamięcią i planowaniem.  

Z drugiej jednak strony w guzach zlokalizowanych u podstawy płatów czołowych obserwuje się u chorych impulsywność, wesołkowaty nastrój i dużą chwiejność emocjonalną. Czasem stwierdza się zanik węchu i pogorszenie widzenia. Niekiedy rosnący guz może powodować niedowłady kończyn lub osłabienie siły mięśniowej. 

Glejak zlokalizowany w płatach skroniowych  

Mogą powodować problemy z wysławianiem się (afazja). Powoduje to albo problemy z rozumieniem mowy (przy zachowanej zdolności do mówienia) albo z wysławianiem się (przy rozumieniu mowy). Mogą pojawiać się także ubytki w polu widzenia, problemy z rozumieniem muzyki i zawartości emocjonalnej wypowiedzi.

Jednym z częstszych objawów nowotworów rozwijających się w tej okolicy są napady padaczki, które występują po raz pierwszy w życiu.  

Glejak zlokalizowany w płatach ciemieniowych 

Dochodzi do różnego rodzaju zaburzeń odczuwania po stronie przeciwnej do guza. Mogą pojawić się problemy z lokalizowaniem bodźca dotykowego na skórze, rozróżnianiem bodźca pojedynczego od podwójnego, rozpoznawaniem przedmiotów trzymanych w dłoni i ułożenia kończyny.

Niekiedy chory nie zdaje sobie sprawy z objawów zaburzenia czucia czy niedowładów. Pojawiają się problemy z wykonywaniem złożonych czynności (np. samodzielnym ubieraniem się), kłopoty z rozpoznawaniem twarzy czy trudności w rozróżnianiu stron.  

Glejak zlokalizowany w płacie potylicznym  

Objawiają się zaburzeniami w polu widzenia. W zależności od lokalizacji nowotworu mogą występować połowicze ubytki widzenia, po stronie przeciwnej do guza. W niektórych przypadkach rozrost guza może prowadzić do całkowitej utraty wzroku.  

Glejak mózgu – diagnostyka 

Diagnostyką i leczeniem glejaków mózgu zajmują się lekarze neurolodzy, neurochirurdzy i onkolodzy. Rozpoczęcie procesu diagnostycznego wynika zwykle z zaobserwowania przez chorego lub osoby z jego otoczenia objawów opisanych powyżej.

Podstawą rozpoznania glejaków mózgu są badania obrazowe. Wykonuje się zarówno tomografię komputerową (TK), jak i rezonans magnetyczny (MRI). Oba badania mają różne zastosowania, przy czym to MRI pozwala na dokładniejszą ocenę mózgu i jest testem radiologicznym z wyboru w glejakach mózgu. Ważna jest także ocena mikroskopowa tkanki guza, pozwalająca na ustalenie ostatecznego rozpoznania, wykonywana po operacji usunięcia nowotworu lub pobrania biopsji (rzadziej). 

Glejak mózgu – leczenie 

Podstawę leczenia w glejakach mózgu stanowi operacja, która ma na celu usunięcie masy nowotworowej, ustalenie podtypu glejaka, a niekiedy zmniejszenie ucisku i ciśnienia wewnątrzczaszkowego. W zależności od stopnia złośliwości guza, oprócz leczenia chirurgicznego stosuje się także samo naświetlanie (radioterapia) lub połączone z chemioterapią (radiochemioterapia).

Glejak wielopostaciowy – leczenie

Glejak wielopostaciowy to jeden z najbardziej agresywnych nowotworów mózgu, o bardzo złym rokowaniu i wysokim stopniu nawrotowości. Mimo intensywnych badań, standardowe leczenie pozostaje ograniczone. Obecny standard, tzw. protokół Stuppa, obejmuje maksymalne bezpieczne wycięcie guza, radioterapię oraz chemioterapię temozolomidem. Coraz częściej jednak wprowadzane są nowe strategie terapeutyczne, które mogą zmienić podejście do leczenia.

Wśród przełomowych metod znajdują się:

  • immunoterapia z zastosowaniem przeciwciał monoklonalnych,
  • terapia CAR-T, 
  • technologia Tumor Treating Fields (TTFields),
  • nanotechnologia, np. nanoprzewoźniki fototerapeutyczne na bazie złota i kompleksów irydu, które umożliwiają precyzyjne niszczenie guza z użyciem światła.

Żywienie w chorobach nowotworowych
Darmowa dostawa Gemini

Źródła
Zwiń
Rozwiń
  • Breakthrough in treatment approach showing promise in the fight against glioblastoma, Mayo Clinic Comprehensive Cancer Center, 2025.
  • Gilead’s CAR-T cell therapy shows promise in deadly brain cancer, Reuters, 2025.
  • Dhiman A., Comprehensive review on glioblastoma: nanotechnology, immunotherapy and combined therapeutic approaches, 2025.
  • Kozubski W., Neurologia, Warszawa 2014. 
  • Hanif F., Muzaffar K., Perveen K. i in., Glioblastoma Multiforme: A Review of its Epidemiology and Pathogenesis through Clinical Presentation and Treatment, Asian Pac J Cancer Prev., 2017. 
  • Ostrom Q.T., Bauchet L., Davis F.G. i in., The epidemiology of glioma in adults: a „state of the science” review, Neuro Oncol., 2014. 
  • Omuro A., DeAngelis L.M., Glioblastoma and other malignant gliomas: a clinical review, JAMA, 2013. 
  • Weller M., Wick W., Aldape K. I in., Glioma, Nat Rev Dis Primers, 2015. 
  • Brown T.J., Bota D.A., van Den Bent M.J. i in., Management of low-grade glioma: a systematic review and meta-analysis, Neuro-Oncology Pract., 2019.
  1. 17 października 2023, 03:28
    Piotr S.

    Bardzo ciekawy artykuł. Zainteresowałem się tym problemem po tym, jak wykryto glejaka u kolegi szwagra.Obecnie czytam i szukam artykułów na ten temat. Może coś znajdę i będę mógł pomóc w jakiś sposób w tej strasznej chorobie

  2. 29 marca 2024, 16:44
    Ewa

    Bardzo ciekawie napisany artykuł. U mojego męża zdiagnozowano glejaka wielopostaciwego płatu skroniowego 19 miesięcy temu. To okropna choroba, nie tylko dla chorych, ale i dla ich rodzin. Do końca czekałam na cud, ale się nie udało. Odszedł kilka dni temu. Był świadomy, że umiera. Ostatnie miesiące to była walka z ogromnym bólem całego jego ciała.

    1. 2 kwietnia 2024, 08:15
      Poradnik Gemini
      Poradnik Gemini

      Wyrazy współczucia. Życzymy dużo siły!

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę