Guma ksantanowa. Czy jest bezpieczna dla zdrowia?

Guma ksantanowa – co to jest? 

Guma ksantanowa (E415) to jeden z polisacharydów. Produkują ją bakterie Xanthomonas campestris w wyniku fermentacji cukrów pochodzących z pszenicy, kukurydzy i soi. Ze względu na wyjątkowe właściwości emulgujące stosujemy ją jako stabilizator i środek zagęszczający w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Poprawia stabilność koloidalną emulsji i zmniejsza ich podatność na uszkodzenia, np. podczas produkcji i pakowania. Uważa się ją za silną gumę organiczną. 

Guma ksantanowa to biały lub jasnożółty proszek. Z chemicznego punktu widzenia składa się z połączonych ze sobą cząsteczek D-glukozy. Dobrze rozpuszcza się w ciepłej i zimnej wodzie, tworząc lepki roztwór. 

Guma ksantanowa – w jakich produktach ją znajdziemy? 

Ksantan to doskonały środek żelujący, emulgujący i zagęszczający. Wykorzystujemy go w produkcji sosów, dressingów czy majonezów. Znajdziemy go także w lodach, polewach do ciast i deserów oraz żywności bezglutenowej (np. pieczywie, mąkach). Dzięki niemu produkty mogą osiągnąć pożądaną strukturę.  

W pieczywie i wyrobach cukierniczych gumę ksantanową używamy jako zagęstnika. Coraz częściej służy ona do przygotowywania wypieków bezglutenowych, ponieważ naśladuje lepko-sprężyste właściwości glutenu. Guma ksantanowa wydłuża także okres przydatności produktów mięsnych, mrożonych oraz zup. 

Substancja ta znalazła zastosowanie również w produkcji kosmetyków jako dodatek do szamponów, kremów do twarzy i ciała, past do zębów, emulsji do mycia i tuszy do rzęs.  

Gumę ksantanową możesz również kupić osobno i samodzielnie przygotować kosmetyk z jej dodatkiem. 

Guma ksantanowa – szkodliwość 

Guma ksantanowa (E415) uważana jest za substancję bezpieczną. Została dopuszczona przez Panel EFSA jako dodatek do żywności w krajach Unii Europejskiej.  

Nie określono rekomendowanej maksymalnej dawki gumy ksantanowej dla osób dorosłych. Przy nadmiernym spożyciu może ona jednak działać przeczyszczająco. 

Osoby dorosłe, które przyjmują gumę ksantanową w dużych ilościach (214 mg/kg m. c. przez 10 dni) z reguły dobrze ją tolerują. W niektórych przypadkach może ona wywołać wzdęcia i bóle brzucha. 

Gumy ksantanowej nie powinny spożywać niemowlęta i małe dzieci. Może ona też powodować uczulenie u osób z alergią na pszenicę, soję lub kukurydzę. Potwierdzono natomiast, że jest bezpieczna dla kobiet w ciąży.  

Guma ksantanowa może zostać zanieczyszczona ołowiem, rtecią, arsenem lub kadmem. Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej zanieczyszczenia toksycznym pierwiastkiem ołowiu są akceptowane do stężenia 2 mg/kg. Guma ksantanowa jako dodatek do żywności nie jest więc znaczącym źródłem narażenia na pierwiastki toksyczne. 

Czy guma ksantanowa wpływa na nasz mikrobiom jelitowy? 

Najnowsze badania pokazują, że zdolność do trawienia gumy ksantanowej jest wyższa u osób zamieszkujących kraje bardziej uprzemysłowione i zależy od bakterii z rodziny Ruminococcaceae. Wprowadzenie gumy ksantanowej do żywności wpływa więc na nasz mikrobom. Czy jest to efekt korzystny, neutralny, czy raczej szkodliwy – powinny wskazać dalsze badania.