Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Darmowa Dostawa InPost
X - Zadbaj o siebie zimą
X - Kalendarz adwentowy
X - Nutricia Bebiko
X - Inhalatory
X - Herbapol Syrop sosnowy
X - Pomysł na prezent 2
4

Hipochondria. Na czym polega lęk o własne zdrowie?

Słuchaj artykułu

Hipochondrię nazywamy potocznie lękiem o zdrowie. Dawniej w klasyfikacjach medycznych była często zaliczana do zaburzeń somatycznych. Aktualnie coraz częściej podkreśla się jej lękowy aspekt. Charakterystyczną cechą tego zaburzenia jest występowanie obaw o własny stan zdrowia. Ten lęk jest niewspółmierny do faktycznie występujących dolegliwości. W jaki sposób objawia się hipochondria? Jakie są jej przyczyny?

Hipochondria. Na czym polega lęk o własne zdrowie?

Adaptacyjny i nieadaptacyjny lęk o własne zdrowie 

Osoba z hipochondrią może wyolbrzymiać autentycznie występujące objawy lub mieć przeświadczenie o złym stanie zdrowia, nawet gdy badania i opinia lekarza temu przeczą.  

Lęk o własne zdrowie może mieć charakter adaptacyjny. Przy standardowym nasileniu skłania on nas do szukania pomocy lekarskiej, gdy jest ona rzeczywiście potrzebna. U osoby, u której w ogóle nie występuje lub jest na niskim poziomie, pojawia się lekceważący stosunek do własnych objawów.  

Osoba o niskim poziomie lęku o własne zdrowie może bagatelizować symptomy choroby, zwlekać z wizytą u lekarza i rezygnować z badań profilaktycznych. Może to przyczynić się do szybszego rozwoju nieleczonej choroby. 

Nadmierny lęk o własne zdrowie (hipochondria) również wpływa niekorzystnie na nasze zdrowie. Prowadzi do pogorszenia funkcjonowania psychospołecznego i obciążenia wysokimi kosztami (badania diagnostyczne, wizyty lekarskie, leki i suplementy). 

Hipochondria – przyczyny 

Hipochondria ma swoje podłoże głównie w nieprawidłowych sposobach interpretowania objawów chorobowych i selektywnym przetwarzaniu informacji medycznych. Osoba zmagająca się z hipochondrią ma tendencję do błędnego rozumienia objawów somatycznych. Postrzega ona powszechnie występujące i nieszkodliwe objawy jako symptomy ciężkiej choroby, np. ból głowy czy kaszel jako zwiastun raka, ból w okolicy brzucha jako symptom zapalenia trzustki.  

Taki sposób myślenia o własnym stanie zdrowia budzi ciągły niepokój i absorbuje naszą uwagę. Może to negatywnie odbić się na naszym samopoczuciu, relacjach z innymi i zdolności do prawidłowego wykonywania obowiązków zawodowych.  

Niektóre osoby mogą przejawiać większą tendencję do silnego lęku o własne zdrowie. Są to często osoby, które z natury charakteryzują się wyższą neurotycznością (lękliwością), a także takie, które w przeszłości doświadczyły traum w bliskich relacjach oraz braku zaspokojenia potrzeb uwagi i czułości. Zgłaszanie objawów somatycznych i angażowanie otoczenia w proces poszukiwania diagnozy i leczenia to w tym przypadku „wołanie” o uwagę.  

Lęk może być również spowodowany i w pewien sposób uzasadniony wystąpieniem określonej choroby w rodzinie. Kobieta, której matka i babcia cierpiały na chorobę nowotworową narządów rodnych, może doświadczać silnego lęku przed zachorowaniem na ten konkretny rodzaj schorzenia. Może wówczas obsesyjnie poszukiwać u siebie objawów choroby, a każdy nawet najmniejszy ból tych okolic traktować jako dowód toczącego się w organizmie stanu chorobowego. 

Objawy hipochondrii 

Hipochondria jest diagnozowana na podstawie obecności objawów, których nie można wytłumaczyć istnieniem zaburzenia psychicznego. Rozpoznanie stawia psychiatra lub psycholog po zebraniu szczegółowego wywiadu, obserwacji i przeprowadzeniu testów opartych na obowiązujących kryteriach diagnostycznych.  

Do objawów wskazujących na możliwość występowania hipochondrii zaliczamy: 

  • utrwalone i mało podatne na zmianę przekonanie o byciu osobą ciężko chorą; 
  • nieprawidłowe korzystanie z pomocy medycznej (nadmierne korzystanie ze specjalistycznych usług, częste wizyty lekarskie i badania diagnostyczne); 
  • lęk o własne zdrowie, który jest niewspółmierny do rzeczywistych objawów lub występuje, nawet gdy nie doświadczamy żadnych dolegliwości; 
  • zaabsorbowanie domniemaną chorobą (strata czasu na wizyty i badania lekarskie, ciągłe poszukiwanie informacji na temat choroby, np. w internecie, poruszanie tematu choroby w rozmowie z innymi przy każdej możliwej okazji); zaabsorbowanie chorobą i natłok myśli może prowadzić do problemów ze snem i apetytem; 
  • poszukiwanie u siebie nowych objawów i wnikliwa analiza funkcjonowania własnego ciała pod kątem wystąpienia ewentualnych nieprawidłowości; 
  • sceptyczne nastawienie do opinii lekarzy i brak wiary w zapewnienia o braku choroby (może to prowadzić do poszukiwania informacji i potwierdzenia w innych źródłach np. internecie, stawiania autodiagnozy); 
  • dolegliwości bólowe, które mogą, ale nie muszą być wynikiem choroby; często pojawiają się one na podłożu psychologicznym – są sprowokowane występowaniem wielu negatywnych emocji, nerwowości, stresu, problemów ze snem czy apetytem;
  • nerwowość i drażliwość w sytuacji, gdy ktoś sugeruje osobie cierpiącej na hipochondrię, że jest zdrowa; przekonanie o byciu osobą „pokrzywdzoną i niezrozumianą” przez innych.  

Leczenie hipochondrii

Leczenie opiera się przede wszystkim na psychoterapii. Szczególnie skuteczna może okazać się psychoterapia poznawczo-behawioralna, która ma na celu skorygowanie nieprawidłowych przekonań, schematów poznawczych i zachowań. 

Czym jest cyberchondria? 

Cyberchondria ma wiele wspólnego z hipochondrią. Jest to zjawisko, w którym obawy na temat własnego stanu zdrowia pojawiają się w wyniku ciągłego poszukiwania informacji w internecie. Osoba cierpiąca na cyberchondrię wpada w mechanizm tzw. błędnego koła. Szuka informacji, aby uspokoić swój lęk. Jednak każda kolejna samodiagnoza prowadzi do coraz silniejszych obaw i kolejnych godzin spędzonych w internecie. 

Cyberchondia i hipochondria mają wiele wspólnych cech, ale występują także między nimi pewne różnice: 

  • Osoby z hipochondrią mogą poszukiwać w internecie informacji na temat swoich domniemanych chorób, jednak nie robią tego w sposób tak kompulsywny, jak ma to miejsce w przypadku cyberchondrii.  
  • U osób z hipochondrią mogą pojawić się problemy w relacji pacjent-doktor. Są one wynikiem braku zaufania do specjalisty i postawionej przez niego diagnozy (niezgodnej z opinią pacjenta). U osób z cyberchondrią te problemy są jeszcze bardziej nasilone. Brak zaufania i defensywne nastawienie sprawia, że osoby z cyberchondrią poszukują pomocy w innych miejscach i są bardziej skłonne stawiać samodiagnozę na podstawie pozyskanych w ten sposób informacji.  
  • Osoby z hipochondrią często skupiają swoje lęki wokół jakiejś konkretnej choroby i sprecyzowanych objawów. Bywa to spowodowane pewnymi traumami i przykrymi doświadczeniami z przeszłości, np. wystąpieniem określonej choroby u członka rodziny. Natomiast w przypadku cyberchondrii dana osoba nie koncentruje swoich obaw na konkretnej jednostce chorobowej. Jest podatna na informacje znajdujące się w internecie.

Łagodzenie napięcia nerwowego
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Przeczytaj również:
Zaburzenia lękowe – objawy, leczenie


Źródła
Zwiń
Rozwiń
  • Kocjan J., Hipochondria (lęk o zdrowie): obecna konceptualizacja, klasyfikacja oraz podobieństwo do zaburzeń lękowych, Journal of Education, Health and Sport, 2015, 5, DOI: 10.5281/zenodo.17582. 
  • https://www.centrumdobrejterapii.pl/materialy/hipochondria/
  • Stec-Szczęsna B., Żebrowski M., Zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu lęku o zdrowie, Psychiatria, 2016, 13(2), s. 77-83. 
  • Duplaga M., Kobryn M., Cyberchondria i lęk o zdrowie w dobie dezinformacji, 2022, http://hdl.handle.net/11320/13828
  • Podręcznik „Kryteria Diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-V”. APA.  
  • Cierpiałkowska L., Sęk H., Psychologia kliniczna. Wydawnictwo PWN, 2021. 
Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę