Hipoglikemia. Jak rozpoznać objawy?

Czym jest hipoglikemia? 

Hipoglikemia to stan, w którym stężenie glukozy we krwi wynosi poniżej 55 miligramów na decylitr. Diagnoza hipoglikemii nie jest równoznaczna z obecnością objawów. Osoby doświadczające epizodów hipoglikemii, często przyzwyczajone do niskich poziomów glukozy we krwi, mogą nie odczuwać jej skutków. Z drugiej zaś strony osoby zaadaptowane do glikemii wysokich mogą doświadczać symptomów niedocukrzenia już przy wartościach uznawanych za prawidłowe. 

Hipoglikemię można podzielić na trzy grupy, zależnie od stanu chorego: 

• Hipoglikemia łagodna – chory nie doświadcza objawów uniemożliwiających mu samodzielne działanie i jest w stanie ją zwalczyć, przyjmując odpowiednie pokarmy i napoje wyrównujące poziom glukozy we krwi;
• Hipoglikemia umiarkowana – objawy uniemożliwiają choremu samodzielne sięgnięcie po produkty wyrównujące glikemię, jest on jednak zdolny do ich przyjęcia, pod warunkiem pomocy osób trzecich;
• Hipoglikemia ciężka – wiąże się z poważnymi objawami, w tym utratą przytomności. Wymaga pilnego leczenia szpitalnego. Jest stanem zagrożenia życia. 

Hipoglikemia – przyczyny 

Hipoglikemia polekowa

Dotyczy cukrzyków leczonych insulinoterapią i lekami doustnymi. 

Hipoglikemia polekowa zwykle występuje w przypadku: 

• niedostosowania dawki insuliny do spożytego posiłku lub intensywności wysiłku fizycznego (zbyt duża dawka);
• spożycia alkoholu, które powoduje zmniejszenie wytwarzania glukozy w organizmie, a zatem chwilowe zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę;
• zwiększenia wrażliwości na insulinę, np. po utracie masy ciała; osoba, która traci na wadze, zmniejsza również swoje zapotrzebowanie na insulinę; zapotrzebowanie to spada także u osób z dobrze wyrównaną cukrzycą.  

Inne przyczyny hipoglikemii: 

• Insulinoma – guz wydzielający insulinę, który powoduje nadmiar tego hormonu w krwiobiegu, a co za tym idzie zbyt duży spadek poziomu cukru we krwi;
• Niewydolność wątroby – powoduje zaburzenie metabolizmu węglowodanów;
• Hipoglikemia reaktywna (poposiłkowa), mogąca być wynikiem zaburzeń hormonów regulujących gospodarkę węglowodanową lub występować np. u chorych po resekcji żołądka. Objawia się spadkiem poziomu cukru we krwi najczęściej od 2 do 5 godzin po posiłku;
• Hipoglikemia spowodowana wydzielaniem hormonów przez nowotwory złośliwe.

Hipoglikemia – objawy 

Hipoglikemia może przebiegać bezobjawowo. W znacznej większości przypadków obecne są jednak symptomy, tj.: 

• uczucie głodu, 
• pocenie się, 
• nudności, 
• drżenie rąk i całego ciała, 
• uczucie szybkiego, nierównego bicia serca, 
• uczucie otumanienia, zagubienia, splątania, 
• senność, 
• zaburzenia koordynacji ruchowej, 
• trudności w mówieniu, 
• pogorszenie widzenia, 
• dziwne, nietypowe, nieadekwatne zachowania, 
• mrowienie skóry, 
• w ciężkich przypadkach utrata przytomności i śpiączka.  

Hipoglikemia – leczenie 

Sposób leczenia hipoglikemii zależy przede wszystkim od jej nasilenia. W łagodniejszych przypadkach priorytetem jest jak najszybsze przyjęcie pokarmu lub napoju zawierającego cukry proste. Może być to dostępna w aptekach glukoza w saszetkach, w postaci żelu. Można ją zastąpić słodką herbatą, wodą z cukrem lub innym słodzonym napojem, a nawet owocami (np. bananem) lub ich przetworami (sokiem lub dżemem).

Po opanowaniu wstępnych objawów zjedz posiłek zawierający węglowodany złożone. Może to być na przykład kanapka z wędliną. Zapewni ona podwyższenie glikemii w sposób bardziej stabilny i trwający dłużej, przez wolniejsze uwalnianie glukozy do krwi.

Kontrolny pomiar glikemii wykonaj po 15 i 60 minutach od zaobserwowania hipoglikemii i rozpoczęcia jej wyrównywania.  

Jeżeli chory nie jest w stanie zjeść posiłku samodzielnie, należy pilnie wezwać pogotowie. Konieczne jest wtedy dożylne wyrównanie glikemii.  

Szczególna sytuacja występuje u chorych na cukrzycę typu I. W przypadku wystąpienia objawów hipoglikemii istnieje możliwość podania im glukagonu, hormonu o działaniu przeciwnym do insuliny. Tacy pacjenci mają zazwyczaj lek w postaci ampułkostrzykawki. Warto, by nie tylko pacjent, ale również jego rodzina zapoznała się ze sposobem podania i miejscem przechowywania tego zestawu ratunkowego. 

Przeczytaj również:
Cukrzyca – w jaki sposób się ją leczy?