Hipoglikemia reaktywna. Jaką dietę stosować?
Hipoglikemia reaktywna jest dość rzadkim zaburzeniem metabolizmu glukozy, które występuje po posiłku. Objawia się obniżeniem poziomu cukru we krwi w ciągu 3-5 godzin po jedzeniu u osób niechorujących na cukrzycę. Dieta ma tutaj kluczowe znaczenie, ponieważ ułatwia kontrolę poziomu glikemii. Pomaga również zapobiegać dalszym powikłaniom niedocukrzenia. Jakie produkty wybierać i jak skomponować jadłospis przy hipoglikemii reaktywnej?
Hipoglikemia reaktywna – ogólne zalecenia dietetyczne
Dzięki prawidłowym nawykom żywieniowym i odpowiednio skomponowanej diecie możesz zapobiec epizodom hipoglikemii reaktywnej, a tym samym zmniejszyć objawy niedocukrzenia. Dietetycy nie opracowali jeszcze konkretnego modelu żywienia, będącego „złotym środkiem” w leczeniu hipoglikemii reaktywnej.
Optymalnym rozwiązaniem jest dieta o niskim indeksie glikemicznym (IG).
Warto zastosować się do rekomendacji Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, tak aby zalecenia dietetyczne pokrywały się z modelem dietoterapii dla osób z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, np. z cukrzycą typu 2 czy insulinoopornością.
Przede wszystkim sięgaj po produkty o niskim indeksie i ładunku glikemicznym, które pomogą Ci zmniejszyć stężenie glukozy, jak i insuliny po posiłku. Jedz od 4 do 5 posiłków dziennie. Przerwy między nimi nie powinny być dłuższe niż 3 godziny.
Posiłki powinny być zbilansowane i zawierać pełnowartościowe białko, dobrej jakości tłuszcze oraz dostarczać złożonych węglowodanów o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego. Główne źródło węglowodanów powinny stanowić pełnoziarniste produkty zbożowe, szczególnie te o niskim indeksie glikemicznym (mniejszym niż 55). Po ich spożyciu poziom cukru we krwi rośnie powoli.
Główne posiłki w ciągu dnia powinny zawierać produkty z pełnego ziarna zbóż i rośliny strączkowe.
Ich dobre źródła w diecie to:
- razowe pieczywo,
- kasza gryczana,
- komosa ryżowa,
- brązowy lub dziki ryż,
- pełnoziarnisty makaron,
- otręby gryczane,
- soczewica,
- groch,
- soja.
Pamiętaj także o świeżych warzywach i owocach, zwłaszcza tych bogatych w błonnik pokarmowy, który spowalnia uwalnianie cukru do krwi. Jedząc owoce, zachowaj jednak umiar, ponieważ zawierają one więcej cukrów prostych niż warzywa. Dlatego w Twoim jadłospisie powinny znaleźć się przede wszystkim te o niskim indeksie glikemicznym, np. owoce jagodowe.
Jeżeli nie jesteś w stanie dostarczyć codziennie wraz z dietą co najmniej 25 g błonnika pokarmowego, możesz suplementować go, szczególnie w postaci rozpuszczalnej w wodzie.
Poza węglowodanami codzienne posiłki powinny być bogate w pełnowartościowe białko.
Znajdziesz je w:
- chudym mięsie,
- rybach,
- jajach,
- chudym nabiale,
- tofu,
- strączkach,
- wysokogatunkowych tłuszczach (np. olejach roślinnych, oliwie z oliwek, orzechach, pestkach czy awokado).
Zadbaj o jakość posiłków, zwiększając w nich udział białka i tłuszczów. Białko zapewnia uczucie sytości. Tłuszcz natomiast hamuje proces opróżniania żołądka, co pozwala utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi po posiłku.
Hipoglikemia reaktywna – jakich produktów unikać?
- Unikaj cukrów prostych, słodzonych napojów, słodyczy i ciast oraz produktów zawierających skrobię, pozbawionych błonnika pokarmowego.
- Zwracaj uwagę, by produkty nie zawierały syropu glukozowo-fruktozowego, który gwałtownie podnosi poziom cukru we krwi. Występuje on np. w płatkach śniadaniowych, jogurtach, dżemach czy gotowych sosach.
- Zastąp cukier zdrowszymi słodzikami, np. ksylitolem, erytrytolem czy stewią.
- Zrezygnuj z żywności wysokoprzetworzonej (fast-food, gotowe przekąski, wyroby garmażeryjne, mrożona pizzę).
- Ogranicz spożywanie alkoholu, który może nasilać hipoglikemię.
- Przy wyborach żywieniowych kieruj się niskim indeksem glikemicznym, na który wpływa mają m.in. stopień rozdrobnienia produktu czy sposób obróbki. Przykładowo lepiej zjeść świeże jabłko niż wypić sok jabłkowy.
- Unikaj zbyt obfitych posiłków, które mogą pobudzać nadmierne wydzielanie insuliny. Sięgaj po mniejsze posiłki i jedz je regularnie.
Hipoglikemia reaktywna – przykładowy jadłospis
Śniadanie:
Sadzone jaja z papryką i awokado, pieczywo
Składniki:
- 2 jaja kurze,
- pół awokado,
- pół średniej papryki,
- łyżeczka oleju rzepakowego,
- 2 kromki chleba razowego.
Na rozgrzaną patelnię wlej olej i usmaż jajka. Dopraw do smaku solą i pieprzem. Obierz awokado ze skórki, umyj paprykę i pokrój oba produkty w paski. Danie zjedz z pieczywem.
II śniadanie
Kokosowo-otrębowe placuszki z malinami
Składniki:
- 2 jaja kurze,
- 75 g jogurtu naturalnego,
- 35 g otrębów owsianych,
- łyżeczka wiórków kokosowych,
- łyżeczka erytrytolu lub ksylitolu,
- garść truskawek (świeżych lub mrożonych).
Wymieszaj wszystkie składniki poza malinami. Nakładaj placki na rozgrzaną teflonową patelnię i smaż je bez dodatku tłuszczu. Gotowe placuszki podawaj z malinami lub innymi owocami jagodowymi, np. truskawkami lub borówkami.
Obiad
Jednogarnkowa potrawa z indyka ze szpinakiem, tofu i pestkami dyni
Składniki:
- 150 g fileta z indyka,
- 50 g dzikiego ryżu,
- 60 g tofu,
- 100 g szpinaku,
- łyżeczka oliwy z oliwek,
- łyżeczka pestek dyni,
Do garnka lub głębokiej patelni wlej oliwę i delikatnie podgrzać. Mięso pokrój w kostkę i dodaj do garnka. Dopraw je wedle uznania solą i pieprzem, chwilę podsmaż i podlej wodą. Smaż, aż woda wyparuje. Następnie dodaj szpinak, podlej wodą, wymieszaj i podsmażaj, aż mięso będzie rumiane. Wsyp ryż, podsmaż, zalej wodą (tak, żeby przykryło składniki) i gotuj pod przykryciem, aż ryż będzie gotowy. Pod koniec dodaj pokruszone tofu i całość wymieszaj. Gotowe danie posyp pestkami dyni.
Podwieczorek
Jogurt z chrupiącymi dodatkami
Składniki:
- 150 g jogurtu naturalnego,
- 15 g migdałów,
- łyżeczka pestek dyni,
- pół jabłka.
Jabłko pokrój w kostkę, dodaj do jogurtu razem z pozostałymi składnikami i wymieszaj.
Kolacja
Kanapki z guacamole i wędzonym łososiem
Składniki:
- pół awokado,
- pół czerwonej cebuli,
- 1 pomidor,
- łyżka soku z cytryny lub limonki,
- 50 g wędzonego łososia,
- szczypta soli,
- 2 kromki pieczywa razowego.
Awokado obierz ze skórki, usuń pestkę i rozgnieć je widelcem. Pomidory i cebulę pokrój w kostkę, dodaj je do awokado razem z sokiem z cytryny i solą. Wymieszaj całość. Posmaruj pieczywo gotową pastą, a na wierzchu połóż kawałki łososia.
Przeczytaj również:
Hipoglikemia reaktywna. Czym grozi spadek poziomu cukru?
- Hall M., Walicka M., Traczyk I., Hipoglikemia reaktywna jako choroba XXI wieku w ujęciu interdyscyplinarnym, Wiad Lek. 2020;73(2):384389.
- Rekomendacje postępowania dietetycznego w cukrzycy. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki 2017.
- Zatońska K., Bolanowski M., Hipoglikemia jako problem diagnostyczny, Prace poglądowe, Adv. Clin. Exp. Med. 2003, 12, 3, 369–373.
- https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/hipoglikemia-reaktywna-jaka-dieta/