Infekcyjne zapalenie stawów – jak przebiega?

Zapalenie stawów wywoływane przez bakterie 

Bakteryjne zapalenia stawów są najczęstszą formą infekcyjnych zapaleń stawów. Pośród bakterii je wywołujących wymienić należy gronkowca złocistego, dwoinkę rzeżączki, paciorkowce i bakterie Gram ujemne. W 90% przypadków do zakażenia dochodzi drogą krwiopochodną, np. poprzez migrację bakterii z ogniska infekcji w innej lokalizacji w organizmie. W pozostałych 10% przypadków dochodzi do zakażenia przez ciągłość z tkanek sąsiednich lub bezpośredniego wprowadzenia drobnoustroju do jamy stawowej, na przykład w drodze urazu lub zabiegu inwazyjnego.

Do czynników ryzyka wystąpienia bakteryjnego zapalenia stawu lub stawów należą stany takie jak: 

• niedobory odporności pierwotne i wtórne, w tym konsekwencje leczenia immunosupresyjnego; 
• cukrzyca; 
• nowotwory złośliwe; 
• podawanie leków bezpośrednio do jamy stawowej; 
• obecność endoprotezy stawu; 
• alkoholizm; 
• zakażenia skóry; 
• hemofilia; 
• urazy stawów i zabiegi inwazyjne; 
• przewlekłe choroby reumatologiczne. 

Bakteryjne zapalenie stawów zazwyczaj dotyka jednego stawu, rzadziej jest procesem wielostawowym. Proces najczęściej dotyczy stawu kolanowego, rzadziej stawu barkowego, łokciowego czy skokowego. 

Szczególnym typem bakteryjnego zapalenia stawów jest zapalenie gruźlicze, mogące przebiegać pod jedną z trzech postaci – choroby Potta z zajęciem piersiowego odcinka kręgosłupa, choroby Pinceta o przebiegu wielostawowym z towarzyszącym zajęciem również narządów wewnętrznych oraz pod postacią jednostawową. 

Staw objęty zapaleniem jest: 

• obrzęknięty, 
• zaczerwieniony, 
• bolesny, 
• nadmiernie ucieplony, 
• a ponadto ma ograniczony zakres ruchu. 

U chorego może wystąpić gorączka. Objawy zwykle rozpoczynają się nagle i szybko rozwijają. Wyjątkiem są zakażenia wywołane przez prątki, które stosunkowo często są przyczyną zapaleń przewlekłych. 

W diagnostyce stosuje się badania laboratoryjne, ujawniające podwyższenie parametrów stanu zapalnego, takich jak CRP, OB, ilość leukocytów we krwi obwodowej. Ponadto, celem identyfikacji drobnoustroju wywołującego, wykonuje się badania mikrobiologiczne płynu pobranego z jamy stawowej, krwi lub materiałów z innych ognisk zakażenia, mogących stanowić źródło dla infekcji stawów. Wśród badań obrazowych zastosowanie znajdują tu ultrasonografia, klasyczne badanie RTG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny i scyntygrafia kości. 

W leczeniu bakteryjnego zapalenia stawów stosuje się długotrwałą antybiotykoterapię zgodną z antybiogramem, początkowo dożylną, następnie doustną oraz zabiegi punkcji zajętego stawu z drenażem płynu stawowego. 

W przypadku zapalenia stawu po endoprotezoplastyce często konieczne jest usunięcie protezy. 

Grzybicze zapalenie stawów 

Grzybicze zapalenie stawów jest znacznie rzadsze niż zapalenie bakteryjne. Zwykle występuje u pacjentów poddanych długotrwałej antybiotykoterapii, wyniszczonych w wyniku uzależnienia od narkotyków oraz pacjentów z AIDS. Podobnie jak w zapaleniu bakteryjnym, najczęściej zajęty jest jeden staw, rzadziej infekcja przyjmuje formę wielostawową. Znacznie częściej niż zakażenie bakteryjne, zakażenia grzybicze przyjmują formę przewlekłą. 

Zajęty staw jest bolesny, zaczerwieniony, nadmiernie ucieplony, obrzęknięty i ma ograniczony zakres ruchu. W badaniach laboratoryjnych obserwuje się podwyższenie parametrów stanu zapalnego, któremu z uwagi na częsty przebieg przewlekły niejednokrotnie towarzyszy niedokrwistość. Podobnie jak w zakażeniach bakteryjnych, zastosowanie znajdują tu również badania mikrobiologiczne i obrazowe. 

Leczenie grzybiczego zapalenia stawów jest długotrwałe – trwa od pół roku do nawet roku. Stosuje się systemowe leczenie przeciwgrzybicze, dobrane indywidualnie dla pacjenta. 

Pasożytnicze zapalenie stawów

Zapalenie stawów wywołane przez pasożyty jest stanem niezwykle rzadkim w krajach rozwiniętych. Występuje endemicznie w rejonach rozwijających się. Może przebiegać zarówno pod postacią choroby jednostawowej, jak i wielostawowej. W leczeniu stosuje się systemowe leki przeciwpasożytnicze.

Przeczytaj również:
Gorączka reumatyczna – co to jest i komu grozi?