Kobalt – właściwości, niedobór, nadmiar, źródła, alergia na kobalt

Kobalt – właściwości

Kobalt jest ważnym pierwiastkiem budującym witaminę B12, czyli kobalaminę. Jest centralnym atomem tej witaminy, kluczowym, aby pełniła właściwe funkcje. Zapewnia on prawidłowy przebieg procesu namnażania i wzrostu czerwonych krwinek w szpiku kostnym. Odgrywa także ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu osłonki mielinowej komórek nerwowych. Zapewniając sprawne funkcjonowanie układu nerwowego, pozytywnie wpływa na samopoczucie, zapobiega apatii i zmęczeniu.

Źródła kobaltu w diecie 

Aby zapewnić wystarczającą ilość tego pierwiastka, wystarczy stosować różnorodną dietę. Ważne jest spożywanie mięsa, gdyż wraz z nim dostarczamy witaminę B12, a zatem także kobalt. Szczególnie polecane jest mięso wołowe, drobiowe, wieprzowina i cielęcina. Poza tym warto również spożywać mleko. Cenne źródło kobaltu stanowią ryby i owoce morza. Znajdziemy go także w ziarnach zbóż i zielonych warzywach.   

Niedobór kobaltu 

Zwykle niedobory kobaltu wynikają z poważnych zaburzeń odżywiania i wchłaniania, np. anoreksji, bulimii lub choroby alkoholowej.  

Warto pamiętać, że zwiększone zapotrzebowanie na kobalt występuje, gdy jesteśmy na diecie wegańskiej i wegetariańskiej, a także w czasie ciąży czy karmienia piersią. 

Niedobór kobaltu przekłada się na niedobór witaminy B12, a to z kolei przyczynia się do powstania niedokrwistości megaloblastycznej. Objawia się ona nieprawidłową ilością i wielkością czerwonych krwinek, wskutek czego nie mogą one prawidłowo spełniać swojej funkcji. Może się to manifestować: 

• apatią,  
• zwiększoną drażliwością,  
• spadkiem masy ciała,  
• bladością, 
• osłabieniem.  

Mogą także występować objawy, które na pierwszy rzut oka nie sugerują nam pojawienia się niedokrwistości – drętwienie kończyn, problemy z równowagą czy zaburzenia nastroju. 

Nadmiar kobaltu 

Kobalt w zbyt dużych dawkach działa toksycznie na pracę serca i układu krwionośnego, pogarsza też funkcje tarczycy. Toksyczne pyły kobaltu mogą wywołać zmiany zapalne i zwłóknienie płuc, a także astmę oskrzelową. Na zwiększone dawki tego metalu narażone są głównie konkretne grupy zawodowe – pracownicy przemysłu metalurgicznego lub ceramicznego.  

Kobalt, który naturalnie występuje w środowisku, nie stanowi zagrożenia dla populacji ogólnej.  

Alergia na kobalt 

Kobalt może wywoływać alergie u osób szczególnie wrażliwych na ten pierwiastek. W surowicy osób uczulonych wykrywa się specyficzne przeciwciała świadczące o alergii – IgE i IgA. Alergia na kobalt objawia się głównie zmianami skórnymi w postaci zaczerwienienia i widocznych krostek, ale może także pojawić się chwilowa duszność, podobna do ataku astmy.  

Charakterystyczne jest to, że reakcja alergiczna pojawia się dopiero po kilku lub kilkunastu godzinach, a największe nasilenie objawów ma miejsce nawet po 2-4 dniach. W związku z tym zwykle ciężko skojarzyć, co było czynnikiem alergizującym.  

Kobalt jest pierwiastkiem szeroko rozpowszechnionym w przemyśle. Jest używany jako barwnik. Stanowi także częste zanieczyszczenie wielu procesów i przez to bywa obecny w różnych produktach codziennego użytku jak np. naczynia ceramiczne, garnki, biżuteria, farbowane skóry czy tkaniny. Możemy go także spotkać w kosmetykach – występuje w nich jako barwnik lub zanieczyszczenie produkcyjne. Są to śladowe ilości, a uczulenia na ten pierwiastek nie są częste. Zdarza się jednak, że alergie na kobalt przysparzają problemów diagnostycznych, gdyż nie zawsze łatwo zidentyfikować, co jest przyczyną alergii.  

Kobalt to pierwiastek, którego bardzo potrzebujemy. Jego niewielkie ilości są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Aby zrealizować zapotrzebowanie na kobalt, nie jest wymagana dodatkowa suplementacja – wystarczy dobrze zbilansowana dieta. 

Przeczytaj również:
Dieta niskocholesterolowa – co jeść i czego unikać?