Łupież rumieniowy (erythrasma) – co to jest? Objawy, przyczyny i leczenie

Co to jest łupież rumieniowy? 

Łupież rumieniowy (erythrasma) to bakteryjna choroba skóry, głównie fałdów skórnych pachwin, pach i przestrzeni międzypalcowych. Może występować pod piersiami oraz w fałdach międzypośladkowych i okolicy ud, a także w pępku. Są to miejsca, gdzie często dochodzi do wzmożonego wydzielania potu.  

Łupież rumieniowy to choroba, która może trwać przez kilka miesięcy, a nawet lat. Niestety w sprzyjających warunkach może często nawracać.

Jak często występuje łupież rumieniowy? 

Łupież rumieniowy to dosyć często występująca choroba skórna. Według różnych danych może dotykać 15-20% społeczeństwa. Zachorowania obserwuje się zwłaszcza w grupie mężczyzn po 60. roku życia. Łupież rumieniowy może pojawiać się także u sportowców. Rzadko na tę chorobę zapadają dzieci.  

Łupież rumieniowy – przyczyny 

Za powstanie łupieżu rumieniowego są odpowiedzialne bakterie – maczugowce Corynebacterium minutissimum. Są to mikroorganizmy, które mogą wchodzić w skład fizjologicznej flory skóry człowieka i zwykle nie sprawiają kłopotów. W pewnych warunkach może jednak dochodzić do zbyt intensywnego wzrostu ich liczebności i wnikania w skórę – w warstwę rogową naskórka, a co za tym idzie do powstawania stanów chorobowych. Kiedy w miejscach wrażliwych na wystąpienie łupieżu rumieniowego pojawią się uszkodzenia skóry, np. otarcia, bakterie mogą łatwiej wnikać. 

Łupież rumieniowy – czynniki ryzyka 

Czynnikami, które predysponują do zakażenia, są: 

• wiek, 
• cukrzyca, 
• otyłość, 
• nadmierna potliwość, 
• niewłaściwa higiena ciała, 
• stany z obniżoną odpornością organizmu. 

Objawy łupieżu rumieniowego 

Łupież rumieniowy objawia się powstawaniem w określonych miejscach (pachy, pachwiny, skóra między palcami) plam o nieregularnych kształtach. Początkowo są one delikatnie różowe, a później przechodzą w czerwono-brązowe, brunatne lub żółte zmiany skórne, które mogą się złuszczać w różnym stopniu. Zwykle nie powodują one świądu. Zaniedbanie tych stanów zapalnych i zbyt późne podjęcie leczenia może spowodować ich spory rozrost i objęcie większej powierzchni ciała, np. w przypadku łupieżu rumieniowego pachwin może dojść do zajęcia wewnętrznej powierzchni ud. Wykwity skórne w łupieżu rumieniowym mogą ulegać dodatkowemu zakażeniu grzybiczemu. 

Łupież rumieniowy – jak przebiega leczenie? 

Po pojawieniu się opisanych zmian skórnych niezbędna jest konsultacja dermatologiczna, aby dokonać odpowiedniej diagnozy i wdrożyć właściwe leczenie. Lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem i dokładnie ocenia wykwity na skórze. Łupież rumieniowy na pierwszy rzut oka może przypominać łuszczycę, grzybicę lub łupież pstry, dlatego w celu postawienia prawidłowej diagnozy, lekarz często przeprowadza dodatkowe badania. 

Zwykle wykonuje się: 

• badanie skóry lampą Wooda, które opiera się na zjawisku fluorescencji. Pod wpływem emitowanego przez lampę światła nadfioletowego powstaje różnokolorowa fluorescencja. Na podstawie koloru można określić, z jakim zakażeniem mamy do czynienia. W przypadku łupieżu rumieniowego pojawia się koralowo-czerwona (malinowa) poświata. Za jej powstanie jest odpowiedzialna porfiryna, którą produkują wywołujące łupież rumieniowy maczugowce;
• badanie mikroskopowe polegające na pobraniu wymazu, który zostaje poddany reakcjom chemicznym z użyciem odpowiednich czynników barwiących; 
• hodowle bakteryjne i mykologiczne. Te badania przeprowadza się rzadko. 

Metody leczenia łupieżu rumieniowego 

W zależności od stopnia nasilenia zmian, ich rozległości i ewentualnego współistnienia zakażenia grzybiczego lekarz może wprowadzić różny schemat leczenia. Łupież rumieniowy wywołują bakterie, więc do ich zwalczania potrzebne są preparaty zawierające antybiotyk. W przypadku mniej nasilonych zmian stosuje się leczenie zewnętrzne. W terapii wykorzystuje się m.in. maści zawierające antybiotyki – erytromycynę (kuracja trwa 7-10 dni) lub mupirocynę. Lekarz może dodatkowo zalecić preparaty keratolityczne (złuszczające) na bazie kwasu salicylowego. W przypadku gdy doszło do dodatkowego zakażenia grzybiczego zmian, włącza się także preparaty zawierające np. ketokonazol czy mikonazol. Jeśli mamy do czynienia ze zmianami mocno nasilonymi albo gdy leczenie preparatami zewnętrznymi jest niewystarczające i zmiany często nawracają, wprowadza się leczenie preparatami doustnymi erytromycyny. Tu kuracja trwa zwykle do 14 dni. Chorobę tę można wyleczyć, chociaż jeśli nie wyeliminuje się lub przynajmniej nie ograniczy czynników ryzyka, może ona często nawracać. 

Profilaktyka łupieżu rumieniowego – czy można go uniknąć? 

Profilaktyka łupieżu rumieniowego jest bardzo ważna. Nie sposób z dnia na dzień wyeliminować wszystkich czynników sprzyjających powstawaniu zmian chorobowych, ale pierwszym krokiem może być zadbanie o właściwą higienę, stosowanie mydeł antybakteryjnych i noszenie przewiewnych ubrań. U pacjentów chorych na cukrzycę należy utrzymywać odpowiedni poziom cukru we krwi, a w przypadku osób z nadwagą zadbać o normalizację masy ciała. Warto również rozważyć zastosowanie środków zmniejszających potliwość, jeśli jest to przyczyną powstawania zmian. Mogą to być antyperspiranty zmniejszające lub blokujące wydzielanie potu czy preparaty ziołowe na bazie pokrzywy, szałwii i skrzypu w postaci ziół do zaparzania lub w formie tabletek. 

Łupież rumieniowy to choroba, która przy braku odpowiedniego zaangażowania ze strony pacjenta może z nim pozostać przez wiele lat i często nawracać. Powstałych zmian skórnych nie należy bagatelizować. Warto zwrócić się o pomoc do lekarza pierwszego kontaktu lub dermatologa, aby nie dopuścić do nadmiernej ekspansji wykwitów, gdyż utrudnia to i wydłuża leczenie.

Przeczytaj również:
Łupież pstry – przyczyny, objawy i leczenie
Łuszczyca – przyczyny, objawy i leczenie