Zakażenie HIV. Czy można je wyleczyć?
Nasz kraj ma jeden z najniższych współczynników testowania w kierunku zakażenia wirusem HIV pośród krajów Unii Europejskiej. Pomimo tego w 2022 r. odnotowano w Polsce rekordową liczbę nowych zakażeń. Była ona o ponad 20% wyższa niż rok wcześniej. Jakie są obecnie metody leczenia? Czy znacznie wydłużą one życie pacjentów?
Zakażenie HIV a wykluczenie ze społeczeństwa
W naszym kraju lekarze mają dostęp do nowoczesnych leków antyretrowirusowych, które mogą być stosowane u pacjentów zakażonych wirusem HIV. Dzięki nim chorobę da się opanować do tego stopnia, że zakażony nie stanowi zagrożenia dla swojego otoczenia ani partnerów seksualnych. Podstawowym problemem pozostaje niska świadomość społeczeństwa i stygmatyzacja osób dotkniętych tą infekcją. Poza samą walką z wirusem osoby zakażone muszą mierzyć się z odrzuceniem, dlatego bardzo często utrzymują swoją chorobę w tajemnicy.
Jakie są cele leczenia HIV?
- Poprawa stanu zdrowia pacjenta,
- odbudowa systemu odpornościowego,
- zmniejszenie ryzyka rozwoju AIDS,
- obniżenie zakaźności – zmniejszenie ryzyka przeniesienia wirusa na inne osoby,
- zmniejszenie śmiertelności.
Zakażenie HIV – metody leczenia
Po pozytywnym wyniku testu na obecność wirusa HIV w organizmie pacjent bezwzględnie i jak najszybciej powinien rozpocząć leczenie antyretrowirusowe (ARV). Wczesne wykrycie i wdrożenie odpowiedniej terapii znacznie zwiększą szanse na opanowanie choroby i wydłużą życie chorego.
W terapii zakażenia HIV wykorzystuje się różne grupy leków:
- nukleotydowych i nukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy NRTI (abakawir, emtrycytabina, lamiwudyna, tenofowir),
- nienukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy NNRTI (efawirenz, newirapina, dorawiryna),
- inhibitorów proteazy PI (atazanawir, darunawir, lopinawir),
- inhibitorów fuzji FI (ibalizumab),
- inhibitorów integrazy InSTI (raltegrawir, elwitegrawir),
- inhibitorów koreceptora CCR-5 (marawirok).
Leki z poszczególnych grup łączy się ze sobą, co w efekcie określa się mianem skojarzonej terapii antyretrowirusowej. Raz rozpoczętą terapię pacjent musi kontynuować do końca życia. Jest ona dobierana z lekarzem indywidualnie.
Naukowcy wciąż udoskonalają dotychczasowe metody leczenia i poszukują nowych możliwości terapii. Dążą do zmniejszenia częstotliwości przyjmowania leków i ograniczenia do minimum działań niepożądanych.
Standardy leczenia zakażenia wirusem HIV
Podstawą odpowiedniej terapii jest właściwa diagnostyka.
Lekarz może zlecić badania:
- poziomu wiremii HIV RNA,
- liczby limfocytów CD4/CD8,
- allelu układu HLA B*5701,
- tropizmu CCR5 – w uzasadnionych przypadkach klinicznych
Przez wiele lat standardem leczenia był HAART (Highly Active Antiretroviral Therapy), czyli terapia antyretrowirusowa o wysokiej skuteczności. Pozwalała ona znacznie wydłużyć życie pacjenta, ale wiązała się z wieloma niedogodnościami, m.in. z koniecznością przyjmowania nawet 20 tabletek dziennie.
Wprowadzenie do użycia kolejnych leków pozwoliło na wprowadzenie wspomnianego wcześniej skojarzonego leczenia antyretrowirusowego – cART. Istotą tej terapii jest podawanie jednocześnie trzech leków ARV aż do osiągnięcia wysokiej skuteczności. Przeciwdziała to rozwojowi wielolekoopornych szczepów wirusa i towarzyszących im zakażeń, a także znacznie wydłuża życie pacjenta.
Prawidłowo prowadzona terapia u osób zakażonych HIV prowadzi do zrównania oczekiwanej długości życia z osobami zdrowymi.
Standardowe schematy zgodne z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS obejmują dwa analogi nukleozydowe hamujące odwrotną transkryptazę w połączeniu z lekiem z jednej z tych grup: NNRTI, InSTI lub PI. Kluczowe jest nieprzerwane, codzienne przyjmowanie leków o stałej porze.
Co istotne, wciąż powstają nowe preparaty łączące konkretne schematy leczenia w jednej tabletce. Dzięki temu terapia może być bardziej komfortowa.
Nowe możliwości i przyszłość leczenia pacjentów z zakażeniem HIV
Pod koniec 2020 r. do użycia weszły długo działające preparaty iniekcyjne. Pozwalają one na podawanie leków raz na 2 miesiące, co znacząco zwiększa komfort życia pacjenta i minimalizuje ryzyko pominięcia dawki leku. Takie dawkowanie pozwala również pacjentom przynajmniej na chwilę zapomnieć o chorobie.
Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) zarejestrowała natomiast lenakapawir – nowy rodzaj leku ARV przeciwko HIV-1. Jest to preparat skierowany przeciwko kapsydowi, czyli otoczce wirusa. Stosuje się go u pacjentów, u których nieskuteczne były dotychczasowe terapie.
Czy HIV da się wyleczyć?
Przez lata odpowiedź na to pytanie była negatywna. Literatura opisuje natomiast 3 przypadki całkowitego wyleczenia pacjenta zakażonego HIV. Ostatni z nich miał miejsce w klinice w Düsseldorfie. Aby wyleczyć białaczkę, przeprowadzono u pacjenta przeszczep szpiku. Przeszczepiony szpik miał charakterystyczną mutację genu CCR5, która wyeliminowała możliwość namnażania się wirusa. Doprowadziło to do jego usunięcia z organizmu. Ta terapia nie wejdzie raczej do standardów leczenia ze względu na duże ryzyko powikłań, ale pokazuje, że dla zakażonych jest nadzieja.
Chociaż zakażenie wirusem HIV to trudne doświadczenie, od dawna nie jest już ono wyrokiem dla pacjenta. Dysponujemy nowoczesnymi lekami, które mogą ograniczyć rozwój choroby. Naukowcy cały czas pracują również nad lekiem, który całkowicie wyleczy chorych.
Przeczytaj również:
HIV. Jak rozpoznać objawy?
- Personalizacja leczenia zakażenia HIV a potrzeby pacjentów, https://www.termedia.pl/mz/Personalizacja-leczenia-zakazenia-HIV-a-potrzeby-pacjentow,48249.html
- Wirus HIV: przyczyny zakażenia, objawy i leczenie, http://www.mp.pl/social/article/158254
- Leczenie – terapia antyretrowirusowa (ARV) | Ministerstwo Zdrowia, http://www.archiwum.mz.gov.pl/zdrowie-i-profilaktyka/hiv-i-aids/leczenie-terapia-antyretrowirusowa/
- Eggleton J.S., Nagalli S., Highly Active Antiretroviral Therapy (HAART). In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554533/
- 2338_praca-specjalizacyjna-mgr-pietraszkiewicz-karolina.pdf, https://www.woia.pl/dat/attach//2338_praca-specjalizacyjna-mgr-pietraszkiewicz-karolina.pdf
- Jensen B-E.O., Knops E., Cords L. i in., In-depth virological and immunological characterization of HIV-1 cure after CCR5Δ32/Δ32 allogeneic hematopoietic stem cell transplantation. Nat Med 2023; 29: 583–587.
Super jak najszybciej go dopuścić na rynek !!!
Lek powinien być jak najszybciej,Bo mam stresa jak nie ma go !!!