Nietolerancja histaminy. Czy można mieć uczulenie na histaminę?

Przyczyny nietolerancji histaminy

Histamina to wytwarzany w organizmie związek odpowiadający za występowanie objawów typowych dla alergii. Występuje także w wielu pokarmach. Spożycie produktów bogatych w histaminę może spowodować u osób predysponowanych objawy podobne do alergicznych. Określa się je jako zespół pohistaminowy.  Objawy nietolerancji histaminy zaliczamy do reakcji pseudoalergicznych, ponieważ nie mają one podłoża alergicznego. Efekty są podobne do tych występujących w alergii na skutek uwalniania histaminy w organizmie. 

Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) wskazuje na możliwość wystąpienia objawów, gdy zawartość histaminy w pokarmie osiągnie poziom ponad 0,5 g na 1 kg pożywienia oraz gdy zostanie spożyta jego duża porcja.  

W takim przypadku może dojść do przekroczenia zdolności rozkładu histaminy przez enzymy. Nadmiar aminy wchłania się wtedy do krwiobiegu i może być odpowiedzialny za objawy zatrucia. 

Nietolerancja histaminy może wystąpić u niektórych osób już po niewielkiej ilości pokarmu bogatego w ten związek. Przyczyną takich predyspozycji jest polimorfizm genetyczny. Odpowiada on za zmniejszoną aktywność enzymów rozkładających histaminę, dlatego też organizm nie jest w stanie skutecznie przetwarzać przyswojonej ilości histaminy. Naukowcy szacują, że predyspozycje do występowania stanów nietolerancji histaminy ma około 1% populacji.  

Nietolerancja histaminy – objawy 

Objawy nietolerancji histaminy są zbliżone do tych, które ten sam związek wywołuje, gdy zostaje uwolniony przez organizm w wyniku reakcji alergicznej. Możemy zaobserwować całą gamę objawów o zróżnicowanym stopniu nasilenia: od miejscowych reakcji skórnych po wstrząs anafilaktyczny. Objawy te najczęściej ujawniają się po 10-30 minutach od zjedzenia pokarmu bogatego w histaminę. Ustępują z reguły po kilku godzinach i mają tendencję do samoograniczania się.  

Najczęstsze objawy nietolerancji histaminy to: 

• gwałtowne zaczerwienienie skóry, 
• bóle głowy, 
• bóle brzucha, 
• nudności,  
• biegunka, 
• wymioty, 
• pokrzywka, 
• suchość jamy ustnej, 
• problemy z oddychaniem, 
• duszności, 
• kaszel, 
• kołatanie serca, 
• hipotensja, 
• zaburzenia świadomości. 

Rzadziej pojawiają się silne i gwałtowne objawy, takie jak wstrząs anafilaktyczny. 

Diagnostyka nietolerancji histaminy

Rozpoznanie nietolerancji histaminy nie należy do łatwych zadań dla lekarza. Kluczowe jest zebranie wywiadu i odpowiednia interpretacja danych dostarczonych przez pacjentów. Lekarze zwracają uwagę na czas wystąpienia objawów. Na nietolerancję może wskazywać czas od dwudziestu minut do godziny po zjedzeniu pokarmu bogatego w histaminę. Istotne są również zażywane przez pacjenta leki, ponieważ niektóre z nich mogą odpowiadać za hamowanie lub istotne spowalnianie działania enzymów rozkładających histaminę. 

Lekarze zalecają pacjentom prowadzenie dzienników, w których zapisywane są objawy (lub ich brak) w odniesieniu do spożytego pokarmu. Ułatwia to pracę i prawidłową diagnostykę choroby. Naukowcy informują o możliwości przeprowadzenia badań moczu pod kątem N-metylohistaminy i prostaglandyny D2. W przypadku nietolerancji histaminy tylko pierwsza wymieniona substancja będzie w wyższym stężeniu. Takie badanie umożliwia różnicowanie nietolerancji histaminy od reakcji anafilaktycznej czy też mastocytozy. W celu zróżnicowania nietolerancji histaminy od alergii pokarmowej wykonuje się punktowe testy skórne. Wartościowym testem jest badanie polimorfizmu genetycznego enzymów odpowiadających za rozkład histaminy, jednakże takie metody są obecnie na etapie badań naukowych. 

Produkty o dużej zawartości histaminy 

Reakcje związane z nietolerancją histaminy występują po spożyciu mięsa ryb z rodziny makrelowatych. Najczęściej dochodzi do nich po zjedzeniu tuńczyka i makreli. Objawy może wywołać także mięso sardynki, łososia, lufara. Histamina zawarta w rybach zwykle powstaje na skutek dekarboksylacji histydyny, a za ten proces odpowiadają bakterie bytujące w rybach. Ilość histaminy w mięsie ryb może być zróżnicowana. Wpływ tutaj mają warunki transportu i przechowywania produktu. 

Odpowiednie magazynowanie ryb w niskiej temperaturze skutecznie zapobiega powstawaniu histaminy, lecz już kilka godzin w temperaturze 20°C może spowodować nagromadzenie dużej ilości tego związku. 

Powstała w ten sposób histamina wykazuje wysoką odporność, dlatego też ponowne zamrażanie ryb, w których nastąpił proces enzymatyczny nie przynosi zwykle pożądanych efektów. Doniesienia naukowe dotyczące zatrucia histaminą na skutek spożywania pokarmów innych niż ryby są zdecydowanie rzadsze. Specjaliści zwracają jednak uwagę na możliwość wystąpienia objawów po spożyciu niektórych gatunków sera, kieszonek oraz czerwonego wina. 

Bezpieczne wydaje się spożywanie nabiału, mięsa, świeżych ryb dobrej jakości, z gwarancją odpowiedniego przechowywania (mrożonych na niedługi okres po złowieniu), owoców (oprócz cytrusów, malin, truskawek, bananów, kiwi, śliwek, papai), warzyw (oprócz pomidorów, bakłażana, szpinaku, awokado), produktów zbożowych.

Przeczytaj również:
Pokrzywka cholinergiczna. Czym jest nadmierna wrażliwość na pot?