Otępienie w chorobie Parkinsona – jak je rozpoznać u bliskiej osoby?

Charakterystyka choroby Parkinsona 

Choroba Parkinsona to postępująca w czasie choroba, w przebiegu której następuje szereg zmian neurodegeneracyjnych w ośrodkowym układzie nerwowym. Zmiany zwyrodnieniowe obejmują układ dopaminergiczny, cholinergiczny, glutaminergiczny i noradrenergiczny.

Choroba Parkinsona częściej występuje u osób starszych (szczególnie powyżej 60. roku życia), może jednak pojawić się także w grupie osób młodszych. Przyczyny choroby nie są do końca znane współczesnej medycynie, ale podejrzewa się, że choroba ta pojawia się u ludzi, którzy są do niej genetycznie predysponowani w warunkach środowiskowych sprzyjających uszkodzeniu układu nerwowego. 

Duża grupa osób cierpiących na chorobę Parkinsona pozostaje sprawna intelektualnie. Są jednak przypadki, kiedy u osób chorujących na Parkinsona stwierdza się obecność zaburzeń poznawczych i emocjonalnych, a nawet szybko postępującego otępienia.  

Objawy otępienia w chorobie Parkinsona 

Otępienie rozwija się u części pacjentów z chorobą Parkinsona. W grupie ryzyka znajdują się osoby: 

• starsze, szczególnie powyżej 60. roku życia; 
• u których choroba rozwinęła się w późniejszym okresie życia; 
• zmagające się z chorobą przez długi czas; 
• u których obserwuje się zaawansowany stopień niesprawności ruchowej (spowolnienie ruchowe, sztywność); 
• u których pojawiły się wczesne zaburzenia psychotyczne, depresja. 

Otępienie w chorobie Parkinsona zwykle odpowiada obrazowi otępienia podkorowego i stanowi przeciwieństwo otępienia korowego. Zdarzają się jednak przypadki, kiedy otępienie w chorobie Parkinsona przyjmuje postać otępienia zbliżonego do otępienia Alzheimerowskiego (korowego). 

Do objawów otępienia w chorobie Parkinsona zaliczamy: 

• zaburzenia myślenia abstrakcyjnego, zdolności do zmiany sposobu myślenia, spowolnienie toku myślenia; 
• zaburzenia uwagi; 
• zaburzenia funkcji wykonawczych (planowanie, konceptualizowanie, realizowanie celów i zadań) i wzrokowo-przestrzennych; 
• obniżenie sprawności intelektualnej, które sprawia, że osoba chora nie może powrócić do swojego normalnego, samodzielnego (przedchorobowego) funkcjonowania, a jakość jej życia jest znacznie obniżona;
• zaburzenia pamięci (rzadziej niż w przypadku otępienia w chorobie Alzheimera i nie stwierdza się zaburzenia pamięci natychmiastowej i przetwarzania mowy); 
• apatia; 
• objawy psychotyczne (halucynacje wzrokowe i urojenia). 

Funkcje językowe w przebiegu otępienia w chorobie Parkinsona pozostają zwykle zachowane, co odróżnia ten rodzaj otępienia od otępienia Alzheimerowskiego. Czasem u chorych mogą pojawiać się trudności z aktualizacją słownictwa lub zrozumieniem bardziej złożonych zdań, ale nie są one tak nasilone, jak u chorych cierpiących na Alzheimera. 

Leczenie otępienia w chorobie Parkinsona 

Kiedy otępienie w chorobie Parkinsona zostanie rozpoznane, zwykle zaczyna się interwencję medyczną od odstawienia pacjentowi leków mogących mieć negatywny wpływ na zdolności poznawcze (np. leki nasenne, uspokajające). W dalszej kolejności lekarze mogą podjąć próbę zmniejszenia dawek leków służących do leczenia choroby Parkinsona, np. cholinolityków, amantadyny, inhibitorów katecholo-O-metylotransferazy, inhibitorów monoaminooksydazy B i agonistów dopaminowych.  

Lekiem zalecanym w leczeniu otępienia w chorobie Parkinsona jest rywastygmina. 

Elementem leczenia powinno być również wsparcie psychologiczne, najlepiej pod okiem neuropsychologa, który nie tylko będzie monitorował stan funkcji poznawczych pacjenta, ale również wdrażał działania i ćwiczenia stanowiące formę rehabilitacji.

Przeczytaj również:
Otępienie w chorobie Alzheimera – jak je rozpoznać u bliskiej osoby?