Pajączki na nogach – przyczyny, objawy i leczenie. Jak pozbyć się popękanych naczynek na nogach?

Pajączki na nogach – co to oznacza?

Pajączki na nogach (pajączki naczyniowe na nogach) to w fachowej literaturze teleangiektazje lub wenulektazje. Wszystkie te określenia oznaczają przypadłość kończyn dolnych, w której dochodzi do uwidocznienia się naczyń żylnych, a czasem też tętniczych. Teleangiektazje to drobne poszerzenia splotu żylnego, które przejmują cofającą się krew żylną, np. z żylaków. W tym przypadku zastawki żylne działają nieprawidłowo, przez co krew się cofa. Wenulektazje oznaczają natomiast większe i widoczne poszerzenia żylne. W ogólnym ujęciu pajączki na nogach to widoczna zmiana, w której naczynia krwionośne stają się poszerzone i stanowią dla niektórych osób bezbolesny problem estetyczny.  

Co istotne, pajączki na nogach mogą okazać się pierwszym z symptomów przewlekłej niewydolności żylnej, a nawet prowadzić do powstawania żylaków.

Wyróżnia się cztery rodzaje teleangiektazji: 

• teleangiektazje samoistne – znajdują się płytko pod skórą, a ich średnica nie przekracza 0,1 mm; 
• teleangiektazje izolowane – łatwe do wyleczenia, niepowiązane z niewydolnością żylną i żylakami; 
• teleangiektazje w przebiegu niewydolności żylnej – ich średnica jest większa i wynosi nawet 0,4 mm, przez co są mocniej widoczne na powierzchni skóry; 
• teleangiektazje wtórne – jak wskazuje nazwa, pojawiają się ponownie po próbach leczenia oraz jako następstwo urazów u osób przejawiających cechy niewydolności żylnej [1, 2]. 

Pajączki na nogach – przyczyny ich powstawania 

Istnieje wiele czynników ryzyka, które mogą sprzyjać powstawaniu pajączków na nogach. Należą do nich m.in.: 

• płeć żeńska (wpływ żeńskich hormonów płciowych); 
• nadwaga i otyłość; 
• zamiłowanie do gorących kąpieli i częstych wizyt w saunach; 
• ciąża; 
• wiek (wraz z upływem lat naczynia żylne i zastawki stają się coraz delikatniejsze i słabsze); 
• specyfika pracy zawodowej (zarówno praca siedząca i zakładanie nogi na nogę, jak i długotrwałe stanie); 
• skłonności genetyczne do ogólnie pojętych problemów krążeniowych; 
• częsta ekspozycja na promieniowanie UV [2]. 

Jak wyglądają popękane naczynka na nogach? 

Poszerzone naczynia krwionośne na nogach przypominają wyglądem sieć pajęczą lub pajęcze nogi i z tego względu są nazywane pajączkami naczyniowymi na nogach. Kiedy opisywane naczynia krwionośne nóg znajdujące się tuż pod skórą i wewnątrz jej warstw (naczynia śródskórne) przestają spełniać swoją funkcję, stają się coraz mocniej widoczne. W początkowej fazie są to pojedyncze „gałązki”, lecz z biegiem czasu łączą się w większe skupiska.  

Ze względu na gorszy przepływ krwi przyjmują kolory od niebieskiego poprzez fioletowy (siny), aż po czerwony.  

Mogą występować w każdym miejscu na nodze, lecz najczęściej spotykane są na udach i łydkach. Jeśli umiejscawiają się w dole podkolanowym, mogą powodować dolegliwości bólowe [1]. 

Jak pozbyć się pajączków na nogach? Różne metody

Leczenie pajączków na nogach zależy od ich rodzaju i nasilenia. W przypadku świeżych dolegliwości spowodowanych zmianą stylu życia można zastosować leki bez recepty dostępne w aptekach, które będą wzmacniać naczynia śródskórne i doprowadzą do poprawy ich funkcjonowania. W przypadku poważniejszych teleangiektazji lekarz początkowo ocenia stan pni żylnych, które zbierają krew z opisywanych pajączków. Ocena jakości pni żylnych pozwala na odpowiednie dobranie metody leczenia teleangiektazji. 

W przypadku delikatnych zmian zaleca się metody najmniej inwazyjne, np. laseroterapię przezskórną, która nie narusza powłok skórnych. Jeśli zmiany naczyniowe są bardziej obszerne lub mniej inwazyjne metody leczenia zawodzą, proponowane są zabiegi, takie jak:  

• obliteracja farmakologiczna,  
• koagulacja diatermią lub przegrzaną parą wodną SVS,  
• ablacja falami o częstotliwości radiowej.  

Leczenie drobnych naczyń bywa trudne i jest obarczone istotnym odsetkiem niepowodzeń.

W najbardziej zaawansowanych teleangiektazjach stosowane są zabiegi mikrochirurgiczne. 

W przypadku występowania żylaków i innych poważniejszych schorzeń żylnych w pierwszej kolejności zaleca się ich wyleczenie lub korekcję, a dopiero później przystąpienie do prób pozbycia się pajączków kończyn dolnych. 

Przeciwwskazania do wykonania zabiegów laserowych to m.in.: 

• stany przedrakowe i rakowe w przeszłości;
• aktywne choroby skóry, takie jak bielactwo, łuszczyca, AZS;
• inne choroby autoimmunologiczne;
• padaczka;
• różnego rodzaju zakażenia drobnoustrojami; 
• stan zapalny, gorączka, stan podgorączkowy, ogólne osłabienie organizmu (najlepiej wówczas odroczyć zabieg);
• ciąża; 
• przyjmowanie leków fotouczulających, np. ketoprofen, izotretinoina (zarówno w czasie terapii, jak i do pół roku po niej), niektóre antybiotyki, niektóre leki psychotropowe, zioła (m.in. ziele dziurawca); 
• przyjmowanie leków mających wpływ na krzepliwość krwi (np. aspiryna); 
• opalona skóra [1, 3]. 

Szczegółowa lista przeciwwskazań zostanie przedstawiona podczas konsultacji przed zabiegiem.

Pajączki na nogach – jakie leki działają?

Leki i substancje aktywne dostępne bez recepty, które mają korzystny wpływ na zdrowie nóg i przepływ żylny, to między innymi: 

• escyna – substancja pozyskiwana z kasztanowca uszczelniająca naczynia krwionośne; występuje zarówno w żelach do nóg, jak i preparatach stosowanych doustnie; 
• heparyna – ma działanie przeciwzakrzepowe; jest dostępna bez recepty w żelach do smarowania; 
• wyciągi z ruszczyka; 
• wyciągi z arniki górskiej – działają przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo, zmniejszają krwiaki i wybroczyny; 
• diosmina w tabletkach  – zmniejsza obrzęki, bóle i ciężkość nóg; 
• rutyna w tabletkach – uszczelnia naczynia krwionośne; 
• hesperydyna w tabletkach – uszczelnia naczynia krwionośne [4-6]. 

Wypróbuj domowe sposoby na pajączki na nogach 

Do domowych metod na delikatne pajączki na nogach można zaliczyć: 

• kąpiel z wykorzystaniem zimnego strumienia wody skierowanego na miejsca występowania pajączków; 
• stosowanie rajstop uciskowych; 
• nawilżanie skóry nóg; 
• po całym dniu znajdowania się w pozycji stojącej i siedzącej warto położyć się, unieść nogi i oprzeć np. o ścianę tak, by znalazły się powyżej tułowia, co będzie sprzyjać odpływowi krwi. 

Leczenie pajączków na nogach – kiedy należy udać się do lekarza?

W przypadku kiedy opisywanym pajączkom na nogach towarzyszą ciężkość nóg, ból kończyn, mrowienie, obrzęki (w szczególności po całym dniu), należy koniecznie udać się do lekarza.  

Opisane objawy mogą świadczyć o rozwijającej się niewydolności żylnej kończyn dolnych.  

Dodatkowymi czynnikami ryzyka są: 

• palenie papierosów; 
• siedzący tryb życia; 
• otyłość; 
• żylaki; 
• niewydolność serca; 
• ciąża; 
• przebyte operacje;
• w przypadku kobiet przyjmowane leki antykoncepcyjne i hormonalnej terapii zastępczej.

U pacjenta zgłaszającego się do lekarza z pajączkami na nogach i którymś z powyższych objawów dodatkowych lekarz wykona badanie USG układu żylnego metodą Dopplera [1, 2]. 

Jak zapobiegać powstawaniu pajączków na nogach? Profilaktyka

Zapobieganie pajączkom na nogach polega przede wszystkim na zmianie stylu życia i nawyków żywieniowych. Dieta zapobiegająca zmianom w obrębie naczyń żylnych i tętniczych powinna obfitować w NNKT (niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe). Należy spożywać odpowiednią ilość kwasów omega-3, 6 i 9. Wykazują one właściwości przeciwzapalne, a także przeciwmiażdżycowe. Odpowiednia ilość warzyw w diecie zapewnia odpowiednią dawkę różnych witamin, w tym witamin A i E, które mają wpływ na jakość i zdrowie skóry. Nie należy zapominać także o odpowiednim nawodnieniu, które jest istotne dla przepływu krwi.

Równie istotnym elementem jest aktywność fizyczna. Umiarkowany, codzienny ruch (około 30 min dziennie) w postaci spacerów czy delikatnych ćwiczeń zapewniają nie tylko odpowiednie krążenie żylne, ale wpływają pozytywnie na cały organizm. 

Należy pamiętać, że praca siedząca źle wpływa na jakość i zdrowie naczyń krwionośnych kończyn dolnych. Co jakiś czas warto robić przerwy na krótki spacer lub rozciąganie.

Dodatkowo warto pamiętać o fotoprotekcji w postaci filtrów SPF na skórę [2]. 

Podsumowując, pajączki na nogach mogą stanowić problem estetyczny, ale również medyczny. Modyfikując codziennie przyzwyczajenia, można skutecznie zapobiec pojawieniu się pajączków, jak również zniwelować je lub zmniejszyć ich widoczność. Należy pamiętać o możliwym rozszerzeniu się problemu na poważniejsze schorzenia, takie jak niewydolność krążeniowa kończyn dolnych czy żylaki.

Data weryfikacji: 1.07.2022 r.

Przeczytaj również:
Zaawansowane żylaki – jak je leczyć?