Paracetamol – czy może być niebezpieczny?
Paracetamol został wprowadzony do lecznictwa w 1956 r. w Wielkiej Brytanii i szybko zdominował rynek apteczny, jako jeden z najtańszych i najbardziej skutecznych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Jest niedrogi i powszechnie dostępny, jednak często nie wiemy, jak duże, a nawet śmiertelne zagrożenie może płynąć z niewłaściwego stosowania tego środka.
Paracetamol stosujemy powszechnie w leczeniu gorączki oraz bólu o małym i umiarkowanym nasileniu, takich jak: ból głowy, mięśni, kości i stawów, a także w bólach miesiączkowych i w bólach zęba. Jest składnikiem wielu leków sprzedawanych bez recepty.
Co dzieje się z paracetamolem w organizmie?
Wątroba metabolizuje paracetamol i przetwarza w formę przyjazną do wydalenia, a do tego działania zużywa glutation. Duża dawka paracetamolu powoduje zużycie całego glutationu, co jest przyczyną powstawania szkodliwego związku N-acetylo-p-benzochinoiminy (NAPQI), który nieodwracalnie uszkadza komórki wątrobowe. Jeżeli w momencie przyjmowania paracetamolu we krwi krąży alkohol etylowy, trujący związek powstaje niemal natychmiast.
Jaka dawka paracetamolu jest niebezpieczna?
Jedno małe opakowanie popularnego preparatu z paracetamolem zawiera 12 tabletek, każda po 500 mg leku, co łącznie daje 6 g paracetamolu – taka dawka zażyta w przeciągu 24 godzin to już poważne przedawkowanie. Względnie bezpiecznie możemy przyjąć jedynie 3-4 g paracetamolu na dobę, a w przypadku stosowania przewlekłego, dawka maksymalna wynosi 2,5 g na dobę (5 tabletek po 500 mg).
W sytuacji przewlekłego bólu udaj się do lekarza, by zdiagnozować przyczynę. Jednorazowo nie przekraczaj dawki 500-1000 mg, tj. 1-2 tabletki. Po takiej dawce warto odczekać kilka godzin zanim przyjmiesz kolejną.
Paracetamol w pigułce
- Spożywałeś alkohol? Nigdy nie stosuj żadnego leku z paracetamolem. Pamiętaj, że względnie dobre samopoczucie nie gwarantuje pełnego oczyszczenia organizmu z alkoholu – w tej sytuacji także nie stosuj paracetamolu.
- Bezpiecznie możesz przyjąć 3-4 g leku na dobę (6-8 tabletek po 500 mg)
- W przypadku przewlekłego bólu udaj się do lekarza, by poznać przyczynę. W takich sytuacjach dawka maksymalna spada do 2,5 g na dobę.
- Jednorazowo nigdy nie przekraczaj 500-1000 mg leku (1-2 tabletki).
- Gdy istnieje potrzeba dłuższego działania przeciwbólowego, stosuj zamiennie preparat z paracetamolem wraz z innym lekiem. Dajesz wtedy wątrobie więcej czasu na odnowienie rezerwy glutationu, który zabezpiecza przed szkodliwym działaniem paracetamolu.
Dawki przedstawiane w tym artykule dotyczą dorosłych, którzy nie cierpią na choroby niewydolności wątroby czy też nerek.
Przeczytaj również:
Czy można łączyć paracetamol z ibuprofenem?
Bóle głowy – jakie mogą być ich przyczyny?
Źródła:
- Zejc A., Chemia Leków – Podręcznik dla studentów farmacji i farmaceutów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- Janiec W., Kompendium Farmakologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=643