Pęcherzyk (woreczek) żółciowy. Dlaczego boli?

Gdzie jest pęcherzyk żółciowy? Jakie pełni funkcje? 

Pęcherzyk żółciowy, często nazywany woreczkiem żółciowym, znajduje się pod wątrobą po prawej stronie brzucha. Odgrywa on istotną rolę w funkcjonowaniu układu pokarmowego, ponieważ jego zawartość – żółć – przyczynia się do trawienia tłuszczów. 

Sama żółć produkowana jest przez komórki wątroby – hepatocyty. Następnie drogami żółciowymi spływa ona do pęcherzyka żółciowego, gdzie jest przechowywana. W momencie spożycia posiłku bogatego w tłuszcz żółć przedostaje się do światła dwunastnicy, w której wspomaga trawienie. 

Pęcherzyk żółciowy – co znaczą objawy?

Dolegliwości związane z pęcherzykiem żółciowym mogą oznaczać szereg różnych chorób.  

Zaburzenia czynnościowe pęcherzyka żółciowego 

W ich przypadku pojawia się tzw. ból żółciowy w prawej górnej części brzucha i/lub w nadbrzuszu, w różnych odstępach czasu, ale nie codziennie. Osiąga stałą siłę i nie trwa krócej niż 30 minut, nie jest związany z oddawaniem stolca, a jego natężenie jest na tyle istotne, że zaburza normalną aktywność. Zmiana pozycji ciała, leki zobojętniające lub hamujące wydzielanie kwasu solnego nie mają istotnego wpływu na nasilenie bólu. 

Istnieją również tzw. objawy towarzyszące, które mogą występować przy okazji bólu żółciowego: 

• ból wybudzający ze snu, 
• nudności i wymioty, 
• promieniowanie do pleców i/lub do prawej okolicy podłopatkowej. 

Objawy tego zaburzenia często mogą ustąpić same. W leczeniu stosuje się m.in. leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Bardzo istotne jest wykluczenie innych chorób, zwłaszcza kamicy żółciowej, choroby wrzodowej oraz łagodnego przewlekłego zapalenia trzustki. 

Kamica pęcherzyka żółciowego 

Dotyczy około 20% Polaków, w tym 4 razy częściej kobiet. Jest to choroba, w której w świetle pęcherzyka tworzą się i zalegają złogi. 

Do objawów kamicy żółciowej należy przede wszystkim ostry napadowy ból brzucha (kolka żółciowa). Ból ten jest nagły i stały, w okolicy podżebrowej po stronie prawej, najczęściej pojawia się po tłustym posiłku i może trwać od 30 minut do 5 godzin. Dolegliwościom bólowym mogą towarzyszyć również nudności i wymioty, a także objawy niecharakterystyczne, np. wzdęcia, zgaga, dyskomfort w nadbrzuszu po zjedzeniu tłustego posiłku. U około 80% chorych kamica może przebiegać bezobjawowo. Ból może nawracać co kilka dni, tygodni lub nawet miesięcy. 

Zapalenie pęcherzyka żółciowego 

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego najczęściej jest powikłaniem kamicy pęcherzyka. Dochodzi w nim do stanu zapalnego ściany pęcherzyka, co powoduje silny ból.  

Do objawów charakterystycznych dla zapalenia pęcherzyka należą: 

• kolka żółciowa utrzymująca się powyżej 5 godzin, 
• wymioty, 
• gorączka. 

Ponadto występuje silna tkliwość brzucha w obrębie okolicy podżebrowej z prawej strony. Czasami może być wyczuwalny sam pęcherzyk.  

W leczeniu tego zapalenia stosuje się przede wszystkim ścisłą dietę, intensywne nawadnianie, leki przeciwbólowe (np. paracetamol) i rozkurczowe. Jeżeli przyczyną zapalenia pęcherzyka jest kamica, wówczas wykonuje się również cholecystektomię, czyli chirurgiczne usunięcie pęcherzyka żółciowego. 

Rak pęcherzyka żółciowego 

Jest to stosunkowo rzadki nowotwór złośliwy, dotyczący częściej kobiet niż mężczyzn, głównie po 60. roku życia. Najczęściej jest wykrywany przypadkowo.  

Do czynników ryzyka należą: 

• wieloletnia kamica żółciowa (zwłaszcza jeśli złogi osiągają wielkość powyżej 3 cm), 
• torbiele dróg żółciowych, 
• pęcherzyk porcelanowy (zwapniałe ściany pęcherzyka), 
• polip pęcherzyka żółciowego o wielkości powyżej 1 cm, 
• przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego. 

Objawy raka pęcherzyka żółciowego są niecharakterystyczne.  

Do najczęstszych należą:  

• promieniujący do kręgosłupa i okolicy międzyłopatkowej tępy ból w prawym podżebrzu, 
• nudności i wymioty,  
• żółtaczka i świąd, 
• zmniejszenie masy ciała, 
• pogorszenie apetytu, 
• guz wyczuwalny w prawej górnej części brzucha. 

Do diagnostyki służą badania USG, endosonografia, TK lub MRCP oraz uzupełniające badania laboratoryjne. W przypadku tego nowotworu można się spodziewać podwyższonych stężeń antygenów rakowych CEA i CA 19-9. Rak pęcherzyka żółciowego jest nowotworem szybko postępującym o dużym stopniu złośliwości. 

Ból pod prawym żebrem może być zwiastunem wielu chorób. Nie bagatelizuj go. Koniecznie skonsultuj się z lekarzem, by ustalić konkretną przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie. 

Zioła na woreczek żółciowy 

Niektóre zioła mają działanie żółciopędne, rozkurczowe i przeciwzapalne. Jako leczenie wspomagające przy kamicy pęcherzyka żółciowego można stosować m.in. kłącze kurkumy, owoc ostropestu, a także ziele karczocha i korę berberysu. Do ziół mających zastosowanie w stanie zapalnym pęcherzyka żółciowego należą m.in. kłącze kurkumy, owoc ostropestu i ziele mniszka lekarskiego. 

Przyjmowanie ziół skonsultuj ze swoim lekarzem prowadzącym. Substancje w nich zawarte mogą wchodzić w interakcje z przyjmowanymi na stałe lekami.

Pęcherzyk żółciowy – dieta 

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia lub nasilenia się kamicy żółciowej, wprowadź kilka zasad: 

• Przejdź na dietę lekkostrawną z ograniczeniem tłuszczu i cukrów prostych. 
• Jedz 4-5 mniejszych posiłków dziennie. 
• Wprowadź do diety więcej błonnika (nie dotyczy to fazy zaostrzenia) i ogranicz produkty ciężkostrawne, które mogą zalegać w żołądku. 
• Stosuj beztłuszczowe techniki obróbki termicznej, takie jak gotowanie lub duszenie. 
• Ogranicz ostre przyprawy.  
• Zrezygnuj z tłustych mięs, wybieraj nabiał niskotłuszczowy. 
• Wyklucz z diety również żółtko jaj, które może powodować silne skurcze w obrębie pęcherzyka.  
• Jedz warzywa o dużej zawartości beta-karotenu (marchew, dynia, papryka). 
• Suplementuj witaminę D.  

Przeczytaj również:
Badanie GGTP. Czy Twoja wątroba działa prawidłowo?