Pokrzywka cholinergiczna – nadmierna wrażliwość na pot

Czym jest pokrzywka? 

Pokrzywka jest schorzeniem dermatologicznym, w którym w wyniku działania bodźca drażniącego, na powierzchni skóry powstają krostki, bąble i zaczerwienienia. Nazwa wynika z podobieństwa do reakcji skóry po oparzeniu pokrzywą. Zmieniona chorobowo powierzchnia jest bardzo wrażliwa, swędząca, piekąca [1]. Bąble najczęściej otoczone są rumieniem. Pokrzywka pojawia się dość szybko po kontakcie z czynnikiem drażniącym i znika najczęściej w ciągu 24 godzin [2].

Wyróżniamy kilka rodzajów pokrzywki: 

• alergiczna, 
• niealergiczna (np. polekowa), 
• fizykalna (cholinergiczna lub wywołana przez czynnik np. zimno, ucisk czy promieniowanie słoneczne), 
• towarzyszące innym schorzeniom (nowotworom, wirusowemu zapaleniu wątroby, chorobom autoimmunologicznym) [1-2]. 

Ze względu na czas trwania pokrzywki możemy podzielić na spontaniczną ostrą (do 6 tygodni), spontaniczną przewlekłą (powyżej 6 tygodni). 

Czy można mieć uczulenie na własny pot? 

Dolegliwość ta dotyczy głównie osób w wieku 15-25 lat. Co więcej, w przeważającej części są to mężczyźni. Niekiedy nazywana jest chorobą młodych mężczyzn [4]. 

Za wydzielanie potu przez skórę odpowiedzialny jest neuroprzekaźnik o nazwie acetylocholina, który pobudza (w różnym stopniu u różnych osób) gruczoły potowe do ich funkcji wydzielniczej. Zmiany skórne pojawiają się w przypadkach, kiedy organizm jest nadwrażliwy na to zjawisko. Badania wykazały, że w większości przypadków winowajcą jest białko ludzkie, które występuje w pocie. Dlatego coraz częściej podawane jest w wątpliwość zaliczanie pokrzywki cholinergicznej do grupy pokrzywek fizykalnych [3]. 

Pokrzywka cholinergiczna – przyczyny 

Pokrzywka cholinergiczna powstaje w wyniku nadwrażliwości na własny pot. Określenie jej przyczyn jest w związku z powyższym bardzo proste, są to bowiem sytuacje, w których ciało zostaje poddane działaniu czynników zwiększających potliwość. 

Są to przede wszystkim: 

• wysiłek fizyczny, 
• stres i silne emocje, 
• gorące posiłki i napoje oraz ostre potrawy, 
• wysoka temperatura otoczenia (m. in. gorące kąpiele, sauny) a także zbyt ciepłe, często nieprzepuszczające powietrza ubrania [4]. 

Pokrzywka cholinergiczna – jakie są objawy „alergii na pot”? 

W wyniku działania bodźca drażniącego już po kilku minutach powstają wykwity skórne, czyli bąble. Są one drobne i otoczone niewielkim rumieniem, podobne do plam na skórze. W konsekwencji odczuwany jest bardzo silny świąd skóry, który najbardziej dokuczliwy jest w początkowym okresie trwania pokrzywki [3-4]. 

Objawy te zazwyczaj występują w kilku specyficznych miejscach na ciele, najczęściej w jego górnej części. Mogą to być: 

• plecy, 
• ramiona, 
• klatka piersiowa, 
• skóra pod pachami i w pachwinach, 
• boczne powierzchnie palców (tu bąble są bardzo drobne), 

Znane są także przypadki, kiedy bąble rozsiane są na całym ciele [4]. 

Pokrzywka cholinergiczna – ile trwa? 

Czas trwania pokrzywki cholinergicznej jest różny, zależny od nasilenia alergii oraz częstości i czasu, przez jaki konkretna osoba ma styczność z czynnikiem drażniącym. 

Wpływ na czas trwania mają także wprowadzone działania, czyli podanie leków, czy schłodzenie ciała. 

Zdarza się, że bąble znikają dość szybko, jednak zazwyczaj utrzymują się na skórze do 2 godzin, w części przypadków niestety o wiele dłużej [3-4]. 

Pokrzywka cholinergiczna – jak sobie z nią radzić? 

Leczenie pokrzywki cholinergicznej jest proste i typowo objawowe. Bardzo ważna jest szybka reakcja i eliminacja czynników powodujących potliwość. 

Pozostałe zasady postępowania: 

• Schłodzenie ciała, chłodny prysznic; 
• Odpowiednia dieta, czyli unikanie gorących posiłków i ostrych potraw; 
• Doraźne zastosowanie leków antyhistaminowych; 
• Skrupulatny dobór ubioru pod względem grubości i rodzaju tkanin (ważne, aby materiały były oddychające i cienkie); 
• Zaplanowanie aktywności fizycznej w godzinach wieczornych, kiedy wysiew zmian jest znacznie mniejszy niż rano; 
• Spożywanie posiłków częściej, a w mniejszych ilościach, aby unikać uczucia głodu; 
• Skuteczne mogą okazać się także preparaty minimalizujące pocenie się, dostępne w aptekach; 
• Psychoterapia, gdy poziom stresu przekracza własne możliwości radzenia sobie z nim. 

Jeśli objawy są nasilone, częste i bardzo dokuczliwe, bezwzględnie należy skontaktować się z lekarzem.

Przeczytaj również:
Uczulenie na chlor – jak się objawia?