Uczulenie na chlor – jak się objawia?

„Uczulenie na chlor” – czy istnieje? 

Chlorowanie wody basenowej jest najbardziej powszechnym sposobem dezynfekcji, zapewniającym odpowiednią czystość mikrobiologiczną. Najczęściej polega na wprowadzeniu do wody podchlorynu wapnia lub sodu, rzadziej stosowany jest gazowy chlor. Sam chlor nie jest jednak alergenem, gdyż nie wywołuje odpowiedzi immunologicznej. Dlatego pojęcie „uczulenie na chlor” jest błędne, choć używane w języku potocznym. Wywoływanie kontaktowego zapalenia jest zaś spowodowane reakcją nadwrażliwości.

Poprzez kontakt chloru ze związkami organicznymi obecnymi w wodzie pochodzącymi z naskórka, potu, moczu, resztek kosmetyków i zanieczyszczeń dochodzi do powstania drażniących substancji jak mono-, di- i trichloroamin, kwasów halogenooctowych oraz trihalometanów nazywanych ubocznymi produktami dezynfekcji wody (DPB – Disinfection By-Products). Chloroaminy odpowiadają za charakterystyczny zapach wody basenowej, a w wyższych stężeniach powodują podrażnienie dróg oddechowych i błon śluzowych. Najwyższe stężenie tych lotnych substancji znajduje się tuż nad powierzchnią wody. 

Głównym prekursorem ubocznych produktów dezynfekcji jest mocznik będący składową potu. Na ludzkiej skórze może znajdować się 100-160 mg mocznika, a kąpiel z użyciem mydła zmniejsza jego poziom o 90%. Dlatego szczególnie istotne jest dokładne umycie ciała przed pływaniem w basenie. Coraz więcej badań sugeruje, że produkty reakcji chloru mogą przyczyniać się pośrednio do rozwoju alergii przez podrażnienia dróg oddechowych. Częste pływanie w chlorowanych basenach lub narażenie na środki czyszczące zawierające chlor może zwiększać ryzyko rozwoju astmy i innych alergii układu oddechowego, zarówno u młodzieży, jak i dorosłych. Dotyczy to głównie zawodowych pływaków, ratowników czy osób zajmujących się profesjonalnym sprzątaniem [1, 3]. 

„Uczulenie na chlor” – objawy 

Nadwrażliwość na chlorowaną wodę może objawiać się: 

• zaczerwienieniem, tkliwością, swędzeniem skóry; 
• wysypką, obrzękiem; 
• suchością i łuszczeniem się skóry; 
• zaczerwienieniem i swędzeniem spojówek; 
• wodnistym katarem i kichaniem; 
• swędzeniem jamy nosowej. 

U osób z astmą dodatkowo może wystąpić kaszel oraz uczucie ucisku w klatce piersiowej [1-2]. 

„Uczulenie na chlor” – zapobieganie 

Podrażnienia wywoływane przez chlorowaną wodę nie muszą zawsze oznaczać rezygnacji z pływania w basenach. Warto poszukać w swojej okolicy pływalni z wodą ozonowaną. Ze względu na krótki czas działania ozonu (20-30 min) często w takich miejscach używa się go łącznie z chlorowaniem, jednak stężenie chloru w wodzie jest niższe. Przed skorzystaniem z basenu i od razu po wyjściu z niego należy wziąć prysznic oraz użyć emolientowego balsamu. Drażniące działanie związków chloru na śluzówki nosa można zmniejszyć poprzez zastosowanie klipsa na nos. Warto zaopatrzyć się również w szczelne okulary pływackie [3-4]. 

„Uczulenie na chlor” – leczenie 

Potoczne określenie „uczulenie na chlor” nie jest alergią, dlatego nie jest możliwe zastosowanie odczulania jak w przypadku alergenów. Jednak do leczenia stosuje się podobne preparaty jak w przypadku alergii, czyli doustne leki przeciwhistaminowe oraz maści i kremy z hydrokortyzonem, które są dostępne bez recepty. Aplikowanie ich powinno się jednak ograniczyć do krótkiego czasu, a stosowanie na skórę twarzy, pach i pachwin należy skonsultować z lekarzem. W przypadku nasilonych objawów niezbędna jest wizyta u specjalisty [4]. 

Warto być świadomym sposobu dezynfekcji wody, częstości jej wymiany oraz tego czy spełnia ona normy jakości. Pomoże to w wyborze odpowiedniego basenu w przypadku nadwrażliwości na związki chloru. Pamiętajmy, że korzystając z basenu sami mamy bezpośredni wpływ na czystość wody.

Przeczytaj również:
Uczulenie na wodę – czy to możliwe?