Pompa insulinowa. Kiedy ją stosujemy? 

Czym jest pompa insulinowa?

Pompa insulinowa to urządzenie, które ma naśladować pracę zdrowej trzustki. Jej zadaniem jest dostarczanie insuliny do organizmu w ciągłym wlewie. To, w jakich dawkach i jak często pompa będzie podawała nam insulinę, zależy od zaprogramowanych wcześniej parametrów. Urządzenie ma wymiary ok. 8 × 10 cm (w zależności od modelu). 

Zazwyczaj składa się z

• pojemnika na insulinę, 
• drenu (plastikowy wężyk, przez który przepływa hormon),  
• wkłucia, 
• sensora służącego do pomiaru glikemii. 

Urządzenie nosimy przy sobie, np. w kieszeni, na pasku od spodni lub biustonoszu (w zależności od miejsca wkłucia). 

Jak działa pompa insulinowa?

Zdrowa trzustka w ciągu dnia uwalnia do krwi stałe, niewielkie ilości insuliny. Dawki te mogą ulec zmianie w zależności od pory dnia. Jest to tzw. podstawowe wydzielanie insuliny. 

Pompa insulinowa również podaje insulinę w małych ilościach w kilku przedziałach czasu. Nazywamy to wlewem podstawowym, który naśladuje podstawowe wydzielanie insuliny. Za pomocą pompy insulinowej podawany jest szybko działający analog insuliny. 

Jeśli poziom glikemii we krwi związany ze spożyciem posiłku wzrośnie, osoba obsługująca urządzenie musi zadecydować o dawce insuliny, którą poda aparat. Pompa nie jest w stanie sama określić dawki hormonu niezbędnej do wyrównania glikemii.  

Pacjent musi wyliczyć poposiłkowy bolus (odpowiednią dawkę insuliny) na podstawie zawartości węglowodanów w posiłku, poziomu glikemii przed posiłkiem oraz stopnia aktywności fizycznej.

Urządzenie to zapewnia choremu możliwość podania różnych typów bolusów.  

Wyróżniamy dwa podstawowe bolusy: 

• prosty – jest podawany, gdy nasz posiłek składa się głównie z węglowodanów, np. ciasto, chleb z konfiturą, wafle ryżowe. Polega na aplikowaniu całej dawki insuliny przedposiłkowej; 
• złożony – powinniśmy go podać po spożyciu posiłku składającego się z węglowodanów, tłuszczów i białek, np. kurczak z ryżem i surówką. Jest podzielony na dwie części. Urządzenie podaje pierwszą dawkę od razu po posiłku w celu obniżenia poziomu glukozy we krwi w związku ze spożyciem węglowodanów. Druga dawka jest podawana przez dłuższy czas po posiłku, aby wyrównać wzrost glikemii spowodowany obecnością białek i tłuszczów.  

Umiejętność dostosowania rodzaju bolusa pozwoli Ci zabezpieczyć się przed niebezpiecznymi skutkami hiperglikemii oraz uniknąć pojawienia się epizodów hipoglikemii.  

Pacjent przed samodzielnym korzystaniem z urządzenia powinien przejść szkolenie z obsługi pompy insulinowej i wyliczania bolusa.  

Dla kogo jest przeznaczona pompa insulinowa?

Polskie Towarzystwo Diabetologiczne w swoich zaleceniach z 2022 roku podaje listę wskazań i przeciwwskazań do stosowania osobistej pompy insulinowej (OPI) w terapii cukrzycy typu I.  

Według niej terapia z udziałem OPI sprawdzi się w przypadku: 

• występowania wysokich porannych glikemii (tzw. efekt o brzasku),  
• występowania częstych epizodów hipoglikemii, 
• utrzymujących się podwyższonych wartości hemoglobiny glikowanej, 
• osób prowadzących nieregularny tryb życia (praca zmianowa, częste podróże ze zmianą strefy czasowej), 
• osób uprawiających sport wyczynowy lub podejmujących znaczny wysiłek fizyczny, 
• kontynuacji leczenia,  
• ciąży u chorej na cukrzycę, 
• pojawienia się powikłań. 

Pompy insulinowej nie powinny stosować osoby:  

• cierpiące na choroby psychiczne, np. psychozy, 
• z zaburzeniami intelektualnymi,   
• z zaburzeniami odżywiania, 
• uzależnione od alkoholu i środków psychoaktywnych, 
• które nie pojawiają się na wizytach lekarskich w poradni diabetologicznej, 
• nieprzestrzegające zasad insulinoterapii. 

Pompa insulinowa – cena

Na rynku znajdziemy różne modele pomp insulinowych. Różnią się one między sobą funkcjami i udogodnieniami. Cena podstawowych urządzeń zaczyna się od ok. 4 tys. złotych i może sięgać nawet do 18 tys. złotych w przypadku najnowocześniejszych modeli. Te ceny obowiązują w przypadku braku refundacji. Zarówno same pompy, jak i niezbędne akcesoria mogą być refundowane. Poziomy odpłatności zależą od wieku chorego i rodzaju urządzenia.

Przeczytaj również:
Sensor do pomiaru cukru (CGM/FGM). Jak otrzymać refundację?