Przepuklina u dziecka. Czy zawsze trzeba ją operować?

Przepuklina pępkowa u dziecka 

Przepuklina pępkowa to wada wrodzona powłok jamy brzusznej, której przyczyną jest niecałkowite zarośnięcie pierścienia pępkowego. Wszystkie noworodki po urodzeniu mają niewielki ubytek pępowiny, przez który przechodzą naczynia pępowinowe. Zazwyczaj pierścień pępowinowy zamyka się w pierwszych dniach lub tygodniach życia dziecka. U 10-30% dzieci wada ta jednak nie zanika i jest widoczna podczas badania.  

Częstość występowania przepukliny pępkowej jest związana z: 

• rasą – afroamerykańskie niemowlęta są aż do 10 razy bardziej narażone na jej występowanie niż niemowlęta rasy białej; 
• masą urodzeniową – dzieci ważące przy narodzinach poniżej 1200 g są narażone cztery razy bardziej niż dzieci z prawidłową masą ciała; 
• niektórymi zespołami genetycznymi, np. zespołem Downa czy zespołem Beckwitha-Wiedemanna. 

Przepuklina pępkowa u dzieci ma inną przyczynę niż u dorosłych, u których ma ona zwykle charakter nabyty, związany z osłabieniem mięśni czy powięzi okolicy pępka. U kobiet bardzo często pojawia się po ciąży. 

Przepuklina pępkowa u dziecka – objawy 

Tego rodzaju przepuklina charakteryzuje się miękkim, wyczuwalnym uwypukleniem w okolicy pępka. Jest to miejsce, w którym przez niezrośnięty pierścień pępkowy widoczne są pętle jelitowe. W większości przypadków nie powoduje ona bólu. Często jednak objawia się niepokojem dziecka przy rozszerzaniu diety, kolkach czy zaparciach.  

Przepuklina pępkowa u dziecka – leczenie 

Leczenie chirurgiczne przepukliny pępkowej nie zawsze jest konieczne. W ok. 85% przypadków zmniejsza się, a nawet zanika do ok. 18. miesiąca życia. Jeśli jednak nie zniknie w tym okresie, rodzic powinien ją obserwować aż do skończenia przez dziecko 3-5 lat. Średni wiek kwalifikacji do zabiegu wynosi ok. 4 lat. Operację wykonuje się w znieczuleniu ogólnym.

Przepuklina kresy białej u dziecka

Przepuklina kresy białej również jest związana z defektem powłok jamy brzusznej. Jej przyczyną jest jednak rozstęp mięśni prostych brzucha w strukturze, którą nazywamy kresą białą. Jest to linia, która znajduje się pośrodku brzucha. Podobnie jak przepuklina pępkowa nie wymaga pilnego leczenia chirurgicznego. Najczęściej do operacji kwalifikuje się dzieci w wieku 4-5 lat. 

Przepuklina pachwinowa u dziecka

Przepuklina pachwinowa u dzieci jest jedną z najczęstszych dolegliwości, które wymagają interwencji chirurgicznej. Według badania obejmującego 80 tys. dzieci do 15. roku życia przepuklina pachwinowa pojawiła się u 7% chłopców i 1% dziewcząt. Dolegliwość ta najczęściej występuje u chłopców poniżej 1. roku życia oraz u dziewczynek w wieku 5 lat. Zazwyczaj pojawiają się przepukliny jednostronne. 

Przepuklina pachwinowa u dziecka – przyczyny 

Przyczyną przepukliny pachwinowej jest obecność otwartego wyrostka pochwowego otrzewnej, który łączy jamę brzuszną z kanałem pachwinowym. Występuje on zarówno u chłopców, jak i u dziewczynek. W końcowym okresie życia płodowego lub w pierwszych miesiącach po narodzinach wyrostek pochwowy powinien zarosnąć. Jeśli tak się jednak nie stanie, prawdopodobnie mamy do czynienia z przepukliną pachwinową. U chłopców może się to wiązać również z wystąpieniem wodniaka jądra (torbiel wypełniona surowicą, która prowadzi do powiększenia moszny). 

Przepuklina pachwinowa u dziecka – objawy 

Pierwszym, najbardziej charakterystycznym objawem jest uwypuklenie w okolicy pachwiny. Może ono występować stale lub pojawiać się jedynie podczas niepokoju, płaczu czy intensywnej zabawy. Po wykryciu problemu rodzice powinni zgłosić się z dzieckiem do pediatry, który może skierować ich do chirurga dziecięcego. O przepuklinie pachwinowej może świadczyć również „objaw jedwabnej rękawiczki”. Oznacza on wyczuwalne i przesuwalne ściany worka przepuklinowego. Jeśli uwypuklenie jest bardzo bolesne i nie znika pod wpływem masowania lub ucisku (podejrzenie uwięźnięcia przepukliny), pilnie udaj się z dzieckiem do lekarza. Wówczas specjalista może wykonać USG okolicy pachwiny i ocenić przepływy naczyniowe w ścianie jelita, która mogła zostać zablokowana we wrotach przepukliny. Niekiedy w worku przepuklinowym znajduje się jajnik lub sieć z jamy brzusznej. 

Przepuklina pachwinowa u dziecka – leczenie 

Tradycyjne leczenie przepukliny pachwinowej polega na nacięciu skóry w okolicy pachwiny i zaszyciu wyrostka pochwowego otrzewnej. Alternatywą jest metoda laparoskopowa. Lekarz wprowadza wówczas kamerę do pępka i zamyka kanał pachwinowy od strony jamy brzusznej. Wybór metody zależy od doświadczeń ośrodka wykonującego zabieg. 

Wrodzona przepuklina przeponowa u dziecka

Wrodzona przepuklina przeponowa jest poważną wadą, która dotyka 1 dziecka na 4000 urodzeń. Polega ona na przemieszczeniu narządów znajdujących się w jamie brzusznej do klatki piersiowej przez nieprawidłowy otwór w przeponie. Obarczona jest wysoką śmiertelnością, ponieważ z powodu ucisku narządów na płuca oraz naczynia nie są one w pełni rozwinięte. Przepuklina przeponowa może towarzyszyć obecności dodatkowego chromosomu, np. trisomii chromosomu 13 (zespół Pataua), trisomii chromosomu 18 (zespół Edwardsa) czy innym zespołom genetycznym.  

Wrodzona przepuklina przeponowa u dziecka – rozpoznanie i leczenie 

Wrodzoną przepuklinę przeponową specjalista może wykryć już w życiu płodowym. Wiąże się ona z wielowodziem (zwiększoną ilością płynu owodniowego) z powodu częściowej niedrożności przewodu pokarmowego oraz nieprawidłowym położeniem narządów wewnętrznych. Po narodzinach dziecko powinno zostać poddane badaniu radiologicznemu klatki piersiowej i jamy brzusznej. 

W przypadku pewnego rozpoznania prenatalnego lekarz może wdrożyć fetointerwencję (ang. Fetal Endoscopic Tracheal Occlusion – FETO). Polega ona na wprowadzeniu do tchawicy dziecka balonu, który przyspiesza dojrzewanie płuca. Jednak główne leczenie operacyjne wykonuje się po ustabilizowaniu stanu dziecka po urodzeniu. Wówczas specjalista może przeprowadzić zabieg metodą klasyczną lub małoinwazyjną. Ich celem jest wprowadzenie narządów jamy brzusznej do brzucha oraz zaopatrzenie ubytku w przeponie. 

Przeczytaj również:
Czy wodniaki jądra się leczy?