Semaglutyd. Jak działa?

Cukrzyca i otyłość – co powinniśmy o nich wiedzieć? 

Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) cukrzycę zaliczamy do chorób metabolicznych. Charakteryzuje się ona hiperglikemią wynikającą z zaburzenia wydzielania i/lub działania insuliny. Wyróżniamy kilka rodzajów cukrzycy, m.in. najczęściej występującą cukrzycę typu 2 i znacznie rzadszą cukrzycę typu 1. 

W przypadku cukrzycy typu 1 mamy do czynienia głównie z podłożem autoimmunologicznym. Komórki układu odpornościowego organizmu osoby chorej na cukrzycę rozpoznają komórki trzustki jako obce, atakują je i niszczą. Prowadzi to do niedoboru insuliny. Leczenie opiera się na bezpośrednim podawaniu tego hormonu we wstrzyknięciach podskórnych. 

W cukrzycy typu 2 ilość produkowanej insuliny jest początkowo na odpowiednim poziomie, lecz okoliczne tkanki nie reagują na jej działanie. Zjawisko to w języku medycznym nazywamy insulinoopornością. 

Na rozwój insulinooporności i późniejszej cukrzycy ma wpływ wiele różnych czynników związanych ze stylem życia: 

• wysokowęglowodanowa dieta, 
• siedzący tryb życia, 
• brak aktywności fizycznej, 
• palenie tytoniu, 
• spożywanie alkoholu. 

Najważniejszym czynnikiem ryzyka jest jednak otyłość. Jej związek z cukrzycą typu 2 jest ogromny. Diabetolodzy w leczeniu tej choroby uwzględniają nie tylko dążenie do prawidłowych wartości glikemii, ale również do redukcji masy ciała. Zdrowy styl życia ma tutaj duże znaczenie. 

Semaglutyd – jak działa?  

Semaglutyd to analog ludzkiego glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1). 

Jest to hormon, który odpowiada w naszym organizmie za:  

• stymulację zależnego od glukozy wydzielania insuliny z komórek β wysp trzustki, co prowadzi do obniżenia poziomu glukozy we krwi;  
• hamowanie wydzielania glukagonu z komórek α trzustki, a co za tym idzie zmniejszenie uwalniania glukozy z wątroby;  
• opóźnienie opróżniania żołądka, a w konsekwencji hamowanie apetytu i zwiększenie uczucia sytości. 

Podstawowe wskazanie do stosowania semaglutydu to cukrzyca typu 2, w której glikemia jest niedostatecznie kontrolowana mimo zastosowania odpowiedniej diety i wysiłku fizycznego. Może być stosowany w monoterapii (np. gdy istnieją przeciwwskazania do stosowania metforminy) lub też w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. 

Semaglutyd jest dostępny w dwóch postaciach: w formie zastrzyków i tabletek. 

Semaglutyd – zastrzyki 

Semaglutyd w formie zastrzyków jest dostępny pod nazwą Ozempic. Jest to roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie wypełnionym wstrzykiwaczu.  

Lek jest dostępny wyłącznie na receptę.  

W konkretnych wskazaniach preparat ten jest sprzedawany z refundacją.  

Wskazaniem do refundacji jest cukrzyca typu 2 u pacjentów: 

• leczonych co najmniej dwoma lekami przeciwcukrzycowymi; 
• z wynikiem hemoglobiny glikolowanej powyżej 7,5%; 
• z otyłością I, II, III stopnia; 
• z bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym. 

Preparat Ozempic nie posiada wskazań do stosowania w leczeniu otyłości czy jako regulator łaknienia. Niemniej jednak lekarze decydują się czasem na zastosowanie tego leku poza wskazaniami, biorąc pod uwagę udokumentowane badaniami działanie danego leku. 

W jednym z badań pacjenci zostali podzieleni na 3 grupy: 

• pierwsza liczyła 128 osób i przyjmowała semaglutyd w dawce 0,5 mg, 
• druga liczyła 130 osób i przyjmowała semaglutyd w dawce 1 mg, 
• trzecia liczyła 129 osób i przyjmowała placebo. 

Wszyscy pacjenci chorowali na cukrzycę, dbali o odpowiednią dietę i właściwą ilość ruchu. Grupy przyjmujące semaglutyd stosowały go raz w tygodniu w formie zastrzyku. 

Po 30 tygodniach zaobserwowano następujące efekty: 

• w grupie pacjentów przyjmujących placebo masa ciała zmniejszyła się średnio o 1 kg w porównaniu z wyjściową wagą, 
• w grupie pacjentów stosujących semaglutyd w dawce 0,5 mg masa ciała zmniejszyła się średnio o 3,7 kg, 
• w grupie pacjentów stosujących semaglutyd w dawce 1 mg masa ciała zmniejszyła się o 4,5 kg.  

Badanie to dowodzi, że semaglutyd skutecznie obniża masę ciała.

Ozempic – dawkowanie 

Dawkowanie ustala lekarz, biorąc pod uwagę indywidualną sytuację pacjenta. 

Według zaleceń Ozempic powinno się stosować w następujących dawkach: 

• dawka początkowa – 0,25 mg raz na tydzień przez 4 tygodnie, 
• następna dawka – 0,5 mg raz na tydzień, 
• po co najmniej 4 tygodniach dawkę można zwiększyć do 1 mg raz na tydzień, 
• maksymalna dawka to 2 mg raz na tydzień. 

Semaglutyd – tabletki 

Semaglutyd dostępny jest w formie tabletek w dawkach: 

• 3 mg,  
• 7 mg,  
• 14 mg.  

Jest to lek o nazwie Rybelsus dostępny wyłącznie na receptę. Ma podobne wskazania do stosowania jak semaglutyd w zastrzykach.  

Tabletki nie są objęte refundacją w żadnym wskazaniu.  

Rybelsus – dawkowanie 

Według ulotki dawkowanie preparatu Rybelsus jest następujące: 

• dawka początkowa – 3 mg stosowane raz na dobę przez miesiąc, 
• dawka następna – 7 mg stosowane raz na dobę, 
• po miesiącu można zwiększyć dawkę do 14 mg w celu lepszej kontroli glikemii.  

Tabletki stosuj na pusty żołądek o dowolnej porze dnia. Po przyjęciu preparatu przez 30 minut wstrzymaj się z posiłkiem. W innym razie semaglutyd może się gorzej wchłaniać. 

Rybelsus – efekty 

Rybelsus mimo braku wskazań w leczeniu otyłości został zbadany pod kątem obniżania masy ciała. W badaniu, które trwało 26 tygodni, zbadano zmianę masy ciała 703 pacjentów w porównaniu do wartości wyjściowej. Zostali oni podzieleni na grupy, które przyjmowały 7 mg semaglutydu, 14 mg semaglutydu lub placebo.  

Wyniki badania:  

• w przypadku dawki 7 mg średni spadek masy ciała wyniósł 2,3 kg,  
• w grupie przyjmującej semaglutyd w dawce 14 mg masa ciała obniżyła się średnio o 3,7 kg,  
• przy placebo spadek masy ciała wyniósł średnio 1,4 kg.  

Rybelsus – skutki uboczne 

Stosowanie leku może wiązać się z wystąpieniem skutków ubocznych.  

Bardzo często występują: 

• nudności, 
• biegunka, 
• hipoglikemia podczas stosowania z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. 

Często pojawiają się: 

• zmniejszenie apetytu, 
• wymioty, 
• wzdęcia, dyspepsja, ból brzucha, 
• zaparcia, 
• choroba refluksowa, zapalenie żołądka, 
• zmęczenie, 
• nadmierna aktywność lipazy i amylazy. 

Do rzadziej występujących działań niepożądanych zaliczamy: 

• odbijanie, 
• opóźnione opróżnianie żołądka, 
• przyspieszenie akcji serca, 
• zaburzenia smaku, 
• zmniejszenie masy ciała, 
• nadwrażliwość, reakcję anafilaktyczną, 
• ostre zapalenie trzustki.

Semaglutyd – cena 

Jeden wstrzykiwacz semaglutydu w zastrzykach kosztuje około 400 zł. Z kolei opakowanie 10 tabletek z semaglutydem kosztuje około 150 zł.  

Semaglutyd a liraglutyd – czym się różnią?  

Liraglutyd zaliczamy do tej samej grupy leków, co semaglutyd. Wykazuje on dokładnie takie samo działanie. Jedną z podstawowych różnic między tymi substancjami jest to, że liraglutyd posiada wskazania do stosowania w leczeniu otyłości wśród dorosłych (preparat Saxenda), a także może być wykorzystywany w leczeniu cukrzycy typu 2 u dzieci i młodzieży w wieku powyżej 10. lat (preparat Victoza). W przeciwieństwie do semaglutydu liraglutyd występuje tylko w postaci roztworu do wstrzykiwań.  

Czy stosowanie regulatorów łaknienia jest bezpieczne dla zdrowia?  

Przeprowadzono wiele badań, w których udowodniono bezpieczeństwo stosowania liraglutydu i semaglutydu. Oba leki skutecznie redukują masę ciała, nie wywołują incydentów hipoglikemii, mają korzystny wpływ na profil lipidowy oraz znacząco zmniejszają ryzyko wystąpienia udaru czy zawału mięśnia sercowego. Mogą jednak wywoływać działania niepożądane, np. nudności, wymioty, biegunkę.  

Jeśli chcesz zrzucić zbędne kilogramy, w pierwszej kolejności zadbaj o zmianę stylu życia.  

Leczenie włącza się dopiero wówczas, gdy dieta i aktywność fizyczna nie przynoszą pożądanych rezultatów.  

Pojawiły się również doniesienia o skutku ubocznym stosowania Ozempicu na odchudzanie. Szybka utrata wagi ma powodować zmianę owalu twarzy (tzw. Ozempic face). Jest to związane z wiotczeniem skóry i pojawieniem się zmarszczek na skutek obniżenia poziomu elastyny i kolagenu. 

Przeczytaj również:
Semaglutyd. Czy jest skuteczny na odchudzanie?