Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Nutricia Bebilon
X - Światowy Dzień Uśmiechu
X - Baby Week 7
X - Inhalatory
15

Trombocyty – jakie pełnią funkcje w organizmie?

Słuchaj artykułu

Trombocyty, czyli płytki krwi, to jeden z głównych elementów morfotycznych krwi. Odgrywają one kluczową rolę w procesach krzepnięcia krwi, szczególnie we wczesnej reakcji na uszkodzenie naczynia krwionośnego. Jak są zbudowane i jaką rolę odgrywają w organizmie?

Trombocyty – jakie pełnią funkcje w organizmie?

Trombocyty – jak są zbudowane?

Trombocyty są komórkami pozbawionymi jądra w kształcie płaskiego dysku. Mają średnicę od 2 do 4 mikrometrów [2]. Powstają w szpiku kostnym w wyniku fragmentacji cytoplazmy komórek zwanych megakariocytami [1]. 

Ich prawidłowa liczba we krwi obwodowej wynosi od 150 tysięcy do 450 tysięcy na mikrolitr [3]. Stanowi to około 70% całkowitej ilości trombocytów w organizmie człowieka. Pozostałe 30% jest magazynowane w śledzionie. 

Trombocyty żyją od 8 do 12 dni [2,3]. Następnie są niszczone w układzie siateczkowo- śródbłonkowym śledziony, wątroby i szpiku kostnego. 


Produkty w trosce o zdrowie układu krążenia
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Błona komórkowa trombocytów jest zbudowana z fosfolipidów i pokryta od zewnątrz strukturą zwaną glikokaliksem. W jego skład wchodzą glikoproteiny, które m.in. są receptorami dla czynników aktywujących i hamujących płytki. Cytoszkielet płytki krwi tworzą włókienka mikrokurczliwe i systemy kanalików, za których pośrednictwem z aktywowanych płytek wydzielane są substancje biorące udział w procesach krzepnięcia. We wnętrzu trombocytów znajduje się wiele struktur: 

  • ziarnistości alfa – zawierają białka adhezyjne, czynniki wzrostu, czynniki krzepnięcia i substancje biorące udział w fibrynolizie, 
  • ziarnistości gęste – zawierają substancje biorące udział w procesach krzepnięcia, które wpływają na funkcję naczyń i samych płytek, 
  • lizosomy, 
  • peroksysomy, 
  • mitochondria [2,3]. 

Trombocyty – funkcje 

Płytki krwi odgrywają ważną rolę w procesach krzepnięcia krwi. Są szczególnie istotne we wczesnej reakcji na uszkodzenie ściany naczynia krwionośnego – hemostazie pierwotnej, w której przebiegu wytwarzany jest płytkowy czop hemostatyczny. Proces ten składa się z trzech etapów: 

  1. adhezja płytek – po przerwaniu ciągłości ściany naczynia płytki krwi za pośrednictwem glikoprotein przylegają do odsłoniętych przez uszkodzenie białek adhezyjnych umiejscowionych w warstwie tkanki łącznej znajdującej się pod śródbłonkiem naczyniowym; 
  2. aktywacja płytek – po zetknięciu z białkami adhezyjnymi i czynnikami aktywującymi trombocyty ulegają aktywacji. Zmienia się ich kształt – pojawiają się cytoplazmatyczne wypustki zwiększające powierzchnię przylegania do miejsca uszkodzenia. Ponadto z ziarnistości uwalniają się substancje biorące udział w dalszych etapach procesu krzepnięcia; 
  3. agregacja płytek – powierzchnia płytek wiąże fibrynogen. Między poszczególnymi trombocytami powstają mostki zbudowane z jego włókien, co tworzy zwartą sieć połączeń. Tak powstaje czop hemostatyczny [2,3]. 

Płytki krwi biorą również udział w procesach hemostazy wtórnej lub osoczowej. Istotną rolę odgrywają tutaj fosfolipidy prezentowane na powierzchni aktywowanych płytek i substancje uwalniane z ziarnistości trombocytów. Wpływają one na aktywację części osoczowych czynników krzepnięcia, tworzą z nimi kompleksy i zwiększają ich stabilność [2,3]. 

Niedobór i nadmiar trombocytów

Płytki krwi z uwagi na kluczową rolę w procesach krzepnięcia krwi są niezwykle istotne dla utrzymania homeostazy organizmu. Podstawowym badaniem, w którym ocenia się te komórki, jest morfologia krwi obwodowej.  

Liczba trombocytów powinna wynosić od 150 tysięcy do 450 tysięcy na mikrolitr.  

Badanie pozwala również na ocenę ich wielkości [4]. 

W przypadku gdy liczba trombocytów jest poniżej normy, mówimy o trombocytopenii, inaczej małopłytkowości. Może być ona wynikiem zmniejszenia produkcji tych komórek, np. wskutek działania substancji toksycznych i niektórych leków lub w nowotworach zajmujących szpik kostny może wynikać z ich zwiększonego niszczenia, np. w śledzionie lub ich zwiększonego zużycia w patologicznych stanach wykrzepiania.  

Zaburzenia krzepnięcia są nazywane również płytkową skazą krwotoczną. Objawy mogą pojawić się dopiero przy znacznym obniżeniu ilości płytek. Należą do nich krwawienia z błon śluzowych, układu moczowego, dróg rodnych i układu pokarmowego oraz wybroczyny skórne [4]. Objawy zaburzeń krzepnięcia mogą występować przy prawidłowej liczbie płytek krwi, ale ich niewłaściwej funkcji – mówi się wówczas o skazie krwotocznej trombocytopatycznej

Zwiększenie ilości płytek krwi nosi nazwę trombocytozy lub nadpłytkowości. Może występować w nowotworach hematologicznych. Jego konsekwencją jest powstawanie patologicznych zakrzepów w naczyniach krwionośnych [4]. 

Przeczytaj również:
Krew i jej składniki


Źródła
Zwiń
Rozwiń

Źródła: 

  1. Płytki krwi [w:] Konturek S.J. (red.), Konturek Fizjologia Człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny, wyd. ELSEVIER Urban&Partner, Wrocław 2013, s. 126-127. 
  2. Treliński J., Chojnowski K., Hemostaza i tromboza [w] Wielka Interna – Hematologia, wyd. Medical Tribune Polska, wyd. el. (dostęp 17.07.2022). 
  3. Windyga J., Zawilska K., Krzepnięcie krwi i fibrynoliza [w:] Interna Szczeklika 2020, wyd. Mecycyna Praktyczna, Kraków 2020, s. 1715-1717. 
  4. Kokot F., Hyla-Klekot L., Kokot S. Interpretacja wyników badań morfologicznych krwi. Płytki krwi (trombocyty) [w:] Badania laboratoryjne. Zakres norm i interpretacja. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2011, s. 302-303. 
Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę