Czy podgrzewanie tytoniu jest szkodliwe? 

Istnieje wiele niepodważalnych dowodów na wpływ nikotyny na rozwój raka płuca, krtani, gardła, przełyku, żołądka i dróg moczowych. Nałóg ten wpływa negatywnie również na układ sercowo-naczyniowy, zwiększając ryzyko m.in. udaru czy rozwoju choroby wieńcowej i niedokrwiennej nóg.

Badania naukowe potwierdzają, że palenie tytoniu skraca życie średnio aż o 10 lat. 

Środowisko naukowe i medyczne dąży do propagowania zdrowego trybu życia, który uwzględnia rzucenie palenia. Każdy, kto próbował pozbyć się tego nałogu wie jednak, jak trudna jest to droga, a jej przejście nie zawsze kończy się sukcesem. Wiele osób, pomimo starań wspartych farmakoterapią i psychoterapią, nie jest w stanie zerwać z nałogiem. Są także osoby, które zwyczajnie nie chcą rezygnować z palenia. 

Podgrzewanie tytoniu zamiast papierosa? 

Papierosy elektroniczne (e-papierosy) to urządzenia, które podgrzewają płyn (tzw. liquid) z nikotyną, glikolem propylenowym, gliceryną i aromatami. Chociaż nie dochodzi tu do spalania tytoniu, a więc zaciągania się dymem tytoniowym, nie ma pewności co do bezpieczeństwa tego typu rozwiązania. Na rynku istnieje jednak duża liczba produktów, które różnią się od siebie wieloma parametrami. 

HTP (heated tobacco product) to urządzenie, w którym poprzez podgrzanie wkładu z tytoniem dochodzi do uwolnienia aerozolu z nikotyną. Wiele badań wskazuje, że zawiera on znacznie mniej substancji toksycznych w porównaniu z dymem papierosowym. Producenci przedstawiają HTP jako produkt o „zmniejszonej szkodliwości” lub „zmniejszonym ryzyku”. W tych urządzeniach tytoń jest podgrzewany do temperatury ok. 300°C. W trakcie palenia tradycyjnego papierosa jest to nawet 950°C. Obniżenie temperatury powoduje, że z HTP uwalnia się aromatyczna para zawierająca nikotynę, natomiast osoba paląca nie wdycha produktów spalania. 

Aerozol wytwarzany przez systemy HTP zawiera również mniej lotnych związków organicznych (do 99%), toksycznych aldehydów (do 95%), metali (do 99%), wielopierścieniowych węglowodorów (o 90%) oraz tlenku węgla (o 98%) w stosunku do dymu papierosowego. 

Czy redukcja toksycznych składników przekłada się zatem na poprawę parametrów zdrowotnych? Sprawdźmy, co mówią badania. 

• Zamiana papierosów na HTP na 30 dni przez grupę pacjentów spowodowała poprawę rozszerzalności tętnicy ramiennej, spadek poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu, zmniejszenie ryzyka zakrzepicy i poprawę funkcji mięśnia sercowego. 
• Palący pacjenci cierpiący na POChP (przewlekłą obturacyjną chorobę płuc) przez 3 lata korzystali z HTP, rezygnując z papierosów. Okazało się, że u tych osób doszło do znacznego zmniejszenia zaostrzeń choroby. 
• Ryzyko rozwoju nowotworu wskutek stosowania HTP jest 10 razy mniejsze w porównaniu do palenia papierosów.  
• Poziom biomarkerów odzwierciedlających narażenie na niektóre szkodliwe i potencjalnie szkodliwe związki chemiczne w krwi i moczu zmniejsza się.
• W przypadku podgrzewania tytoniu jakość powietrza w zamkniętych pomieszczeniach nie pogarsza się. Przekłada się to na mniejsze narażenie osób postronnych na tzw. bierne palenie.

Polskie badania zlecone w 2020 r. wykazały, że osoby stosujące HTP jako metodę porzucenia nałogu osiągnęły ten cel w 86 na 100 przypadków. 

Podgrzewanie tytoniu – czy badania są wiarygodne? 

Przegląd systematyczny z 2018 r. wykazał, że pierwsze opublikowane badania dotyczące HTP były związane z przemysłem tytoniowym. Mogło to budzić pewne wątpliwości dotyczące ich wiarygodności. Jednak badania wykonywane przez podmioty niezależne od przemysłu tytoniowego również potwierdzają znaczne ograniczenie emisji szkodliwych substancji podczas stosowania HTP, a także poprawę parametrów sercowo-naczyniowych i funkcji płuc. 

Produkty HTP zostały wprowadzone na rynek dopiero w 2014 r., więc brakuje badań, które sprawdzałyby długofalowy wpływ podgrzewania tytoniu na zdrowie. Przyjmuje się, że średni czas, jaki mija od ekspozycji pacjenta na tytoń do rozwoju raka płuc to 20 lat. Być może niedługo również ten aspekt zostanie zbadany. 

Na ocenę skutków korzystania z HTP wpływa też fakt, że po systemy te najczęściej sięgają osoby, które wcześniej paliły papierosy, a więc są obciążone większym ryzykiem rozwoju choroby nowotworowej. 

Statystyki są bezlitosne – jedynie 3% populacji jest w stanie na stałe rzucić palenie. Prawie połowa palaczy będzie uzależniona od papierosów aż do śmierci. Zastosowanie HTP może stanowić jeden z etapów rzucania palenia lub lepszą alternatywę dla papierosów. Czy badania przeprowadzane w kolejnych latach nadal utrzymają to stanowisko? Być może wkrótce się o tym przekonamy.

Przeczytaj również:
Czym są uzależnienia behawioralne?