Poronienie – jak wspierać rodziców, którzy stracili dziecko?

Poronienie a emocje matki

Dla większości kobiet utrata ciąży jest bolesnym doświadczeniem. I nie ma tutaj znaczenia, jak długo trwała ciąża. Kobieta od początku czuje więź ze swoim dzieckiem, a jego strata wiąże się dla niej z przeżywaniem wielu trudnych emocji: 

• żalu, 
• smutku, 
• lęku, 
• złości, 
• bezradności, 
• niedowierzania, 
• poczucia winy, 
• nadziei, że mimo wszystko dziecko uda się jeszcze uratować. 

Po utracie ciąży kobieta przeżywa bardzo silne emocje. Dużo płacze, często rezygnuje ze spotkań towarzyskich oraz odczuwa lęk przed zbliżeniem, a czasem również niechęć do kontaktów seksualnych. Wykazuje także silną potrzebę rozmowy o tym, co się wydarzyło. 

Poronienie a emocje ojca

Smutek po śmierci dziecka dotyka zarówno matkę, jak i ojca, jednak każde z nich przeżywa go inaczej. Kobieta nosi dziecko pod sercem i jej ciało zmienia się pod wpływem ciąży. Z tego względu nieco wcześniej niż mężczyzna nawiązuje emocjonalną więź z maleństwem, co nie oznacza, że ojciec nie oczekuje jego narodzin oraz nie cierpi po jego stracie.

Mężczyzna, którego nienarodzone dziecko zmarło, musi zmierzyć się nie tylko ze swoimi emocjami, ale również z cierpieniem partnerki. Pomimo własnego smutku, którego często nie chce okazywać i o którym nie lubi mówić, stara się być dla niej wsparciem. Nie ma w zwyczaju rozpamiętywać przykrych zdarzeń. W sytuacji stresu reaguje zadaniowo, np. załatwia formalności związane z pochówkiem lub zajmuje się pracą. Z tego powodu, pomimo dobrych intencji, jego zachowanie bywa mylnie odbierane przez partnerkę jako nieczułość i brak empatii.

Jak pomóc rodzicom po stracie dziecka?

Każdy z nas inaczej przeżywa śmierć. Niektórzy szybciej dochodzą do siebie po poronieniu, inni przedwczesną stratę dziecka przeżywają długo i głęboko. Bez względu na sposób i intensywność doświadczania żałoby rodzice prawdopodobnie zawsze będą pamiętać o swoim nienarodzonym dziecku. Jak powinniśmy zachować się, gdy ktoś z naszych bliskich bądź znajomych doświadczy poronienia? Jak możemy pomóc mu uporać się z bólem i cierpieniem? 

Żałoba po poronieniu

Żałoba jest uniwersalnym i symbolicznym sposobem przeżywania śmierci, który pozwala na pogodzenie się ze stratą bliskich nam osób. Jednak to, jak i kiedy rodzice poradzą sobie z odejściem ich dziecka, jest sprawą indywidualną. Żałoba po poronieniu potrzebna jest obydwojgu rodziców. Powinni oni pozwolić sobie na płacz i cierpienie wywołane śmiercią nienarodzonego dziecka. 

Nie naciskaj na nich i nie zachęcaj do szybkiego powrotu do „normalnego i codziennego życia”. Przeżywanie żałoby pozwoli im uporać się z bólem oraz oczyści z przykrych i negatywnych uczuć. Nie zapominaj, że każdy ma prawo przeżywać żałobę na swój własny sposób oraz tak, jak potrafi.

Pożegnanie z dzieckiem i zachowanie go w pamięci 

Możliwość zobaczenia dziecka i pozostawienia po nim pamiątek (zwłaszcza gdy fizyczny kontakt był niemożliwy) pozwala urealnić jego osobę oraz zachować je w pamięci. Symboliczny pochówek, test ciążowy, zdjęcie USG, nadanie imienia, odcisk stópki lub dłoni dziecka stanowią namacalny dowód jego istnienia oraz ułatwiają rodzicom przeżywanie żałoby. 

Kontakt z bliskimi i bezpieczna przestrzeń

Kobieta, która doświadczyła poronienia, potrzebuje kontaktu i relacji z kimś bliskim, aby móc porozmawiać o swoich przeżyciach. Bądź blisko i wysłuchaj jej, gdy będzie tego potrzebowała. Jednocześnie zachęcaj partnerów do współdzielenia smutku, niekoniecznie poprzez rozmowę. Czasami wystarczą wspólne wyjście na cmentarz lub do kościoła oraz modlitwa w intencji zmarłego dziecka. 

Grupa wsparcia i fora internetowe

Grupy wsparcia i fora internetowe umożliwiają nawiązanie relacji z osobami, które mają podobne doświadczenia. Zaproponuj bliskim dołączenie do grupy wsparcia, w której będą mogli porozmawiać z osobami przeżywającymi te same emocje. Dzięki temu zrozumieją się bez słów. 

Profesjonalna pomoc psychologiczna

Zdarza się, że cierpienie i smutek zaczynają przybierać na sile lub utrzymują się zbyt długo. Warto wówczas namówić niedoszłych rodziców na skorzystanie z pomocy psychologa, który poprzez terapię lub odpowiednio dobrane leki udzieli im pomocy i wsparcia. 

Unikaj słów, które ranią

Gdy dowiadujesz się, że bliskie ci osoby spotkała tragedia, chcesz im pomóc. Jednak nie zawsze wiesz, co powiedzieć, aby ulżyć im w cierpieniu. Zdarza się, że wypowiadane przez nas słowa, pomimo dobrych intencji, zamiast przynosić pocieszenie – sprawiają ból i cierpienie. Czego zatem nie należy mówić rodzicom, którzy stracili swoje nienarodzone dziecko?

• To był tylko 5-6 tydzień ciąży. To nie było dziecko, tylko zlepek komórek. Nie zapominaj, że dla rodziców płód był dzieckiem, które pokochali od pierwszej chwili.
• Jesteście młodzi. Na pewno będziecie mieć jeszcze niejedno dziecko. Nawet jeśli to prawda, to w tej chwili rodzice nie myślą o ponownym rodzicielstwie. Opłakują dziecko, które właśnie stracili. Pożegnaj je z nimi. Nie bagatelizuj ich smutku.
• Postaraj się zapomnieć. Nic wielkiego się nie stało. Skrywanie i zaprzeczanie negatywnym emocjom nie pomaga rodzicom w żałobie. Nie udawaj, że wszystko jest w porządku i nie widzisz ich smutku.
• Dobrze się stało. Gdyby udało się donosić tę ciążę, to dziecko pewnie urodziłoby się chore. Rodzice, którzy utracili dziecko, nie zastanawiają się nad jego ewentualnymi chorobami. Chcą, aby było one przy nich, bez względu na stan zdrowia.

Śmierć dziecka jest jednym z najtrudniejszych doświadczeń dla rodziców. Nie istnieją żadne magiczne słowa, które przyniosłyby im w tej chwili pocieszenie. Co możesz zrobić? Bądź blisko, wysłuchaj, gdy rodzice tego potrzebują, okaż współczucie oraz pomóż uwierzyć w to, że ból kiedyś się zmniejszy, a uśmiech i radość powrócą.