7 ciekawych faktów dotyczących karmienia piersią

Nawet dwie trzecie komórek w siarze stanowią białe krwinki, chroniące dziecko przed infekcjami

Mleko wypływające z piersi tuż po porodzie znacznie różni się od tego produkowanego w kolejnych miesiącach – zarówno składem, jak i wyglądem. Jego potoczna nazwa – siara – wzięła się zapewne od charakterystycznego żółtego zabarwienia. Dziś, dzięki wielu badaniom, wiemy, że jest ono zasługą licznych karotenoidów oraz witaminy A. To jednak zaledwie część cennych substancji zawartych w siarze. Poza tym pierwsze mleko zawiera duże ilości: 

• Białych krwinek – mogą one stanowić od 13 do nawet 70% komórek w siarze. Dla porównania – w mleku dojrzałym leukocyty stanowią 0–2% wszystkich komórek. 
• Minerałów (m.in. magnez, miedź, cynk) – wspomagają one rozwój układu immunologicznego noworodka. Jak dowodzą badania, cynk może też wspierać rozwój mózgu malca. W siarze jest go 4 razy więcej niż w mleku dojrzałym. 
• Przeciwciał slgA – gromadzą się one w błonie śluzowej jelit, chroniąc niemowlaka przed chorobami, jakie przebyła matka. 

Na tym oczywiście nie koniec. Ogólnie rzecz biorąc, skład siary podobny jest do wód płodowych. Dzięki temu jest ona idealnym pożywieniem dla noworodka, który dopiero oswaja się ze światem zewnętrznym. 

Podczas karmienia piersią zarówno w mózgu matki, jak i w mózgu dziecka uwalniana jest oksytocyna, czyli tzw. hormon szczęścia

Oksytocyna to hormon, bez którego laktacja nie mogłaby przebiegać prawidłowo. Jego nagły wyrzut podczas porodu to dla organizmu matki wyraźny znak, aby napełnić piersi mlekiem. Potem oksytocyna uwalnia się podczas każdego karmienia, uspokajając malca. Z czasem mózg dziecka zaczyna uwalniać oksytocynę nawet pod wpływem widoku, zapachu lub głosu matki, za każdym razem dostarczając maluchowi dobroczynnych efektów tego hormonu. 

Karmienie piersią zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu – zarówno u dziecka, jak i u matki

Istnieją naukowe dowody na to, że mamy, które karmią piersią, są mniej narażone na nowotwory piersi i jajnika. Zagrożenie tym drugim jest w ich przypadku mniejsze aż o jedną trzecią. Do tego każdy kolejny miesiąc karmienia piersią jeszcze bardziej zmniejsza ryzyko zachorowania. 

Pojawiły się także badania, według których  dzieci karmione piersią przez co najmniej sześć miesięcy są o 19% mniej narażone na ryzyko wystąpienia białaczki niż dzieci karmione mlekiem modyfikowanym. Skład kobiecego mleka zmienia się w zależności od płci dziecka. 

Z badań prowadzonych na Uniwersytecie Michigan wynika, że mleko matek karmiących chłopców zawiera więcej tłuszczów niż mleko mam dziewczynek. Sytuacja jest jednak odwrotna w biednych rejonach afrykańskich. Tamtejsze kobiety karmiące córki produkowały mleko bogatsze w tłuszcze 9. Odkrycie to jest bardzo ciekawe z perspektywy biologów ewolucyjnych, choć nie tylko. To niesamowite, że skład kobiecego mleka może zależeć od tylu różnych czynników! 

W mleku matki znajdują się komórki macierzyste, które nie są trawione w układzie pokarmowym dziecka i mogą zmieniać się w każde inne komórki ciała malca

Niemowlęta codziennie spożywają wraz w mlekiem matki miliony komórek macierzystych. Nie ma ich w sztucznym pokarmie i obecnie nie ma możliwości, aby się w nim znalazły. 

Czym jednak są komórki macierzyste i dlaczego są ważne dla rozwoju niemowlęcia? 

Komórki macierzyste, w przeciwieństwie do innych substancji zawartych w mleku matki, przenikają przez ściany jelit i mogą zmieniać się w komórki budulcowe różnych organów. Udowodnił to eksperyment dr Foteini Kakulas (wcześniej Hassiotou) z Uniwersytetu Australii Zachodniej. Badania przeprowadzone na myszach wykazały, że komórki macierzyste z mleka zlokalizowane są w żołądku, krwi, grasicy, wątrobie, trzustce, a nawet mózgu mysiego potomstwa.  

Długie karmienie piersią może chronić dziecko przed otyłością w przyszłości

Przyczyn otyłości u dzieci jest wiele. Najważniejsza z nich to oczywiście styl życia kultywowany przez rodzinę. Nie bez znaczenia są także predyspozycje genetyczne oraz… okres, przez jaki dziecko było karmione piersią. Jeśli wynosił on więcej niż sześć miesięcy, ryzyko otyłości w późniejszym życiu powinno być mniejsze. 

Naukowcy wciąż zastanawiają się, co jest tego przyczyną. Może być to zasługa leptyny i innych hormonów regulujących apetyt, które znajdują się w mleku matki. Wstępne badania na ten temat prowadzone są obecnie na Uniwersytecie Zachodniej Australii. 

Dzieci karmione mlekiem matki lepiej radzą sobie w szkole i w dorosłym życiu 

Badania prowadzone w Wielkiej Brytanii wykazały, że dzieci karmione mlekiem matki przez co najmniej do 6 miesięcy osiągały lepsze wyniki na egzaminach w wieku 16 lat. Natomiast w Brazylii dowiedziono, że niemowlęta karmione przez 12 miesięcy matczynym mlekiem były w przyszłości nie tylko zdolniejsze, ale i zamożniejsze. 

Dlaczego tak się dzieje? Naukowcy wciąż dyskutują na ten temat. Nie do podważenia jest jednak fakt, że mózg dziecka niezwykle dynamicznie rozwija się w pierwszych miesiącach życia, a mleko matki dostarcza mu do tego rozwoju najlepszych substancji. 

Poza tym naukowcom z Uniwersytetu Browna udało się dowieść, że niemowlęta karmione wyłącznie piersią posiadają od 20 do 30% więcej substancji białej niż dzieci karmione mieszanką mleczną. Substancja biała pokrywa substancję szarą w mózgu, tworząc sieć połączeń między neuronami. Wspomniane badanie wykazało, że dodatkowe ilości substancji białej u niemowląt karmionych piersią koncentrują się w obszarach mózgu odpowiedzialnych za języki, emocje, towarzyskość oraz umiejętności ruchowe. 

Źródła: 

• Marlier L. et al. Neonatal responsiveness to the odor of amniotic and lacteal fluids: a test of perinatal chemosensory continuity. Child Dev. 1998; 69(3): 611–623. 
• Moberg K., Prime D. Oxytocin effects in mothers and infants during breastfeeding. Infant. 2013; 9(6): 201–206. 
• Li D.P. et al. Breastfeeding and ovarian cancer risk: a systematic review and meta-analysis of 40 epidemiological studies. Asian Pac J Cancer Prev. 2014; 15(12): 4829–4837. 
• Amitay E. et al. Breastfeeding and Childhood Leukemia Incidence: A Meta-analysis and Systematic Review. JAMA Pediatr. 2015 Jun; 169(6): e151025. 
• Fijita M. et al. In poor families, mothers’ milk is richer for daughters than sons: a test of Trivers-Willard hypothesis in agropastoral settlements in Northern Kenya. Am J Phys Anthropol. 2012 Se; 149(1): 52–9. 
• Hassiotou F. et al. At the dawn of a new discovery: the potential of breast milk stem cells. Adv Nutr. 2014 Nov 14; 5(6): 770–8. 
• Cannon A. Wpływ leptyny w mleku matki na karmienie piersią i opróżnianie żołądka. 
• Straub N. et al. Economic impact of breast-feeding-associated improvements of childhood cognitive development, based on data from the ALSPAC. Br J Nutr. 2019 Sep; 122(s1): S16–S21 
• Victora C.G. et al. Association between breastfeeding and intelligence, educational attainment, and income at 30 years of age: a prospective birth cohort study from Brazil. Lancet Glob Health. 2015 Apr; 3(4): e199–205. 
• Brown University. Breastfeeding benefits babies’ brains: https://news.brown.edu/articles/2013/06/breastfeeding