Ból kręgosłupa u dzieci. Co może być przyczyną?

Przyczyny bólu kręgosłupa u dzieci

Ból kręgosłupa to dolegliwość, która zwykle występuje u osób starszych, pracowników fizycznych czy po urazach. Coraz częściej jednak ból ten pojawia się u dzieci i młodzieży.  

Do najczęstszych przyczyn bólu kręgosłupa u dzieci zaliczamy: 

• wady postawy i siedzący tryb życia – długotrwałe siedzenie, przebywanie w zgarbionej pozycji ciała prowadzi do przykurczów mięśni piersiowych, tyłu ud, osłabienia siły mięśni brzucha, ud, pośladów oraz nadmiernego rozciągnięcia mięśni grzbietu; wpływa to na pracę mięśni, powstają przeciążenia, które skutkują bólem;  
• urazy mechaniczne – stłuczenia powstałe w wyniku upadków, uderzeń podczas gier i zabaw, a także przemieszczenia kręgów, czy ich złamania w wyniku np. wypadków komunikacyjnych; 
• zbyt intensywne treningi sportowe – najczęściej są to zbyt intensywne, nieadekwatne do wieku zajęcia sportowe, nieprawidłowe wykonywanie ćwiczeń bez nadzoru wykwalifikowanego trenera; 
• wrodzone wady postawy – skolioza, hiperkifoza i hiperlordoza to skrzywienia kręgosłupa, które wpływają na postawę ciała i mogą powodować ból w okolicy pleców; 
• nieprawidłowości związane z kręgami i krążkami (dyskami) międzykręgowymi – kręgoszczelina, kręgozmyk, zapalenie krążka międzykręgowego; 
• guzy, naczyniaki, torbiele w okolicy kręgosłupa; 
• choroby układu kostno-stawowego, np. zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa; 
• ból promieniujący z okolicy jamy brzusznej do kręgosłupa, np. związany z miesiączką; 
• bóle wzrostowe. 

Ból może mieć różne nasilenie. Niepokój powinien wzbudzić ból kręgosłupa w odcinku szyjnym u dzieci w wieku poniżej 4 lat, który nasila się w nocy i wybudza dziecko ze snu.  

Innymi objawami, które mogą towarzyszyć bólowi kręgosłupa i które powinny zaalarmować opiekuna są: 

• złe samopoczucie i osłabienie dziecka, 
• towarzyszący ból głowy, 
• silne pocenie się, 
• zaburzenia równowagi, 
• utrata masy ciała.  

Jeśli u dziecka pojawi się którykolwiek z wymienionych objawów, zgłoś się z dzieckiem do pediatry.  

Szkolny plecak a ból kręgosłupa u dziecka 

Pomimo coraz większej cyfryzacji i przenoszenia ciężkich podręczników do sieci, dzieci nadal muszą przynosić do szkoły plecaki. Noszenie zbyt ciężkiego, źle dobranego plecaka może z czasem skutkować bólem pleców, problemami ze sztywnością w okolicy kręgosłupa. Objawy te pojawiają się, zwłaszcza gdy dziecko nosi plecak na jednym ramieniu. Badania nie wykazały jednak związku z rozwojem wad postawy, głównie skoliozy. 

Plecak szkolny nie powinien być cięższy niż 10-15% masy ciała dziecka.  

Zwróć uwagę, co dziecko nosi w plecaku. Czasem dzieci zabierają niepotrzebne przedmioty, które dodatkowo zwiększają ciężar. 

Zwróć uwagę na dobór odpowiedniego tornistra dla dziecka. Szelki powinny być szerokie, a sam plecak nie powinien sięgać poza dolną część pleców dziecka. Zwróć uwagę, aby dziecko nosiło go na obu ramionach.  

Co na ból kręgosłupa u dziecka? 

Przed podjęciem odpowiednich działań ważna jest ocena kręgosłupa przez lekarza lub fizjoterapeutę. W przypadku bólu pojawiającego się po urazie konieczne są badania diagnostyczne (rentgenowskie lub rezonans magnetyczny), aby wykluczyć złamania czy przesunięcia kręgów.  

W przypadku bólu powstałego w wyniku urazu, np. przewrócenia się podczas jazdy rowerem, upadku z niewielkiej wysokości, możesz podać dziecku leki przeciwbólowe z paracetamolem lub ibuprofenem. Jeśli na skórze widoczny jest siniak, możesz posmarować to miejsce maścią z arniki, która zniweluje obrzęk i stłuczenie. Obolałe miejsce można także ochłodzić za pomocą sprayu chłodzącego. 

Bóle kręgosłupa związane z przeciążeniem, nieprawidłową postawą ciała, nadmiernym wysiłkiem fizycznym warto skonsultować z fizjoterapeutą. Specjalista dobierze odpowiednie ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie, które poprawią ich funkcjonowanie. Utrzymanie odpowiedniego napięcia mięśni i wypracowanie prawidłowej postawy ciała sprawi, że ból zniknie. Fizjoterapeuta może zaproponować także terapię manualną, masaże, które można wykonywać także w domu. Przydatne w takich przypadkach są rollery, masażery, piłeczki przeznaczone do automasażu.  

Nadmierne napięcie mięśni może złagodzić także kinezjoterapia i mata do akupresury. Pamiętaj, że taśmy kinezyjne początkowo powinien naklejać fizjoterapeuta, który pokaże Ci, jak prawidłowo nakleić taśmę dziecku w domu.  

Ból kręgosłupa u dziecka – jak zapobiegać? 

Aby dziecko czuło się dobrze i nie odczuwało bólu w plecach, warto zadbać o jego prawidłową postawę, także w trakcie siedzenia. Wypracowanie odpowiednich nawyków podczas odrabiania zadań domowych, czytania książki czy spędzania czasu przy biurku, zapobiegnie nadmiernym przeciążeniom mięśni i samego kręgosłupa.  

Pamiętaj o doborze odpowiedniego biurka i krzesła w domu, dopasowaniu ich do wzrostu dziecka. Siedzenie przy biurku nie powinno trwać dłużej niż 30 minut. Jeśli dziecko ma do wykonania dłuższą pracę, przyda się specjalna podkładka lędźwiowa. W przypadku korzystania z komputera, monitor powinien znajdować się na wysokości oczu dziecka.  

Przy siedzącym trybie życia ważna jest profilaktyka w postaci aktywności fizycznej. Najlepszym wyborem jest pływanie w basenie, które odciąża stawy i pomaga wzmocnić mięśnie, zwłaszcza grzbietu. Zachęć dziecko do codziennej aktywności. Może to być wspomniane pływanie, spacery czy gimnastyka. Nie zwalniaj dziecka z lekcji wychowania fizycznego, zachęcaj do ruchu.