Narodziny drugiego dziecka – jak przygotować starszaka na nowego członka rodziny?

Jak i kiedy oznajmić nowinę?

Decyzja o powiększeniu rodziny powinna należeć wyłącznie do rodziców. Nie muszą oni przedwcześnie informować dziecka o swoich planach ani tym bardziej pytać go o zgodę, bowiem brak aprobaty ze strony starszaka może jeszcze bardziej skomplikować wystarczająco trudną sytuację. Poczucie czasu u dzieci jest inne niż u dorosłych. Dla malucha okres oczekiwania wynoszący dziewięć miesięcy to prawdziwa wieczność. Z tego względu nie należy mówić o ciąży zbyt wcześnie. Nie wolno też stawiać starszaka „przed faktem dokonanym”. Unikanie tematu oraz tajemnicze rozmowy między rodzicami mogą dodatkowo wywołać niepokój i zaburzyć poczucie bezpieczeństwa.

Dobry moment na przekazanie wiadomości o narodzinach rodzeństwa to ten, gdy ciąża staje się widoczna. Jeśli wśród znajomych pojawiło się lub lada moment pojawi się niemowlę, to możemy wykorzystać ten fakt jako pretekst do rozpoczęcia rozmowy ze starszym dzieckiem. Wiadomość o kolejnym dziecku należy przekazać spokojnie, bez zakłopotania i w prosty sposób. Nie strasząc, ale szczerze opowiadając o zmianach, jakie zajdą w życiu rodziny. Warto uprzedzić, że na początku niemowlę dużo śpi, często płacze, potrzebuje ciągłej uwagi rodziców i zanim stanie się partnerem do zabawy, to upłynie sporo czasu. Na rynku pojawiło się dużo książek i filmów dla dzieci poruszających tematykę narodzin. Warto z nich korzystać. Rodzicom pomogą one przekazać informację o nowym członku rodziny, a dzieciom zrozumieć emocje związane z czekającą je zmianą.

Jak przygotować dziecko na przybycie na świat rodzeństwa?

Oczekując narodzin kolejnego dziecka, warto zaangażować starszaka w rodzinne sprawy, takie jak wybór imienia lub kompletowanie wyprawki dla maluszka. Dzięki temu poczuje się on ważny i potrzebny. Dobrym pomysłem jest zabranie go na USG, podczas którego na własne oczy zobaczy, jak w brzuchu mamy rośnie i rozwija się młodszy brat lub siostra. Tuż przed planowaną datą porodu dobrze jest wytłumaczyć starszemu dziecku, że w momencie gdy mama zacznie rodzić, to spędzi ona kilka dni w szpitalu.

Reakcje dziecka na pojawienie się młodszego rodzeństwa

Nawet jeśli rodzice rozmawiali z dzieckiem i są przekonani, że udało im się przygotować je na nadchodzące zmiany, to rzeczywistość może okazać się zupełnie inna, niż zakładali. Każde dziecko, widząc jak mama lub tata zajmuje się noworodkiem, to w mniejszym lub większym stopniu zaczyna odczuwać złość, zazdrość, smutek i lęk. Jest to naturalne i nie należy się temu dziwić. Rodzice powinni pomóc zrozumieć starszakowi przeżywane emocje i wytłumaczyć, że nawet z trudnymi uczuciami można sobie poradzić.

Złość na rodziców

Zdarza się, że wraz z pojawieniem się w domu noworodka, starsze dziecko zaczyna zachowywać się dziwnie i wyjątkowo nieposłusznie – złości się, płacze lub krzyczy. Próbuje w ten sposób poradzić sobie z narastającą frustracją oraz skierować uwagę rodziców na siebie. Należy wówczas, w miarę możliwości, ignorować negatywne i przekorne zachowania, okazywać dużo cierpliwości oraz doceniać i chwalić za pozytywne postępowanie.

Złość na niemowlę

Niekiedy starszak swoją złość i frustrację przelewa bezpośrednio na niemowlę. Próbuje na różne sposoby zadać mu ból (bije, potrząsa, gryzie lub szczypie). Kierując się bezpieczeństwem malucha trzeba ustalić twarde i jasne zasady, zabraniające stosowania przemocy oraz pilnować, aby rodzeństwo przez pewien czas nie pozostawało w pokoju same. Należy pokazać dziecku, że są inne sposoby okazywania złości oraz pozwolić na swobodne wyrażanie przeżywanych emocji.

Zachowania regresywne

Dzieci widzą, że rodzice poświęcają dużo uwagi bezradnym niemowlętom. Dlatego, aby zdobyć ich zainteresowanie zaczynają zachowywać się jak one (np. ssą smoczek lub kciuk, siusiają do pieluszki, raczkują). Rodzice powinni to zaakceptować i cierpliwie czekać, aż samo minie. Jednocześnie mogą podkreślać możliwości i dobre strony wynikające z bycia starszym bratem lub siostrą.

Jak rodzice mogą pomóc w nawiązaniu więzi między rodzeństwem?

Nie ma dwóch takich samych osób. Każde dziecko jest inne i inaczej radzi sobie ze stresem oraz szybciej lub wolniej adaptuje się do zmian. Narodziny brata lub siostry to prawdziwa rewolucja i nie ma jednej recepty, która gwarantowałaby nawiązanie więzi pomiędzy rodzeństwem. Jest jednak kilka sposobów na to, aby ten proces ułatwić:

• Pamiętaj, że starsze dziecko nadal pozostaje dzieckiem, nawet jeśli w porównaniu z noworodkiem wydaje się być duże.
• Traktuj dzieci sprawiedliwie i nie porównuj ich ze sobą.
• W ciągu dnia znajdź czas tylko dla starszaka (np. gdy niemowlę śpi). Niech będzie to chwila przeznaczona na wspólną zabawę i przyjemności, a nie na rozmowy o nowym dziecku.
• Zadbaj o dotychczasowe rytuały (np. czytanie bajki przed snem), a gdy to niemożliwe stwórz nowe (np. czytanie bajki podczas karmienia niemowlaka).
• Zachęcaj, ale nie zmuszaj starszaka do pomocy przy niemowlaku. Dzięki temu, poczuje się ważny i potrzebny.
• Odłóż na później wprowadzanie kolejnych zmian w życiu dziecka (np. pójście do przedszkola lub odpieluchowanie).
• Poproś odwiedzających was gości, aby nie zapominali o starszaku i okazywali mu tyle samo zainteresowania co nowemu dziecku.
• I najważniejsze! Codziennie powtarzaj dziecku, że jest wyjątkowe i kochane. Jak najwięcej przytulaj je i całuj. Wspieraj w ciężkich momentach i okazuj zrozumienie dla jego trudnych zachowań.

Pamiętaj! Niezależnie od tego, jak duże dziecko posiadasz, należy je odpowiednio przygotować do zmian. Zmiany w zachowaniu rodziców, ich emocje są widoczne dla dziecka, dlatego zadbaj o poczucie bezpieczeństwa i komfort pierworodnego dziecka. Ważne, aby starszak poczuł się ważny, a wejście w nową rolę okazało się wyróżnieniem ze strony rodziców.