Pierwsza wizyta u logopedy. Jak przygotować do niej siebie i dziecko?

Kim jest logopeda? 

Logopeda to specjalista posiadający wiedzę z zakresu pedagogii, psychologii i medycyny, który zajmuje się terapią mowy i zaburzeń komunikacji. Logopeda zajmuje się zarówno prostymi przypadkami, gdzie pojawiają się drobne zaburzenia, wady wymowy czy opóźnienie w rozwoju mowy, jak i złożonymi problemami w komunikacji. Pacjentami logopedów są głównie dzieci i młodzież, ale pomagają także osobom dorosłym.

Kiedy iść z dzieckiem do logopedy?

Umów się na wizytę do logopedy, jeśli dziecko:

• nie nawiązuje kontaktu wzrokowego,  
• nie głuży, 
• nie gaworzy, 
• głużyło, ale nie zaczęło gaworzyć, 
• nie reaguje na mowę i głos innych, 
• nie mówi, 
• mówi niezrozumiale, bełkotliwie, 
• jąka się, 
• mówi, ale rozwój mowy stanął w miejscu, 
• mówi bez problemu, ale np. w przedszkolu czy szkole przestaje mówić, 
• widzisz regres w rozwoju mowy, 
• nie ma potrzeby nawiązywania kontaktu z rówieśnikami i otoczeniem, 
• woli bawić się samo, 
• zachowuje się nietypowo, np. układa zabawki w idealnie równym rządku, 
• ma napady płaczu, śmiechu, agresji, 
• źle się zachowuje w miejscach publicznych, 
• w wieku 1 roku nie mówi prostych słów, takich jak mama, tata, baba, 
• w wieku 2 lat nie zaczyna mówić, 
• w późniejszym wieku nie składa zdań, 
• ma trudności z jedzeniem, 
• ślini się, 
• ssie palce, 
• oddycha przez usta, 
• ma stale otwartą buzię, 
• chce jeść tylko konkretne produkty i nie chce próbować niczego nowego, 
• nie chce jeść pokarmów o różnej konsystencji i twardości, 
• jest nadwrażliwe na bodźce, np. na hałas, światło. 

Pierwsze spotkanie z logopedą 

W trakcie pierwszego spotkania z logopedą obecni są rodzice lub opiekunowie prawni dziecka, którzy będą w stanie odpowiedzieć na zadawane im pytania, czyli tzw. wywiad logopedyczny.

Logopeda pyta o:

• przebieg ciąży i porodu, 
• leki przyjmowane przez matkę w trakcie ciąży i przebyte w jej trakcie choroby, 
• ocenę noworodka w skali APGAR, 
• rozwój fizyczny dziecka, 
• sposób karmienia (piersią lub butelką) oraz jak długo to trwało, 
• zaistniałe komplikacje, choroby dziecka,  
• użycie smoczka, 
• czas, kiedy dziecko zaczęło głużyć, gaworzyć, wymawiać pierwsze słowa itd., 
• występowanie w rodzinie opóźnionego rozwoju mowy, jąkania, wad wymowy, wad słuchu itp., 
• wykształcenie rodziców, środowisko, w jakim dziecko się wychowuje. 

Wszystkie te pytania stawiane są nie bez powodu. Chcąc dobrze poznać dziecko, logopeda musi wiedzieć, jak przebiegał jego rozwój od najwcześniejszych dni, a także czy pojawiły się czynniki, które ten rozwój mogły zaburzyć lub na niego wpłynąć. Nie bój się więc szczerze odpowiadać, ale również mówić o swoich obawach i zadawać własne pytania, na które logopeda udzieli jasnej odpowiedzi lub pokieruje dalej.  

Diagnoza logopedyczna 

To nic innego jak obserwacja dziecka, a także uczestniczenie w zabawie z maluchem. Logopeda nawiąże również bezpośredni kontakt z dzieckiem, zadając mu proste pytania, np. z kim przyszedł do gabinetu.

Oprócz mowy swobodnej i spontanicznej logopeda sprawdza: 

• zachowanie i koncentrację, 
• zgryz i stan zębów, 
• sposób oddychania, 
• sposób połykania, 
• budowę i sprawność narządów artykulacyjnych, 
• głos, 
• drożność nosa, 
• migdałki, 
• rozumienie pojedynczych wyrazów, prostych poleceń itp.,
• słuch fonemowy (odróżnianie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, np. półka – bułka), 
• wymowę poszczególnych głosek, powtarzanie wyrazów itp., 
• pamięć, 
• lateralizację (która ręka, a co za tym idzie półkula mózgu, jest dominująca). 

Diagnoza logopedyczna ma zazwyczaj formę zabawy, w której dziecko chętniej się otworzy i nawiąże kontakt z terapeutą. Zdarza się, że diagnoza trwa dłużej niż jedno spotkanie, czym nie należy się martwić. Logopeda musi dokładnie sprawdzić poszczególne kwestie, aby móc postawić prawidłową diagnozę. Po jej postawieniu logopeda opracowuje plan terapii i zaczyna regularne spotkania z dzieckiem, których czas zależy od wieku i możliwości malucha. 

Kilka rad dla rodzica przed pierwszą wizytą u logopedy 

• Przygotuj się do spotkania z logopedą, zabierz ze sobą wypisy ze szpitala, karty zdrowia dziecka lub zapisz sobie na kartce ważniejsze informacje, które mogą mieć duże znaczenie dla specjalisty. 
• Nie bój się zadawać pytań. Logopeda jest po to, by Ci pomóc, pokierować dalej lub wskazać, jak postępować z dzieckiem. 
• Jeśli obawiasz się reakcji dziecka, przed spotkaniem porozmawiaj z nim, wyjaśnij, kim jest logopeda i w jakim celu się do niego udajecie. 
• Poradź się innych rodziców, którzy mieli już styczność z logopedą. 
• Jeżeli po spotkaniu z logopedą masz wątpliwości, skontaktuj się z innym specjalistą, aby mieć porównanie. 

Wizyta u logopedy jest standardowym spotkaniem, które ma na celu sprawdzenie poziomu rozwoju dziecka i wdrożenie ewentualnego postępowania. Im wcześniej logopeda obejrzy dziecko, tym lepiej, ponieważ wcześniejsza terapia pozwala na wyeliminowanie nieprawidłowości, które w przyszłości mogą się utrwalić, a co gorsza rzutować na całe późniejsze życie. Nie bójmy się zatem korzystać z pomocy logopedy!