Pierwsze chwile noworodka tuż po porodzie

Kontakt „skóra do skóry” 

Kontakt „skóra do skóry” jest zarezerwowany dla mamy i dziecka od razu po porodzie. Według standardów opieki okołoporodowej każda kobieta po porodzie siłami natury ma prawo do 2-godzinnego nieprzerwanego kontaktu „skóra do skóry” ze swoim dzieckiem. Na gołą klatkę piersiową mamy położna kładzie noworodka i jest to ich wspólny czas. W tym czasie odbywa się również pierwsze przystawienie do piersi.

Dla kobiety wiąże się to z wieloma korzyściami takimi jak: 

• redukcja stresu związanego z porodem,
• działanie przeciwbólowe,
• wyrzut oksytocyny – hormonu, który przyspiesza obkurczanie macicy,
• początek więzi z dzieckiem. 

Dla dziecka jest to równie korzystne doznanie, dzięki któremu: 

• następuje kolonizacja bakteriami mamy,
• adaptacja do nowych warunków zachodzi zdecydowanie szybciej,
• zmniejsza się ryzyko wychłodzenia organizmu. 

Wszystkie czynności takie jak mierzenie czy ważenie są wykonywane dopiero po tym kontakcie. Jeśli występują wskazania medyczne zarówno ze strony mamy, jak i dziecka, kontakt może zostać przerwany lub w ogóle się nie odbyć. 

Mamy, widząc swoje dziecko po raz pierwszy, mogą zaniepokoić się wyglądem maleństwa. Noworodek nie przypomina różowego bobasa z reklamy, a kolor jego skóry może być siny, czerwony lub nawet żółty. Niektóre dzieci, szczególnie te urodzone po terminie, posiadają tzw. skórę praczki. To określenie pochodzi od skóry pomarszczonej wskutek zbyt długiego kontaktu z wodą. Dosyć często dzieci urodzone siłami natury mają siny kolor skóry. Dzieje się tak przez skurcze. Żółte zabarwienie powłok skórnych najczęściej świadczy o żółtaczce noworodkowej, która jest popularnym schorzeniem u dzieci świeżo po porodzie. 

Warto również wiedzieć, że na skórze noworodka znajduje się naturalny balsam. Jest to maź płodowa. To dzięki niej niektóre dzieci mają białe zabarwienie skóry lub tylko niektórych miejsc na ciele. Maź płodowa chroni skórę przed przesuszeniem oraz zmniejsza ryzyko otarć w życiu płodowym. U niektórych dzieci w pierwszych dniach po porodzie skóra zaczyna się łuszczyć. Z reguły zaczyna się od rączek i nóżek, ale może dotyczyć również innych części ciała. Noworodek zmienia naskórek, czyli ostatnią warstwę skóry na tę, która jest mu potrzebna w środowisku lądowym, a nie wodnym. 

Skala Apgar 

Pierwsza ocena dziecka po porodzie odbywa się w Skali Apgar. Jest to bezpośrednia ocena ogólnego stanu noworodka używana przez położne. 

Pod uwagę bierzemy takie parametry jak: 

• oddychanie,
• czynność serca,
• zabarwienie skóry,
• napięcie mięśni,
• odruchy fizjologiczne. 

Za każdy parametr można dostać od 0 do 2 punktów. Maksymalna liczba punktów to 10, gdzie:

• 8-10 punktów oznacza dobry stan zdrowia,
• 4-7 punktów – średni stan zdrowia,
• poniżej 4 punktów – zły stan zdrowia. 

Punktację otrzymaną przez malucha wpisuje się do książeczki zdrowia dziecka.  

Przeczytaj również:
Skala Apgar – jak ją interpretować?

Masa ciała dziecka 

Urodzeniowa masa ciała to masa dziecka w pierwszej godzinie po narodzeniu. 

Możemy wyróżnić́ trzy grupy: 

• noworodek eutroficzny, którego masa ciała jest odpowiednia dla wieku ciążowego; mieszczący się między 2500 g a 4000 g.
• noworodek hipertroficzny, który jest za duży względem wieku ciążowego i jego waga wynosi powyżej 4000 g.
• noworodek hipotroficzny – za mały względem wieku ciążowego z masą ciała poniżej 2500 g. 

Przeczytaj również:
Kiedy można mówić o makrosomii płodu?

Badania noworodka      

Przesiewowe czynności oraz badania wykonywane w pierwszych dniach życia to: 

• zabieg Credego,  
• test pulsoksymetryczny,  
• przesiewowe badania słuchu, 
• badania w kierunku wrodzonych wad metabolicznych.  

Zabieg Credego polega na zakropleniu do worka spojówkowego azotanu srebra, maści erytromecynowej lub tetracyklinowej. Celem tego zabiegu jest zmniejszenie ryzyka rzeżączkowego zapalenia spojówek. Test pulsoksymetryczny wykonuje się w celu wykrycia wrodzonych wad serca. Badanie słuchu wykonujemy w 3 dobie po porodzie, aby wykryć wady słuchu u dzieci. Przesiewowe badania w kierunku wad metabolicznych pozwalają wykryć takie choroby jak mukowiscydoza, fenyloketonuria czy wrodzona niedoczynność tarczycy.