Rotawirusy. Jakie są objawy zakażenia?

Co to jest rotawirus? 

Rotawirusy to patogeny, pośród których wyodrębniono 7 różnych grup (A-G). Dla człowieka szczególnie niebezpieczne są rotawirusy z grupy antygenowej A, B i C, przy czym grupa A jest główną przyczyną ostrych, zakaźnych biegunek oraz zapalenia żołądka i jelit.

Choć zakażenia rotawirusowe mogą dotyczyć każdego, to najczęściej występują u dzieci poniżej 5. roku życia. Najbardziej niebezpieczne są u niemowląt oraz osób po 65. roku życia, szczególnie jeśli mają obniżoną odporność.  

Same rotawirusy nie stanowią poważnego zagrożenia dla kobiet w ciąży i rozwijającego się płodu. Problem może pojawić się w przypadku zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej, dlatego tak ważne jest odpowiednie nawadnianie i dokładne obserwowanie organizmu. 

Jak dochodzi do zakażenia rotawirusami? 

Rotawirusy mogą przetrwać na różnych powierzchniach nawet kilka miesięcy, co niestety sprzyja licznym zarażeniom.  

Przyczyną infekcji rotawirusowej mogą być: 

• bezpośredni kontakt z osobą zakażoną, 
• kontakt z wydalinami i wydzielinami zawierającymi wirusa, 
• dotykanie zanieczyszczonych powierzchni, 
• brak prawidłowej higieny, 
• droga pokarmowa (np. zanieczyszczona woda i żywność), 
• zakażenie szpitalne w czasie hospitalizacji. 

Rotawirus – objawy zarażenia 

Rotawirusy namnażają się w nabłonku jelita cienkiego, doprowadzając do jego  uszkodzeń i pojawienia się stanu zapalnego. Przekłada się to na zaburzenie procesu wchłaniania wody, glukozy i elektrolitów. Zostaje także upośledzony proces trawienia. 

Wiele osób przechodzi infekcję rotawirusową bezobjawowo, jednak u części zarażonych dochodzi do wystąpienia objawów trwających zazwyczaj 4-10 dni.

W tym czasie mogą wystąpić: 

• wodnista biegunka, często zawierająca śluz, 
• gorączka, 
• wymioty i ból brzucha, 
• objawy ze strony górnych dróg oddechowych. 

Okres wylęgania rotawirusa trwa zwykle 24-72 godzin, podczas których chory może nieświadomie zarażać innych. Niestety wraz z ustąpieniem objawów nie kończy się okres wydalania wirusa. Możliwe jest przenoszenie go nawet kilka tygodni po wyleczeniu.

Przebyta infekcja rotawirusowa może wywołać powikłania w postaci uszkodzenia wątroby.

Stanowi też prawdopodobną przyczynę:

• zespołu hemolityczno-mocznicowego, 
• zespołu Reya, 
• zapalenia trzustki, 
• zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej (SIDS, ang. Sudden Infant Death Syndrome). 

Diagnostyka rotawirusa

Lekarz może postawić diagnozę na podstawie objawów, jakie towarzyszą zakażeniu. Jeśli jednak objawy nie są specyficzne, możesz wykonać test diagnostyczny w domu.

Testy immunologiczne badają obecność antygenów rotawirusów lub adenowirusów w kale. Wynik testu otrzymuje się po około 10 minutach. Test można wykonać także z kału dziecka, które nadal używa pampersów. Wystarczy pobrać próbkę kału bezpośrednio po wypróżnieniu.

Rotawirus – leczenie 

Leczenie infekcji rotawirusowej ma charakter objawowy. Kluczowym aspektem jest utrzymanie prawidłowej gospodarki wodno-elektrolitowej. Jeśli istnieje duże ryzyko odwodnienia, lekarz zaleca serię kroplówek podawanych w warunkach szpitalnych. Konieczne może też być zastosowanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. 

Dobre rezultaty daje wykorzystanie preparatów zawierających Lactobacillus rhamnosus. Probiotyki nie chronią przed zakażeniem, ale wpływają na łagodniejszy przebieg biegunki rotawirusowej. 

Rotawirus – dieta 

W czasie infekcji nie jedz ciężkostrawnych potraw ani surowych warzyw i owoców. W początkowej fazie choroby postaw na lekkie kleiki i sucharki, a stopniowo włączaj gotowane potrawki mięsno-warzywne z ryżem.  

Czy rotawirus powraca? 

Wiadomo, że pierwotne zarażenie rotawirusami ma zazwyczaj najcięższy przebieg, lecz jednocześnie wywołuje częściową odporność naturalną. Oznacza to, że ponowne zakażenia są możliwe, ale mają zdecydowanie łagodniejszy charakter.

Nabyta po przechorowaniu odporność chroni nie tylko starsze dzieci, ale też osoby dorosłe. Ma to duże znaczenie zwłaszcza dla seniorów i pacjentów z obniżoną odpornością, którzy znajdują się w grupie ryzyka zakażeń rotawirusami.    

W jaki sposób można uniknąć zarażenia rotawirusami? 

• Dbaj o higienę osobistą i często myj ręce.
• Pamiętaj o regularnej dezynfekcji powierzchni użytkowych, toalet i przedmiotów codziennego użytku, np. kluczy i telefonu.
• Zwróć szczególną uwagę na czystość miejsca, w którym przygotowujesz i jesz posiłki.

Skutecznym sposobem uniknięcia infekcji rotawirusowej są szczepienia, które w większości przypadków chronią przed ciężką biegunką i koniecznością hospitalizacji. Możliwy jest natomiast przebieg bezobjawowy lub wystąpienie łagodnych objawów.

Przeczytaj również:
Szczepionka na rotawirusy. Czy jest skuteczna?