Szczepionka na rotawirusy. Czy jest skuteczna?
Rotawirusy są szczególnie niebezpieczne dla dzieci poniżej 5. roku życia oraz dla osób z obniżoną odpornością. W Polsce szczepienie na rotawirusy jest obowiązkowe i darmowe.
Szczepionki na rotawirusy dostępne są w formie roztworu lub zawiesiny doustnej, zawierającej żywe, sztucznie otrzymane rotawirusy. Pozostałe składniki zawarte w preparacie to między innymi: sacharoza, sorbitol, aminokwasy, podłoże DMEM (Dulbecco’s Modified Eagle’s Medium), węglan wapnia, guma ksantanowa oraz sterylna woda.
Podanie preparatu powoduje aktywację układu immunologicznego oraz wytworzenie przeciwciał. Stanowi to naturalny system obronny organizmu, co skutecznie obniża ryzyko wystąpienia najpoważniejszych skutków infekcji rotawirusowej. Szczepienie na rotawirusy nie chroni przed innymi patogenami mogącymi wywołać zapalenie żołądka lub jelit.
Szczepienie przeciwko rotawirusom jest bezpłatne i obowiązkowe dla dzieci urodzonych po 31. grudnia 2020 roku. Natomiast dla dzieci, które przyszły na świat przed tą datą, podanie preparatu ochronnego pozostaje zalecane i nie podlega finansowaniu z budżetu Ministerstwa Zdrowia.
Kiedy szczepić na rotawirusy?
Dostępne preparaty są przeznaczone do szczepienia niemowląt w wieku od 6 do 24 lub 32 tygodni życia (w zależności od rodzaju szczepionki) w celu zapobiegania zapaleniu żołądka i jelit spowodowanych zakażeniem rotawirusami.
Optymalnym momentem na podanie pierwszej dawki szczepionki jest 8. tydzień życia malucha. Nie zwlekaj z podjęciem decyzji o zapewnieniu ochrony przeciw rotawirusom.
Szczepionkę przeciwko rotawirusom można podać wcześniakom urodzonym po ukończeniu 27. tygodnia ciąży. W tej grupie pacjentów konieczne jest jednak monitorowanie czynności oddechowych (przez 48 do 72 godzin) ze względu na ryzyko wystąpienia bezdechu.
Dorosłym osobom nie podaje się szczepionki przeciwko rotawirusom. Wraz z wiekiem pojawia się naturalna odporność wynikająca z przebytych wcześniej infekcji.
Szczepienie na rotawirusy – przeciwwskazania
- Przebyte wgłobienie jelita,
- wada wrodzona przewodu pokarmowego zwiększająca ryzyko wgłobienia,
- wiek poniżej 6. tygodnia życia,
- ukończenie 24. lub 32. tygodni życia (w zależności od podawanej szczepionki),
- występowanie chorób obniżających odporność,
- gorączka i choroby infekcyjne o ciężkim przebiegu,
- alergia na którykolwiek składnik preparatu,
- reakcja alergiczna po podaniu poprzednich dawek,
- biegunka i wymioty.
W jaki sposób podawana jest szczepionka?
Przed podaniem szczepionki poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, nietolerancjach lub alergiach oraz o aktualnym stanie zdrowia dziecka.
Szczepionka przeciwko rotawirusom jest podawana wyłącznie doustnie. Liczba dawek jest uzależniona od rodzaju szczepionki, ale zawsze powinny być one podawane w odstępie 4-tygodniowym. Pierwszą dawkę najlepiej jest zaaplikować tuż po ukończeniu 6. tygodnia, jednak nie później niż do 12. tygodnia życia dziecka.
Jeśli niemowlę wypluje część przyjętego preparatu, lekarz może zastosować pojedynczą dawkę zastępczą.
Dziecko może zostać zaszczepione przeciwko rotawirusom podczas jednej wizyty razem z innymi szczepionkami zawartymi w Programie Szczepień Ochronnych.
Możliwe działania niepożądane po szczepieniu na rotawirusy
- Utrata apetytu,
- drażliwość,
- gorączka,
- zmęczenie,
- biegunka, wymioty, zaparcia,
- wzdęcia i ból brzucha,
- zaburzenia snu,
- zakażenie górnych dróg oddechowych,
- wysypka, pokrzywka, zapalenie skóry,
- skurcze mięśni,
- bezdechy u wcześniaków.
Jeśli zauważysz u dziecka niepokojące objawy, niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem.
Nie da się całkowicie uchronić dziecka przed rotawirusami. Po szczepieniu wciąż może wystąpić bezobjawowa lub łagodna forma infekcji, ale zagrożenie zdrowia i życia dziecka wynikające z ciężkich objawów jest w znaczącym stopniu zniwelowane. Starsze dzieci i osoby dorosłe chronione są poprzez nabycie odporności naturalnej.
Aby uniknąć ponownych zakażeń rotawirusami, dbaj o higienę osobistą dziecka i dezynfekuj przedmioty, z którymi ma częsty kontakt, np. zabawki.
Przeczytaj również:
Rotawirusy – jakie mogą być objawy zakażenia?
- Korycka, M. (2001). Epidemiologia zakażeń Rotawirusowych u dzieci. Przegl Epidemiol, 55, 275-279.
- Kuchar, E., Nitsch-Osuch, A., & Szenborn, L. (2013). Szczepienia niemowląt przeciwko rotawirusom – czy ochronę populacyjną zyskują starsze dzieci i dorośli? Forum zakażeń, 4(6), 365-371.
- Ulotka dla pacjenta dołączona do opakowania szczepionki przeciwko rotawirusom (dotyczy dwóch produktów dostępnych w Polsce).
- https://gis.gov.pl/zdrowie/podstawowe-informacje-dotyczace-rotawirusow-cz-1/
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/rotawirusy/
- https://www.gov.pl/web/zdrowie/komunikat-w-sprawie-realizacji-szczepien-przeciwko-rotawirusom-w-ramach-obowiazkowego-programu-szczepien-ochronnych-na-rok-2021
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/rotawirusy/?strona=4#szczepionka-przeciw-rotawirusom-w-programie-szczepien-ochronnych
Jak działa test z apteki na rotawirusy? czy próbkę można pobrać bezpośrednio z pampersa?
Test na obecność rotawirusów do użytku domowego polega na wykryciu antygenów rotawirusów w kale. Ważne jest, aby podczas wykonywania testu postępować zgodnie ze wskazówkami znajdującymi się w instrukcji dołączonej do opakowania. Próbkę można pobrać bezpośrednio z pampersa.