Zęby mleczne. Kiedy się pojawiają i kiedy wypadają?

U dzieci pojawia się 20 zębów mlecznych: 4 siekacze, 2 kły i 4 zęby trzonowe.

Zęby mleczne są słabsze niż stałe, dlatego też są bardziej podatne na pojawienie się próchnicy. Mają znacznie cieńszą warstwę szkliwa i są gorzej zmineralizowane niż zęby stałe. Ponadto cechą charakterystyczną dziecięcych zębów jest obecność diastem, czyli szpar między zębami. Stanowią one podwalinę pod zęby stałe, które są znacznie większe, a co za tym idzie – potrzebują więcej miejsca.

Inną cechą odróżniającą mleczaki od zębów stałych jest znaczna różnica w długości korzeni zębowych. Zęby mleczne mają maleńkie i cieniutkie korzenie. 

Kalendarz ząbkowania 

Pojawianie się zębów mlecznych jest uwarunkowane genetycznie i następuje w określonej kolejności: 

• 6-10. miesiąc życia – siekacze centralne (przyśrodkowe) dolne, 
• 8-12. miesiąc życia – siekacze górne, 
• 9-13. miesiąc życia – drugie górne siekacze mleczne, 
• 10-16. miesiąc życia – drugie dolne siekacze mleczne, 
• 13-19. miesiąc życia – górne trzonowe pierwsze, 
• 14-18. miesiąc życia – dolne pierwsze trzonowce, 
• 16-22. miesiąc życia – górne kły, 
• 17-23. miesiąc życia – kły dolne, 
• 23-31. miesiąc życia – dolne drugie trzonowce, 
• 25-33. miesiąc życia – górne drugie trzonowce.  

Warto pamiętać, że mogą występować znaczne różnice w ząbkowaniu u dzieci, szczególnie u wcześniaków.  

Objawy wypadania zębów mlecznych

Pierwszym objawem wymiany zębów mlecznych na stałe jest rozchwianie. Taki proces zapoczątkowuje stopniowa resorpcja korzenia zęba mlecznego, która rozpoczyna się już w 4. roku życia. Trwa on dość długo, bo średnio do 7. roku życia, kiedy to finalnie ząb mleczny wypada.

Wymiana zębów mlecznych następuje etapami:

• 6-7 lat – wypadają zęby pierwsze i drugie, najczęściej dolne, a w późniejszym etapie wymiany – zęby górne,
• 10-11 lat – wymiana kłów na stałe,
• 10-12 lat – wypadają przedtrzonowce.

Zęby stałe nie muszą pojawić się od razu po zniknięciu mlecznych. 

Najczęściej występującymi objawami wymiany zębów są:

• stan podgorączkowy,
• apatia,
• brak apetytu,
• miejscowy ból,
• płaczliwość.

Mleczak nie wypada – co zrobić?

Jeżeli ząb mleczny nie wypadł, może to świadczyć o braku zawiązka zęba stałego i zatrzymaniu zębów mlecznych.

Jednym z wielu powodów może być uraz ingerujący w zawiązki zębów stałych. Często tego typu urazy zdarzają się w młodszym wieku i nie są przez opiekunów łączone z późniejszymi problemami. Uszkodzenie zawiązka zęba stałego uniemożliwia prawidłowy rozwój zęba i hamuje proces mineralizacji i kształtowania korzenia i korony. W tym przypadku umów dziecko do dentysty, aby wykonać zdjęcie pantomograficzne. Na podstawie badania obrazowego stomatolog może określić wadę i zalecić odpowiednie środki.

Ząb mleczny wypadł, a ząb stały nie wychodzi – co zrobić?

Powodem tego mogą być:

• zwrócenie zawiązka zęba w niewłaściwym kierunku,
• uraz okolicy wyrostka zębodołowego,
• zęby nadliczbowe lub dodatkowe,
• nieprawidłowa budowa zatrzymanego zęba,
• zatrzymanie kilku wzajemnie blokujących się zębów,
• brak miejsca w łuku zębowych,
• rozszczep wyrostka zębodołowego i/lub podniebienia.

Jak wyrwać ząb mleczny?

Rozchwiany ząb świadczy o zbliżającym się początku wymiany uzębienia. Korzeń zęba mlecznego jest już na tyle mały, że nie może utrzymać korony na miejscu. Jeżeli ząb mleczny jest bardzo niestabilny, w jego usunięciu możemy wspomóc się domowymi metodami.

Nie powinna być to nitka i klamka u drzwi, a twarde owoce i warzywa, takie jak jabłka czy marchew. Gryzienie twardego pokarmu przyspieszy proces wypadania zębów. Dla pewności zawsze można skonsultować się z lekarzem stomatologiem, który doradzi, co zrobić w tym konkretnym przypadku. 

Przeczytaj również:
Jak dbać o higienę jamy ustnej dziecka?