Dieta w dnie moczanowej
Dna moczanowa, znana również pod nazwą podagra, jest rodzajem zapalenia stawów spowodowanym podwyższonym stężeniem kwasu moczowego we krwi (hiperurykemia). Niezwykle ważne w tym schorzeniu jest stosowanie odpowiedniej diety, eliminującej nadmiar związków purynowych. Jakie są zasady żywienia w tej przypadłości?
Zasady żywienia w dnie moczanowej
U podstaw diety w dnie moczanowej leży eliminacja związków purynowych, które w organizmie człowieka ulegają przemianom do kwasu moczowego. Jadłospis powinien być dobrze zbilansowany, czyli dostarczać odpowiedniej ilości węglowodanów, białka, tłuszczu, witamin i składników mineralnych. Zaleca się zwiększenie ilości węglowodanów, które wzmagają wydalanie kwasu moczowego, przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości tłuszczu, który działa odwrotnie – dieta bogata w tłuszcze hamuje wydalanie kwasu moczowego w kanalikach nerkowych. Celem diety jest zmniejszenie stężenia kwasu moczowego we krwi.
Dieta w dnie moczanowej – o czym należy pamiętać?
Regularne spożywanie posiłków
W tej przypadłości ważna jest regularność posiłków. Zalecane jest spożywanie 4-5 posiłków na dobę, przy czym ostatni nie powinien być spożywany później niż 3-4 godziny przed snem, aby nie dopuścić do kumulacji nadmiernych ilości kwasu moczowego w nocy.
Regularne nawadnianie organizmu
Dzienne spożycie płynów powinno wynosić około 2,5-3 litry, co ułatwia eliminację kwasu moczowego przez układ moczowy. Kluczowy jest odpowiedni dobór płynów. Z diety należy wykluczyć kawę, herbatę, kakao i alkohol, które wpływają na wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi. Wskazane natomiast są:
- woda,
- herbaty ziołowe i owocowe,
- soki owocowe,
- kawa zbożowa,
- koktajle owocowe.
Odpowiedni dobór produktów spożywczych
Żywienie w dnie moczanowej opiera się na odpowiednim doborze produktów pochodzenia zwierzęcego, które w dużej mierze są bogatym źródłem związków purynowych. Dobrym rozwiązaniem są posiłki warzywno-mięsne, np. risotto, kaszotto, gołąbki, które ograniczają udział mięsa w posiłku, oraz bezmięsne, np. naleśniki, pierogi. Zaleca się spożycie mięsa w ograniczonej ilości – ok. 50 g/dobę.
Do produktów bezpiecznych w dnie moczanowej, pozbawionych puryn lub zawierających ich niewielkie ilości, należą:
- mleko i napoje mleczne fermentowane (maślanka, kefir, jogurt),
- sery białe twarogowe,
- jaja,
- miód,
- owoce i ich przetwory (np. dżemy czy marmolady – niewskazane w przypadku współistniejącej cukrzycy),
- produkty zbożowe – głównie ryż,
- warzywa (oprócz suchych nasion strączkowych, rabarbaru, szpinaku, szczawiu).
Mimo że nabiał należy do produktów bezpiecznych w tej dolegliwości, należy wybierać jego chude warianty – chude mleko 0,5-1,5%, chude twarogi. Niewskazane jest spożywanie tłustych serów – sery żółte, pleśniowe czy topione.
Mimo zaleceń co do ograniczenia tłuszczu w przebiegu dny moczanowej, w diecie powinny znaleźć się jego dobre źródła. Do potraw na zimno wskazany jest olej lniany (bogaty w kwasy tłuszczowe omega-3), oliwa z oliwek i olej rzepakowy. Uzupełnieniem diety może być także awokado, masło i śmietana 12%, jednakże te produkty nie powinny być spożywane w dużych ilościach. Nie należy stosować tłuszczy takich jak boczek czy słonina.
Bardzo ważnym aspektem diety są również przyprawy. Nie zaleca się stosowania ostrych przypraw, pieprzu, przypraw korzennych oraz musztardy czy marynaty. Potrawy powinny być łagodne w smaku.
Zalecane techniki przygotowywania posiłków to:
- gotowanie,
- gotowanie na parze,
- duszenie,
- pieczenie.
Jeżeli chcesz smażyć, używaj niewielkiej ilości tłuszczu.
Produktami niedozwolonymi w dnie moczanowej są:
- wyciągi z mięsa i kości,
- podroby,
- dziczyzna,
- baranina,
- sardynki,
- śledzie,
- szproty,
- galarety mięsne i rybne,
- wędliny,
- parówki,
- kiełbasy,
- konserwy,
- golonka,
- tłuste ryby.
Należy również unikać roślin strączkowych (soczewica, ciecierzyca, fasola, groch, bób, fasolka szparagowa), które są bogatym źródłem kwasu moczowego. W diecie chorego na dnę moczanową nie powinny znaleźć się także grzyby, rabarbar, szpinak i szczaw.
Do produktów przeciwwskazanych w diecie chorego na dnę moczanową należy również kakao i czekolada, a tym samym wszelkie produkty i potrawy, które je zawierają.
Eliminacja alkoholu
Do produktów zabronionych w diecie chorych na dnę moczanową należy alkohol, który może powodować ostry napad dny.
Stabilizacja masy ciała
Należy również podkreślić, że otyłość i nadwaga sprzyjają atakom dny moczanowej. Zalecana jest wówczas redukcja masy ciała z zachowaniem odpowiednio zbilansowanej diety.
Podsumowując, odpowiedni dobór żywienia jest kluczowy w przebiegu dny moczanowej. Dzięki niemu możliwe jest wyrównanie metaboliczne. Niezwykle ważne jest dobre zbilansowanie diety i eliminacja produktów niewskazanych. Można skorzystać z pomocy dietetyka klinicznego, który ułoży spersonalizowaną dietę.
- Ming Yeong Lim, Jason O’Neale Roach, Metabolism and nutrition, Elsevier, 2012.
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, 2007.
- Jarosz M., Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, 2010.
- Jarosz M., Normy żywienia dla populacji Polski, Instytut Żywności i Żywienia, 2017.
Czy seler lub sok z selera można pić przy dnie moczanowej ?
Dzień dobry.
Seler to warzywo o niskiej zawartości związków purynowych, dlatego jest zalecany u osób cierpiących na dnę moczanową. W przypadku ostrego napadu choroby szczególnie sprawdzi się sok z tego warzywa.
witam.czy piwo bezalkoholowe też jest zabronione przy dnie?
Dzień dobry.
Przy dnie moczanowej spożywanie piwa jest przeciwwskazane, również tego bezalkoholowego. Może ono zawierać puryny, które zwiększają ilość kwasu moczowego i mogą wywołać napad dny moczanowej.
Czy przy dnie moczanowej można pić kwas z kapusty kiszonej i z ogórków kiszonych cytryna
Dzień dobry.
Kapusta i ogórki należą do produktów ubogopurynowych, jednak ich kiszonki zawierają duże ilości soli, którą należy ograniczać w przypadku dny moczanowej. Cytryna, pomimo kwaśnego smaku, nie zakwasza organizmu, więc owoc i jego sok mogą być bezpiecznie spożywane. Warto skorzystać z pomocy dietetyka, który będzie wsparciem w przestrzeganiu codziennej diety przy tym schorzeniu.
Ech, chciałbym zobaczyć dietę na dnę moczanową, gdzie lekarz nie próbuje przy okazji sprzedać pacjentowi diety “żyj zdrowo i długo jak asceta” tylko ograniczyć ją do tego, co autentycznie zawiera duże ilości puryn.
bardzo dziękuję za ten artykuł
W końcu jest jeden z niewielu artykułów w którym konkretnie jest opisane co wolno jeść a co jest szkodliwe i zabronione.
Konkret nawet dla tych którzy pogubili się w gąszczu nawzajem wykluczających się informacji zalewających internet.
Brawo i dziękuję bardzo.
Cieszymy się, że artykuł był dla Pana przydatny!