Dieta w niealkoholowym stłuszczeniu wątroby (NAFLD)

Jadłospis w niealkoholowym stłuszczeniu wątroby 

Węglowodany 

Głównym źródłem energii w diecie u osoby cierpiącej na stłuszczenie wątroby są węglowodany. Powinny być to głównie węglowodany złożone, pełnoziarniste, bogate w błonnik pokarmowy. Szczególnie zalecane są: 

• kasze (gryczana, jaglana, jęczmienna, jęczmienna pęczak),  
• ryż brązowy lub biały basmati,  
• płatki owsiane,   
• pełnoziarniste makarony (najlepiej żytnie),  
• dobrej jakości pieczywo (najlepiej żytnie, na zakwasie, bez zawartości słodu jęczmiennego czy karmelu).  

Dobrym uzupełnieniem diety będą również: 

• ziemniaki,  
• bataty,  
• amarantus, 
• komosa ryżowa.  

Źródłem węglowodanów są również owoce, jednakże nie zaleca się przekraczania dwóch porcji dziennie. Niezalecane są suszone owoce. 

Szczególną uwagę należy zwrócić na zawartość cukrów prostych w diecie, szczególnie fruktozy.  

Badania wykazują, że nadmierne spożycie fruktozy sprzyja powstawaniu niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby.  

Należy wykluczyć wszystkie produkty zawierające ten cukier, szczególnie produkty wysokoprzetworzone, zawierające wszechobecny syrop glukozowo-fruktozowy. Należy zwracać uwagę na etykiety produktów spożywczych ze względu na powszechność występowania tego składnika. Zaleca się rezygnację z dosładzania napojów cukrem oraz eliminację słodkich, słodzonych napojów.  

Tłuszcze 

Tłuszcze są kolejnym ważnym składnikiem diety. Powinno się stosować tłuszcze dobrej jakości. Można je dodawać do potraw na zimno. Do takich tłuszczów należą: 

• olej lniany, olej rzepakowy,  
• oliwa z oliwek,  
• olej z czarnej porzeczki,  
• olej z lnianki.  

Mają potencjał przeciwzapalny i korzystny stosunek kwasów tłuszczowych omega-3 do omega-6. 

Wskazane są również orzechy, nasiona czy awokado. 

Nie zaleca się stosowania olejów o niekorzystnym stosunku kwasów tłuszczowych omega-3 do omega-6, czyli oleju słonecznikowego, oleju z pestek winogron i oleju sojowego.  

Nie powinno się spożywać produktów tłustych pochodzenia zwierzęcego, takich jak smalec, słonina, tłuste mleko i tłusty nabiał.  

Białko 

Białko jest trzecim ważnym makroskładnikiem diety. Powinno ono pochodzić głównie z produktów zwierzęcych – jest wówczas pełnowartościowe. Zalecane są chude gatunki mięs, takie jak: 

• indyk,  
• kurczak,  
• cielęcina,  
• królik,  
• młoda wołowina,  
• w mniejszej ilości schab czy polędwica wieprzowa.  

W diecie chorego na stłuszczenie wątroby dobrym, wartościowym źródłem białka będą również chude gatunki ryb, np.:  

• dorsz,  
• mintaj,  
• morszczuk,  
• sola.  

Niezalecane są tłuste gatunki mięs, podroby, kiełbasy, konserwy mięsne, pasztet, salceson.  

Dobrym źródłem białka będzie również nabiał – chudy lub półtłusty oraz jajka.  

Zaleca się rezygnację ze słodzonych produktów nabiałowych („owocowych” kefirów, jogurtów, maślanek). 

Od czasu do czasu można urozmaicać dietę roślinami strączkowymi, które są źródłem białka i błonnika pokarmowego: 

• soczewica,  
• ciecierzyca,  
• groch, 
• fasola. 

Dieta w niealkoholowym stłuszczeniu wątroby – podstawowe zasady 

Zalecane techniki obróbki potraw to: 

• gotowanie,  
• gotowanie na parze,  
• duszenie,  
• pieczenie.  

Nie zaleca się smażenia na głębokim tłuszczu.  

Bardzo ważna jest regularność posiłków. Zaleca się spożywanie ich co 3-4 godziny. Pierwszy posiłek powinien być spożyty w ciągu godziny od momentu, kiedy wstaliśmy. Ostatni posiłek należy jeść nie później niż 3-4 godziny przed snem. 

Powinno się dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, zwłaszcza w postaci wody. Może być to woda mineralna gazowana, lekko gazowana lub niegazowana, w zależności od indywidualnych preferencji. Optymalna ilość spożytej wody to około 30-35 ml/ kg masy ciała. Zaleca się eliminację słodzonych napojów, soków, kompotów, nektarów. Przeciwwskazane są również smakowe wody mineralne. 

Bardzo ważna jest normalizacja masy ciała. Niealkoholowe stłuszczenie wątroby najczęściej dotyka ludzi z nadwagą czy otyłością. U osób z nadmierną masą ciała zalecana jest redukcja masy ciała – jest to ważny element leczenia niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby. Zalecane tempo chudnięcia to 0,5-1 kg na tydzień. Należy tutaj pamiętać, że utrata wagi nie może być gwałtowna. Zbyt szybka redukcja masy ciała oraz stosowanie głodówek może pogłębić chorobę. W przypadku trudności z utratą kilogramów warto zgłosić się do dietetyka klinicznego. 

Podsumowując, dieta stanowi istotny element leczenia niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Bardzo ważny jest nie tylko właściwy dobór produktów, a także właściwa redukcja masy ciała. Nieodłącznym elementem wspomagającym jest również aktywność fizyczna, zwłaszcza u osób prowadzących typowo siedzący tryb życia.