Bupleurum (przewiercień) – jakie ma właściwości?

Przewiercień – występowanie 

Rodzaj Bupleurum występuje głównie na terenie Europy i Azji. Obejmuje około 180-200 taksonów, które są trudne do rozróżnienia, dlatego dane nie są precyzyjne. Gatunki B. chinense i B. scorzonerifolium występują na terenie Chin, Japonii i Korei. Rosną na stanowiskach naturalnych, mogą być także uprawiane. 

Bupleurum chinense to rośliny porastające trawiaste tereny brzegów rzek i stoków gór. Można je znaleźć także przy drogach. Osiągają wysokość ok. 50-85 cm. Korzeń jest szarobrązowy, osiąga długość od 6 do 20 cm. Rośliny mają charakterystyczne baldachy, na których wyrastają jasnożółte kwiaty. Kwitną od lipca do września, a owocują od sierpnia do października. 

Bupleurum scorzonerifolium rośnie na słonecznych stanowiskach – na zboczach gór i w skraju lasu oraz na obszarach trawiastych. Wysokość rośliny to 30-60 cm. Korzeń jest czerwonawobrązowy i ma długość 4-10 cm. Kwiaty rosną w baldachach. Kwitnienie przypada na okres od lipca do sierpnia, a owocowanie od sierpnia do października. 

Bupleurum – skład 

Rośliny z rodzaju Bupleurum są bogate w związki aktywne. W ostatnich latach wyizolowano ich aż 74. W skład surowca wchodzą: 

• saponiny triterpenowe (saikosaponiny),  
• flawonoidy (eugenina, saikochromon, saikochromozyd, saikoizoflawonozyd),  
• poliacetyleny (saikodiyny),  
• lignany,  
• olejek eteryczny,  
• sacharydy (polisacharydy – bupleuran) ,  
• sterole,  
• kwasy tłuszczowe.  

Przewiercień – właściwości 

Surowce pozyskiwane z roślin rodzaju Bupleurum wykazują działanie lecznice. Są to: 

• aktywność przeciwzapalna – ekstrakty z korzenia wykazują działanie hamujące na czynniki prozapalne. Są za to odpowiedzialne saikosaponiny. 
• aktywność przeciwnowotworowa – ekstrakt wykazuje właściwości apoptyczne (przyspieszenie śmierci komórki) i antyproliferacyjne (hamowanie rozwoju komórek). Wykazuje aktywność w przypadku komórek raka płuc, wątroby, piersi i glejaka wielopostaciowego. Ponadto w przypadku raka piersi osłabia oporność komórek nowotworu na lek – doksorubicynę.  
• aktywność na układ odpornościowy – surowiec ten działa ochronnie, aktywując makrofagi, które pochłaniają drobnoustroje na drodze fagocytozy. Stymuluje także wytwarzanie interleukin – cytokin, które przekazują informacje do układu odpornościowego.  
• aktywność przeciwwirusowa i przeciwbakteryjna – saikosaponiny zawarte w ekstrakcie z korzenia wykazują działanie przeciwwirusowe na koronawirusy i działają hamująco na ich aktywność. Związki te wykazują także aktywność na wirus HBV, hamując jego replikację. Ekstrakty etanolowe z korzeni roślin z rodzaju Bupleurum działają bakteriostatycznie na H.pylori oraz zwiększają odporność na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne. 
• aktywność ochronna na wątrobę – saikosaponiny oraz polisacharydy zawarte w B. chinense wykazują działanie hepatoochronne, zmniejszają działanie toksyn działających na wątrobę i hamują pogarszanie stanu wątroby w marskości tego narządu. Działają także przeciwutleniająco oraz zmniejszają odkładanie się kolagenu w wątrobie. 
• aktywność na układ nerwowy – badania wykazały pozytywny efekt przyjmowania ekstraktów z korzenia przewiertnia na chorobę Alzheimera. Saikosaponiny wykazują działanie modulujące działanie białek, które wywołują tę chorobę.  

Przewiercień – przeciwwskazania 

Nie należy przyjmować przetworów pozyskanych z przewiertnia w okresie ciąży oraz karmienia piersią. Należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania, jeśli pacjent cierpi na: 

• cukrzycę,  
• zaburzenia krzepliwości krwi, 
• choroby autoimmunologiczne.  

Przewiercień – skutki uboczne 

Przewiercień może powodować wystąpienie następujących skutków ubocznych: 

• biegunki,  
• nadmierne powstawanie gazów w układzie pokarmowym,  
• senność. 

Może mieć także negatywny wpływ na wątrobę oraz wywołać problemy z oddychaniem.  

Przewiercień – dawkowanie 

Preparaty zawierające przewiercień należy stosować zgodnie z informacjami umieszczonymi na opakowaniu.  

Surowiec Bupleuri radix jest ważnym elementem w tradycyjnej medycynie chińskiej. Wykazuje szereg prozdrowotnych działań, które zostały uznane przez Farmakopeę Europejską. Znajomość nowego surowca saponinowego otwiera nowe możliwości w fitoterapii różnych schorzeń.  

Źródło 

Ekiert H., Sondej A., Klimek-Szczykutowicz M., Ekiert R., Szopa A., Nowe surowce roślinne w Farmakopei Europejskiej. Część I. Gatunki rodzaju Bupleurum (przewiercień)- źródło nowego surowca saponinowego, Postepy Fitoterapii 2018