Choroba Hashimoto – jak ją leczyć?

Choroba Hashimoto – co to jest?

Hashimoto to choroba na tle autoimmunologicznym, w przebiegu której układ odpornościowy sam atakuje zdrową tkankę organizmu. Organizm produkuje przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO) i tyreoglobulinie (anty-TG), które niszczą komórki pęcherzykowe gruczołu. Prowadzi to do zaburzeń w produkcji hormonów tarczycy, a dalej do rozwoju niedoczynności tarczycy. 

Hashimoto na początku może przebiegać łagodnie i bezobjawowo, jednak w miarę postępu choroby zaczynają pojawiać się symptomy ze strony niedoczynności tarczycy. Do najczęstszych objawów należą m.in. senność, zaburzenia miesiączkowania czy wzrost masy ciała.

Hashimoto – czynniki zwiększające ryzyko powstania choroby

Na pojawienie się choroby Hashimoto wpływa w dużym stopniu czynnik genetyczny – występowanie choroby w rodzinie zwiększa ryzyko zachorowania. Wiele zależy również od czynników środowiskowych, do których należą:

• nadmierna podaż jodu w diecie,
• niedobór selenu w diecie,
• przebyte infekcje,
• podawanie leków (np. amiodaron),
• terapia cytokinami,
• narażenie na duży stres,
• ciąża. 

Przeczytaj również:
Dieta w chorobie Hashimoto – jak komponować jadłospis?

Hashimoto – leczenie farmakologiczne 

Terapia polega na podawaniu choremu preparatów zawierających lewotyroksynę – syntetyczny hormon tarczycy. Działa on w organizmie tak samo jak hormon naturalnie produkowany przez tarczycę. Po przemianie do liotyroniny przechodzi do komórek organizmu, stymulując ich rozwój, wzrost oraz metabolizm. Lekarz na podstawie wyników pacjenta ustala indywidualne dawkowanie. Lek należy przyjmować rano na czczo, ok. pół godziny przed śniadaniem. W przypadku małych dzieci i niemowląt można rozpuścić tabletkę w odpowiedniej ilości wody i tak przygotowaną zawiesinę podać doustnie.

Podczas stosowania leków zawierających lewotyroksynę należy zachować ostrożność przy: 

• nadwrażliwości na substancję czynną, 
• zaburzeniach rytmu serca,
• niewydolności serca,
• niedoczynności tarczycy,
• niedoczynności kory nadnerczy,
• guzkach autonomicznych tarczycy.

Leki mogą wchodzić w interakcje z innymi substancjami aktywnymi, np. 

• lekami na cukrzycę – lewotyroksyna osłabia działanie insuliny zmniejszające poziom cukru we krwi,
• lekami przeciwzakrzepowymi, kumaryną – wypierają tę substancję z połączeń z białkami,
• cholestyraminą, kolestypolem – hamują wchłanianie lewotyroksyny,
• lekami zobojętniającymi – substancje zobojętniające zawierające żelazo i glin zmniejszają wchłanianie lewotyroksyny,
• amiodaronem – w cząsteczce tej substancji jest zawarta duża ilość jodu; może wywoływać nadczynność i niedoczynność tarczycy,
• fenytoiną – może zwiększyć stężenie lewotyroksyny we krwi,
• sertraliną, chlorochiną – zmniejszają lecznicze działanie lewotyroksyny i zwiększają stężenie THS we krwi,
• środkami antykoncepcyjnymi – mogą zwiększać zapotrzebowanie na lewotyroksynę.

W przypadku stosowania którejkolwiek z substancji wchodzących w interakcje z lewotyroksyną należy skonsultować się z lekarzem.

Działania niepożądane nie pojawiają się u chorych, którzy stosują lek zgodnie z zaleceniami.

Głównym zagrożeniem jest zbyt szybkie zwiększanie dawki, co może prowadzić do: 

• zaburzeń rytmu serca, 
• tachykardii, 
• bólów wieńcowych, 
• bezsenności, 
• spadku masy ciała,
• skurczu oskrzeli,
• obrzęku krtani,
• pokrzywki.

Hashimoto – leczenie niefarmakologiczne 

Podstawą terapii osób cierpiących na chorobę Hashimoto jest odpowiednia dieta. Sposób odżywiania powinien określić dietetyk na podstawie wywiadu żywieniowego. Zaleca się, aby chory przyjmował 4-5 posiłków dziennie, a ostatni z nich spożywał 2-3 godziny przed snem.

Nie powinno się rygorystycznie obniżać ilości spożywanych kalorii, ponieważ może się to przyczynić do wzrostu poziomu TSH oraz zwolnienia metabolizmu. W diecie należy zwrócić uwagę na zawartość podstawowych składników odżywczych:

• białko powinno być dostarczane w zwiększonej ilości, ponieważ przyspiesza metabolizm; 
• węglowodany powinny mieć niski indeks glikemiczny;
• tłuszcze powinny stanowić 30% dziennego zapotrzebowania energetycznego.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę na zawartość błonnika, który w przewodzie pokarmowym wiąże toksyny oraz odpowiada za lepszy pasaż jelitowy (przeciwdziała zaparciom). 

Do ważnych składników pożywienia o dużym znaczeniu w leczeniu choroby Hashimoto należą:

• Witamina D – badania wykazały, że u osób z chorobą Hashimoto występuje niedobór tej witaminy. Witamina D stymuluje układ odpornościowy do produkcji cytokin przeciwzapalnych, zmniejszając tym samym ryzyko zachorowania na Hashimoto.
• Jod – składnik hormonów tarczycy; jego nadmiar, jak i niedobór mogą powodować zaburzenia w ich produkcji. Zbyt mały poziom jodu jest przyczyną występowania wola tarczycowego.
• Selen – wykazuje działanie antyoksydacyjne na tkankę tarczycy, nie powoduje wyleczenia stanu zapalnego, ale zmniejsza jego nasilenie.

Choroby Hashimoto nie da się całkowicie wyleczyć, ale można złagodzić jej objawy. Po zaobserwowaniu charakterystycznych symptomów warto udać się do lekarza, który może wprowadzić odpowiednie leczenie. Poza leczeniem farmakologicznym ważna jest również odpowiednio zbilansowana dieta.