Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
5

Co to są meningokoki?

Słuchaj artykułu

Meningokoki (Neisseria meningitidisto Gram-ujemne bakterie wywołujące zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz sepsę (posocznicę). Inwazyjna choroba meningokokowa (IChM) obarczona jest dużym ryzykiem zgonu, które w ogólnej skali światowej wynosi około 6-8%. 

Co to są meningokoki?

Meningokoki – jak można się zarazić? 

Bakterie Neisseria meningitidis przenoszone są drogą kropelkową oraz poprzez kontakt z osobami zarażonymi lub bezobjawowymi nosicielami, których występowanie wśród osób zdrowych szacuje się na 10-25%.  

Meningokoki – zachorowalność w Polsce 

Wśród meningokoków wyróżniamy 12 grup serologicznych. Za większość zakażeń odpowiadają serogrupy: A, B, C, W-135 i Y. To właśnie przeciwko nim działają dostępne na rynku szczepionki. Warto zaznaczyć, że w Polsce inwazyjna choroba meningokokowa jest wywołana przede wszystkim przez meningokoki typu B (ponad 65%) oraz meningokoki typu C (ponad 20%).  


Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Meningokoki stanowią zagrożenie dla osób w każdym wieku, jednak szczególnie niebezpieczne są dla dzieci poniżej pierwszego roku życia. Współczynnik śmiertelności wśród zarażonych niemowląt w Polsce wynosi ponad 15% (dane z 2018 roku).

Przebieg choroby bywa bardzo gwałtowny i dramatyczny. Okres wylęgania choroby wynosi od 2 do 10 dni, jednak zwykle trwa 3-4 dni. W przypadku zakażenia meningokokami chory musi jak najszybciej otrzymać pomoc medyczną. Pacjent musi bezwzględnie pozostać pod stałą obserwacją oraz oceną stanu zdrowia. Jest to bardzo istotne, gdyż inwazyjna choroba meningokokowa może spowodować śmierć nawet w ciągu kilku godzin. 

Pneumokoki a meningokoki

Zdarza się, że meningokoki i pneumokoki są ze sobą mylone i traktowane jako jeden czynnik chorobotwórczy. Jest to błędne, gdyż bakterie te należą do zupełnie innych gatunków. Pneumokoki, zwane też dwoinką zapalenia płuc, stanowią gatunek Streptococcus pneumoniae, natomiast łacińska nazwa meningokoków to Neisseria meningitidis. Różnicą jest także przynależność do grup bakterii gram-dodatnich (pneumokoki) oraz gram-ujemnych (meningokoki). Bakterie te różnią się kolorem po wybarwieniu metodą Grama, co jest z kolei efektem odmiennej budowy ściany komórkowej.

Oba gatunki powodują zupełnie inne choroby. Pneumokoki są przyczyną przede wszystkim zapalenia płuc oraz inwazyjnej choroby pneumokokowej, zaś meningokoki wywołują głównie charakterystyczną wysypkę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i sepsę. Od 2017 roku w Polsce wykonywane są u dzieci obowiązkowe (refundowane) szczepienia ochronne przeciwko pneumokokom, natomiast szczepienia chroniące przed meningokokami są jedynie zalecane (obowiązek płatności) przez Ministerstwo Zdrowia. 

Wszystkie przypadki inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP) oraz choroby meningokokowej (IChM) są w Polsce rejestrowane w Krajowym Ośrodku Referencyjnym ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN).

Chłopiec mierzy temperaturę

Zakażenie przez meningokoki – objawy

U niektórych pacjentów zakażenie meningokokami przebiega bezobjawowo, z kolei u innych objawy mogą być niespecyficzne i przypominać zwykłe przeziębienie. Każdego roku w Polsce odnotowywanych jest około 150-200 przypadków choroby meningokokowej, dlatego nie bagatelizujmy żadnych symptomów. 

Powinniśmy zwrócić uwagę na następujące objawy: 

  • osłabienie i złe samopoczucie,
  • gorączka,
  • drgawki,
  • bóle stawowo-mięśniowe,
  • objawy infekcji górnych dróg oddechowych,
  • sztywność karku,
  • zaburzenia napięcia mięśniowego,
  • rozdrażnienie i nieutulony płacz u dzieci,
  • biegunka
  • nudności i wymioty, 
  • ból głowy,
  • światłowstręt,
  • nadmierna senność,
  • drobne, czerwone zmiany na całym ciele.

Typowa dla meningokoków wysypka z upływem czasu zlewa się w większe plamy. Charakterystyczną cechą jest to, że plamy nie zmieniają barwy pod wpływem ucisku.

Zakażenie meningokokami może prowadzić do:

  • zapalenia płuc, 
  • zapalenia ucha środkowego,
  • zapalenia stawów
  • zapalenia osierdzia i wsierdzia,
  • zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,
  • niewydolności wielonarządowej,
  • uszkodzeń mózgu, 
  • padaczki, 
  • sepsy meningokokowej (posocznicy meningokokowej),
  • śmierci.

Rozpoznanie i leczenie choroby meningokokowej

Diagnostyka zakażenia meningokokami polega przede wszystkim na przeprowadzeniu hodowli mikrobiologicznej z materiału pobranego od pacjenta oraz na wykonaniu testów genetycznych wykorzystujących reakcję łańcuchową polimerazy (PCR, ang. polymerase chain reaction). 

Leczenie przebiega w warunkach szpitalnych. Choremu podawane są między innymi:

  • kortykosteroidy (np.  deksametazon),
  • antybiotyki w postaci penicyliny lub cefalosporyn III generacji (np. ceftriaksoncefotaksym).

W Polsce istnieje obowiązek rejestracji każdego przypadku inwazyjnej choroby meningokokowej (IChM). Podmiotem odpowiedzialnym jest Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN).

Czy szczepienie przeciwko meningokokom jest obowiązkowe?

Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi w Polsce nie ma obowiązku wykonywania szczepienia przeciwko Neisseriameningitidisnatomiast jest ono zalecane. 

W naszym kraju dostępne są szczepionki białkowe oraz skoniugowane, które dedykowane są dla różnych grup wiekowych. Szczepienie można rozpocząć już po ukończeniu 2. miesiąca życia dziecka, co stanowi najważniejszy czynnik ochronny przeciwko meningokokom. Za wszystkie dawki szczepionki musimy zapłacić jednak sami, gdyż nie są one finansowane przez Ministerstwo Zdrowia. 

Pamiętajmy, że choć choroba meningokokowa nie jest często rozpoznawana w Polsce, to jej przebieg może być dramatyczny w skutkach. Bakterie Neisseria meningitidis stanowią największe zagrożenie dla dzieci poniżej 5 roku życia oraz dla osób w wieku 15-24 lat. Warto zapewnić sobie i bliskim ochronę przeciwko meningokokom poprzez skorzystanie z możliwości szczepienia ochronnego. 

Przeczytaj więcej:
Szczepionka na meningokoki – dlaczego warto ją zastosować?

Źródła:

  • Skoczyńska, A., Kuch, A., Waśko, I., Gołębiewska, A., Ronkiewicz, P., Markowska, M., i inni. (2012). Inwazyjna choroba meningokokowa u chorych poniżej 20. roku życia w Polsce w latach 2009–2011. Pediatria polska87(5), 438-443.
  • Jackowska, T., & Wagiel, E. (2014). Inwazyjna choroba meningokokowa–praktyczne wskazówki dla lekarzy. Postępy Nauk Medycznych, XXVII, 10B, 44-50.
  • https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/meningokoki/2/#czym-jest-zakazenie-meningokokowe.
  • https://gis.gov.pl/zdrowie/dziecko-w-zlobku-szczepienia-obowiazkowe-i-zalecane/.
Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę