Czym charakteryzują się leki w postaci syropów?

Syrop jako postać leku 

Syrop to płynna postać leku przeznaczona do doustnego stosowania. Najczęściej są to stężone roztwory cukrów (głównie sacharozy) rozpuszczonych w wodzie, sokach owocowych lub mieszaninach. Substancja lecznicza występująca w syropie może być w nim rozpuszczona lub zawieszona. Syropy charakteryzują się słodkim smakiem i lepką konsystencją. Zawartość procentowa cukrów jest bardzo wysoka. Nierzadko stosuje się dodatki glicerolu czy też alkoholu etylowego, w celu zwiększenia rozpuszczalności substancji czynnej. 

Dlaczego syropy zawierają tak dużo cukru? 

Syropy jako postać leku charakteryzują się co najmniej 45% zawartością cukrów. Dzięki tak dużemu stężeniu cukrów osiąga się wysokie ciśnienie osmotyczne syropu. Powoduje to bardzo dobrą trwałość mikrobiologiczną preparatów. Ciśnienie osmotyczne jest wystarczająco duże, by pozbawić drobnoustroje niezbędnej do życia wody. Dzięki temu bakterie nie są w stanie rozwijać się w takich postaciach leku.  

Z czego składa się syrop prosty? 

Syrop prosty to podstawowy (bazowy) składnik większości syropów. Według Farmakopei Polskiej XI jest to 64% roztwór sacharozy w wodzie. Do syropu prostego producenci dodają składniki wpływające na smak, przeciwutleniacze, konserwanty, a także substancje lecznicze. Tak powstaje gotowy produkt leczniczy. W przypadku gdy dodawany jest alkohol etylowy do syropów, istnieje konieczność zmniejszenia stężenia cukru ze względu na jego zmniejszoną rozpuszczalność. Dodatek alkoholu powoduje zwiększone działanie konserwujące mieszaniny.  

Sacharoza może być także częściowo lub całkowicie zastąpiona innym cukrem lub alkoholem wielowodorotlenowym – na przykład sorbitolem czy też glicerolem. Sorbitol to główny składnik syropów dla pacjentów chorych na cukrzycę. 

Syropy farmakopealne 

Syropy, których opisy zawarte są w farmakopei polskiej, to: 

• Syrop prosty – omówiony w poprzednich częściach artykułu. 
• Syrop prawoślazowy (Althaeae sirupus) – mający za zadanie łagodzić kaszel towarzyszący podrażnieniom gardła. Głównym składnikiem czynnym syropu jest macerat z korzenia prawoślazu (Althaeae radix).  
• Syrop z owocni pomarańczy gorzkiej (Aurantii amari epicarpii et mesocarpii sirupus) – służący głównie jako składnik innych syropów, nadający im odpowiedni smak oraz zapach. 
• Syrop z sulfogwajakolem (Sulfogaiacoli sirupus) – syrop zawierający sulfogwajakol – lek o działaniu wykrztuśnym. 
• Syrop tymiankowy złożony (Thymi sirupus compositus) – syrop zawierający płynny wyciąg tymiankowy, bogaty w olejki eteryczne zwiększające wydzielanie śluzu w drogach oddechowych. Powoduje to efekt wykrztuśny.  

Jakie substancje lecznicze występują w formie syropów? 

W formie syropów może występować wiele różnych substancji leczniczych. Niełatwym zadaniem byłoby wymienienie wszystkich substancji leczniczych stosowanych w postaci syropów. Najczęściej wybieranymi przez pacjentów syropami wydawanymi bez recepty lekarskiej są te zawierające: 

• Butamirat – substancję działającą przeciwkaszlowo. 
• Bromheksynę – o działaniu wykrztuśnym. 
• Pranobeks inozyny – podnoszący odporność w przypadku nawracających infekcji górnych dróg oddechowych, a także stosowany w leczeniu opryszczki spowodowanej wirusem Herpes simplex. 
• Lewodropropizynę – substancję stosowaną w objawowym leczeniu suchego kaszlu. 
• Laktulozę – stosowaną w przewlekłych zaparciach. 

W aptekach istnieje szereg syropów o ziołowym składzie. Najpopularniejsze produkty zawierają wyciągi z następujących roślin: 

• Porost islandzki – łagodzący objawy suchego kaszlu i podrażnionego gardła. 
• Babka lancetowata – o działaniu powlekającym podrażnione na skutek kaszlu gardło. 
• Tymianek i podbiał – działające kojąco na gardło i struny głosowe. 
• Melisa lekarska – działająca uspokajająco i przeciwdepresyjnie. 
• Imbir lekarski – stosowany w chorobie lokomocyjnej. 
• Cykoria, koper i mięta – pobudzające apetyt. 
• Czarny bez – działający wzmacniająco na układ odpornościowy. 
• Głóg, chmiel oraz męczennica – mające działanie uspokajające i nasenne. 

Jakie korzyści przynosi stosowanie leków w formie syropów? 

Leki w formie syropów to przede wszystkim dogodna forma dawkowania. Dawkę substancji leczniczej odmierzamy sami, posługując się gotowymi tabelami bądź informacjami zawartymi na opakowaniu czy też w ulotce. Powala to na swobodny dobór odpowiedniej dawki. Syropy to wygodna forma dawkowania dla dzieci, a także pacjentów mających trudności z połykaniem tabletek. Ponadto ta postać leku cechuje się wysoką trwałością. Na skutek dużej zawartości cukrów syropy skutecznie uniemożliwiają namnażanie się w nich bakterii. Jest to szczególnie istotne w przypadku preparatów w postaci syropów zawierających antybiotyki.