Dziurawiec zwyczajny – jakie ma właściwości?

Dziurawiec zwyczajny – skład 

Dziurawiec jest rośliną, której szczyty pędów stanowią surowiec farmaceutyczny. Surowiec ten musi zostać zebrany w początkowym okresie kwitnienia, a następnie poddany suszeniu w warunkach naturalnych – w cieniu i przewiewie. Gdy jednak takie warunki nie są możliwe do spełnienia, surowiec suszy się w suszarniach w temperaturze do 40°C.  

Za lecznicze działanie dziurawca są odpowiedzialne zawarte w nim związki. Należą do nich: 

• flawonoidy – ich zawartość nie może być mniejsza niż 1,8% w przeliczeniu na hiperozyd; zaliczamy do nich: kwercetynę, hiperozyd, rutozyd, amentoflawon, 
• naftodiantrony: hiperycyna, pseudohiperycyna, protohyperycyna, pseudoprotohyperycyna, 
• pochodne fluoroglucyny: hyperforyna, adhyperforyna, hydroperoksykadiforyna (które warunkują czerwony barwnik rośliny), 
• ksantony, 
• olejek eteryczny (0,1-1%): α-pinen, gurjunen,  
• kwasy fenolowe: kawowy, chlorogenowy, 
• garbniki, 
• kwas γ-aminomasłowy (GABA).  

Dziurawiec zwyczajny – właściwości i zastosowanie 

Ziele dziurawca dzięki obecności flawonoidów działa spazmolitycznie (rozkurczająco) na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych, naczyń krwionośnych, a także w małym stopniu na mięśnie dróg moczowych. Olejek eteryczny oraz garbniki wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, odkażające.  

Surowiec ten może być stosowany w stanach zapalnych wątroby oraz różnych schorzeniach przewodu pokarmowego jako środek rozkurczający. Dodatkowo wyciągi z dziurawca stosowane zewnętrznie mogą przyspieszać gojenie się ran.  

Hyperycyna oraz pochodne fluoroglucyny działają hamująco na enzym MAO (monoaminooksydazę), który rozkłada serotoninę, noradrenalinę oraz dopaminę. Substancje te należą do neurotransmiterów (neuroprzekaźników), których prawidłowy poziom warunkuje poprawne działanie układu nerwowego. Spekuluje się także, iż hyperycyna i pochodne fluoroglucyny mogą hamować wychwyt zwrotny wyżej wymienionych neuroprzekaźników. Dzięki takim właściwościom dziurawiec uznaje się za roślinę, która z powodzeniem wykorzystywana jest w leczeniu depresji w stopniu lekkim do umiarkowanego. Dodatkowo hyperycyna oraz pochodne fluoroglucyny bardzo dobrze rozpuszczają się w alkoholu oraz olejach. Te właściwości fizyczne pozwalają na tworzenie płynnych wyciągów, które z powodzeniem mogą być stosowane w momentach obniżenia nastroju czy depresjach. Spekuluje się, iż aby osiągnąć działanie psychotonizujące, należy przyjąć od 2 do 4 g surowca. Efekt działania jest zauważalny po ok. 2-4 tygodniach stosowania preparatów z wyciągiem z dziurawca.  

Dziurawiec zwyczajny – działania niepożądane 

Do najczęściej występujących działań niepożądanych zaliczamy:  

• ból głowy,  
• zawroty głowy,  
• osłabienie,  
• wzmożone pocenie się,  
• niestrawność.  

Dziurawiec zwyczajny – przeciwwskazania 

Podczas stosowania wyciągów zawierających w swym składzie dziurawiec należy unikać dużej ilości światła słonecznego. Obecność hyperycyny może powodować reakcje fototoksyczne – dochodzi do wzrostu wrażliwości skóry na światło słoneczne, przez co szybciej ulega ona silnym oparzeniom. Podwyższona wrażliwość utrzymuje się przez kilka dni po zaprzestaniu terapii. Aby chronić się przed tym skutkiem ubocznym, należy unikać słońca oraz stosować kremy z wysokim filtrem UV.  

Stosowanie wyciągów z dziurawca ze względu na jego działanie fotouczulające jest przeciwwskazane u osób: 

• z jasną karnacją,  
• wrażliwych na światło,  
• z widocznymi zmianami chorobowymi na skórze.  

Ze względu na brak wystarczającej liczby badań potwierdzających skuteczność działania wyciągów z dziurawca w przypadku depresji o głębokim nasileniu nie zaleca się ich stosowania u osób z ciężką depresją.  

O czym należy pamiętać podczas stosowania dziurawca zwyczajnego? 

Uwaga! W naszym organizmie występują grupy enzymów odpowiedzialnych za metabolizm wielu substancji chemicznych. Niektóre z nich metabolizują zarówno substancje chemiczne występujące w pospolicie przyjmowanych lekach, jak i te znajdujące się w ziołach.  

Wyciągi z dziurawca mogą wpływać na metabolizm leków i odwracać ich działanie.  

Jeśli zatem planujesz przyjmowanie preparatów zawierających wyciągi z dziurawca, poinformuj o tym lekarza bądź skonsultuj się z farmaceutą.  

Ziele dziurawca znajdziemy w postaci: 

• tabletek,  
• drażetek,  
• herbat,  
• kapsułek,  
• nalewek.  

Pamiętajmy jednak, by zachować ostrożność w stosowaniu preparatów z dziurawcem w porze letniej oraz w trakcie stosowania innych leków.