Jakie stawy najczęściej ulegają zwichnięciom?

Czym skutkuje zwichnięcie stawu? 

Podczas zwichnięcia dochodzi do przemieszczenia dwóch kości względem siebie i utraty styczności powierzchni stawowych, co skutkuje uszkodzeniem torebki stawowej i tkanek miękkich otaczających staw. Dodatkowo możliwe jest uszkodzenie struktur wewnątrzstawowych (więzadeł, chrząstki, łąkotek) oraz ucisk na biegnące w okolicy nerwy czy naczynia krwionośne. W okolicy stawu pojawia się obrzęk i krwiak, a sam staw staje się niestabilny i wygląda na zdeformowany. Zwichnięcie stawu jest bardzo bolesne, a dodatkowo w przypadku ucisku na struktury nerwowe mogą pojawić się drętwienie i mrowienie okolicznych tkanek. 

Zwichnięcia stawów – czynniki ryzyka 

Do czynników predysponujących do zwichnięć w stawach zalicza się:  

• osłabienie aparatu więzadłowego i mięśni spowodowane wiekiem lub brakiem aktywności, 
• skłonność do upadków, problemy z równowagą, 
• poprzednie zwichnięcia, które doprowadziły do rozciągnięcia bądź uszkodzenia tkanek otaczających staw, 
• hipermobilność stawów i związane z nią rozluźnienie więzadeł i osłabienie mięśni, 
• uprawianie sportów ekstremalnych, kontaktowych i szybkościowych, 
• wiek dziecięcy, 
• obsługa ciężkich maszyn. 

Gdzie najczęściej dochodzi do zwichnięć?

Staw ramienny 

Najczęstszą lokalizację stanowi staw ramienny (ok. 50% wszystkich zwichnięć). Zwichnięcie stawu ramiennego spowodowane jest największym zakresem ruchów w całym ciele oraz płytką powierzchnią stawową. Większość zwichnięć barku (>95%) występuje w kierunku przednim i dolnym. Podwichnięcie przednie występuje na skutek wprowadzenia barku w silną rotację zewnętrzną i przywiedzenie. Do podwichnięć tylnych dochodzi znacznie rzadziej i wynikają one z silnej rotacji wewnętrznej i przywiedzenia w stawie.  

Urazy palców 

Kolejne 10% wszystkich zwichnięć stanowią urazy palców. Ten typ urazów jest szczególnie popularny w sporcie, szczególnie w sytuacjach używania otwartej wyciągniętej dłoni, chwytu lub upadku na rękę. Zwichnięcia palców uznaje się za urazy drobne, proste w skorygowaniu. 

Staw biodrowy 

Zwichnięcia stawu biodrowego stanowią kolejną popularną grupę zwichnięć (ok. 7%) i powodowane są przez różnorodne mechanizmy. Do zwichnięcia biodra może dojść na skutek urazu wysokoenergetycznego podczas uderzenia na zgięte biodro i kolano. Najczęstszym typem podwichnięcia jest tylne, co daje obraz skróconej i zrotowanej do wewnątrz całej nogi. Kolejnym popularnym typem zwichnięć stawu biodrowego są urazy następcze po operacji endoprotezoplastyki stawu. Osłabione i rozciągnięte z powodu zabiegu operacyjnego mięśnie i więzadła wokół stawu stają się mniej stabilne, a tym samym bardziej podatne na urazy. Trzecim i ostatnim typem zwichnięć w stawie biodrowym są urazy wśród niemowląt spowodowane rozwojową dysplazją stawu biodrowego. Nieprawidłowo ukształtowany staw rozwija zbyt płytką lub spłaszczoną panewkę, z której może łatwo dojść do wyślizgnięcia się głowy kości biodrowej. Podwichnięciom tego typu zapobiega się poprzez odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne takie jak rozwórki Koszli czy poduszki Frejki.  

Staw łokciowy 

Niewiele rzadziej występują zwichnięcia stawu łokciowego (6,5%), w których zazwyczaj dochodzi do przemieszenia w kierunku tylno-bocznym. Zwykle deformacja stawu jest widoczna gołym okiem. Ze względu na bliskie sąsiedztwo naczyń i nerwów istnieje duże ryzyko ich uszkodzenia podczas urazu lub manewru repozycji stawu. 

Wśród innych lokalizacji zwichnięć stawów wymienia się stawy: 

Wśród innych częstych urazów wymienia się: 

• barkowo-obojczykowy oraz mostkowo-obojczykowy,  
• kolana i rzepki,  
• kostki i śródstopia,  
• skroniowo-żuchwowy.  

Leczenie zwichnięć stawów 

Każde zwichnięcie wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. 

Absolutnie przeciwwskazane jest samodzielne nastawianie stawu, ponieważ taka procedura może doprowadzić do wtórnych uszkodzeń naczyń krwionośnych i nerwów.  

W zależności od lokalizacji czas gojenia może wahać się od kilku do kilkunastu tygodni. Po jego zakończeniu ważny jest stopniowy powrót do aktywności fizycznej i rehabilitacja oparta na ćwiczeniach wzmacniających mięśnie wokół stawu i stabilizujących aparat więzadłowy.  

Przeczytaj również:
Wiskosuplementacja – sposób na zdrowe stawy
Jak zadbać o stawy?