Jakie krople do oczu wybrać na alergiczne zapalenie spojówek?

Alergie oczne 

Reakcje alergiczne w obrębie oczu mogą współistnieć z alergicznym nieżytem nosa lub występować samodzielnie. Około 40-60% alergików boryka się również z dolegliwościami ze strony oczu.  Alergie oczne mogą mieć zróżnicowane przyczyny i przebieg kliniczny.  Najczęstszy rodzaj alergii ocznych, występujący zazwyczaj z nieżytem nosa to alergie oczne IgE-zależne (schorzenia wywołuje reakcja alergenu ze swoistymi przeciwciałami IgE, co powoduje natychmiastową reakcję nadwrażliwości).

Wśród tego typu schorzeń można wyodrębnić:  

• sezonowe, alergiczne zapalenie spojówek (SAC),  
• całoroczne, alergiczne zapalenie spojówek (PAC),  
• wiosenne zapalenie spojówek (VKC),  
• atopowe zapalenie spojówek i rogówki (AKC).  

Najczęstszym alergenem, który wywołuje objawy alergii ocznej, są pyłki. Ich stężenie w powietrzu waha się sezonowo i osiąga najwyższe wartości w porze kwitnienia danej rośliny. Wówczas uczulone na nie osoby obserwują nasilenie dolegliwości. W Polsce proces pylenia rozpoczyna się już z końcem stycznia (pyłek leszczyny) i może trwać aż do października (trawy).  

Alergiczne zapalenie spojówek – objawy 

Za wystąpienie uciążliwych objawów odpowiedzialna jest głównie histamina. Jest to substancja uwalniana z komórek tucznych po kontakcie z alergenem. Histamina rozszerza naczynia krwionośne, jednocześnie zwiększając ich przepuszczalność, oraz pobudza receptory bólowe. 

Najbardziej charakterystyczne objawy to:  

• świąd,  
• łzawienie,  
• obrzęk spojówek,  
• rzadziej obrzęk powiek,  
• niższa tolerancja światła (a nawet światłowstręt).  

Często równocześnie występują: obrzęk śluzówki nosa, nadprodukcja wydzieliny i kichanie.  

Alergiczne zapalenie spojówek – leczenie 

Jeśli znasz czynniki, które wywołują u Ciebie objawy, przede wszystkim unikaj kontaktu z alergenem. Przydatne jest śledzenie informacji o aktualnych stężeniach pyłków w powietrzu i ograniczanie czasu spędzanego na zewnątrz. Gdy nie jest to możliwe, w ograniczeniu kontaktu z alergenami może pomóc noszenie okularów przeciwsłonecznych oraz prysznic i zmiana ubrań po powrocie do domu. Leczenie alergicznego zapalenia spojówek ma charakter objawowy.  

W łagodzeniu dolegliwości stosuje się przede wszystkim:  

• krople do oczu – zawierające wybraną substancję leczniczą; 
• krople do oczu z ektoiną;  
• preparaty tzw. sztucznych łez – czyli kropli do oczu o działaniu nawilżającym i łagodzącym; pomagają usuwać zanieczyszczenia i alergeny, a także odbudowują ochronny film na powierzchni oka, zapobiegający nadmiernemu wysychaniu; ma to duże znaczenie, ponieważ w przebiegu alergicznego zapalenia spojówek może zostać zaburzone wydzielanie łez, które stanowią ochronę przed wtórnymi nadkażeniami bakteryjnymi;  
• chłodne okłady na oczy – stosowane raczej pomocniczo w celu łagodzenia świądu;  
• leki przeciwhistaminowe podawane doustnie – zazwyczaj zalecane jako terapia uzupełniająca przy dużym nasileniu objawów.  

Leki podawane do oka stosowane w alergii – rodzaje 

W miejscowym leczeniu objawów alergii oczu stosowane są leki o różnym mechanizmie działania:  

• obkurczające naczynia krwionośne (α-mimetyki),  
• przeciwhistaminowe,  
• stabilizujące komórki tuczne,  
• stabilizatory komórek tucznych z aktywnością przeciwhistaminową,  
• niesteroidowe leki przeciwzapalne,  
• kortykosteroidy,  
• inhibitory kalcyneuryny.  

Część z nich wydawana jest wyłącznie na receptę.   

Krople do oczu na alergię dostępne bez recepty 

W aptekach dostępnych jest wiele rodzajów kropli do oczu zawierających substancje lecznicze łagodzące objawy alergii.

Wśród nich najpopularniejsze są:  

Tetryzolina 

Jej działanie polega na obkurczaniu naczyń krwionośnych. Zmniejsza przekrwienie spojówek, ale nie redukuje świądu. Efekty można odczuć już po 5 minutach od podania, lecz cechuje ją stosunkowo krótki czas działania (do 4 godzin). Tetryzolina nie jest skuteczna w łagodzeniu reakcji alergicznych typu późnego, charakterystycznych dla kontaktowego zapalenia spojówek. Jest popularnym składnikiem kropli do oczu bez recepty, jednak powinna być używana tylko doraźnie, nie dłużej niż 5-7 dni. Dłuższe stosowanie wiąże się z ryzykiem tachyfilaksji, czyli dość szybkiej utraty wrażliwości na lek, co powoduje nawrót leczonych objawów. Ponadto zbyt długa kuracja tetryzoliną może doprowadzić do wtórnego zapalenia błony śluzowej oka, podrażnień, nasilenia obrzęku i zmian zanikowych nabłonka.   

Przeciwwskazaniem do stosowania leków obkurczających naczynia krwionośne jest jaskra z wąskim kątem przesączania oraz wiek poniżej 2 lat. W przypadku choroby wieńcowej, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, guzów nadnerczy, nadczynności tarczycy i leczenia depresji (stosowanie leków z grupy inhibitorów IMAO) należy zachować szczególną ostrożność w przyjmowaniu tetryzoliny. Niestety nie ma wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania tego leku u kobiet w ciąży i karmiących. Ewentualne zastosowanie preparatu z tetryzoliną powinno być poprzedzone konsultacją lekarską. Wśród działań niepożądanych są: podrażnienie spojówek, zaburzenia widzenia, rozszerzenie źrenicy, suchość i pieczenie błon śluzowych, bóle głowy, drżenia mięśniowe, wzrost ciśnienia tętniczego i śródgałkowego, zaburzenia rytmu serca.  

Olopatadyna  

Olapatadyna to lek przeciwhistaminowy, który blokuje obwodowe receptory histaminowe, hamując reakcję zapalną. Ponadto stabilizuje komórki tuczne spojówki, zapobiegając uwalnianiu cytokin zapalnych. Olopatadyna zmniejsza także wydzielanie mediatorów późnej fazy reakcji alergicznej, dzięki czemu jej działanie terapeutyczne utrzymuje się stosunkowo długo (pomiędzy kolejnymi dawkami powinno upłynąć około 8 godzin). Skutecznie łagodzi objawy alergii ocznej w postaci obrzęku, świądu i zaczerwienienia. Olopatadyna może być stosowana tylko u osób dorosłych (powyżej 18. roku życia), z wyłączeniem kobiet ciężarnych i karmiących. Najczęściej występujące reakcje niepożądane to: ból, suchość i podrażnienie oka, ból głowy, nieprzyjemny posmak w ustach, zmęczenie.  

Kromoglikan sodowy 

Mechanizm działania tej substancji polega na hamowaniu degranulacji komórek tucznych i uwalnianiu mediatorów zapalenia. Działa miejscowo w znikomym stopniu, wchłaniając się z powierzchni oka (0,03%). Nie przenika bariery krew-mózg, dlatego może być bezpiecznie stosowany nawet przez dzieci i kobiety karmiące (kobiety w ciąży powinny zasięgnąć indywidualnej porady lekarskiej). Działania niepożądane są rzadko obserwowane i zwykle ograniczają się do uczucia pieczenia, kłucia lub miejscowego obrzęku.   

Ketotifen 

Lek przeciwhistaminowy działający przeciwzapalnie i przeciwalergicznie. Krople zawierające ketotifen już po kilku minutach od zastosowania znoszą obrzęk, zaczerwienienie i redukują świąd. Wśród możliwych działań niepożądanych wymienia się podrażnienie oczu, zaburzenia widzenia, zespół suchego oka, zapalenie spojówek i światłowstręt. Ketotifen nie powinien być stosowany przez kobiety ciężarne. Mimo że po podaniu do oka przenika do krwi w znikomych ilościach, jego zastosowanie w czasie laktacji powinno być skonsultowane z lekarzem.  

Azelastyna 

Należy do grupy leków przeciwhistaminowych. Działa przeciwzapalnie, redukuje świąd i obrzęk błon śluzowych. Jej działanie utrzymuje się nawet do 12 godzin. Działania niepożądane mają zwykle charakter lekkich miejscowych podrażnień. W leczeniu sezonowego zapalenia spojówek może być stosowana u dorosłych i dzieci już od 4. roku życia, a w terapii całorocznego zapalenia spojówek od 12. roku życia. Preparaty z azelastyną nie są zalecane kobietom ciężarnym i karmiącym.  

Niektóre krople do oczu zawierają chlorek bezalkoniowy. Jest to substancja konserwująca, która może powodować przejściowe podrażnienie oczu, a także odkładać się w miękkich soczewkach kontaktowych, zabarwiając je. Jeśli chcesz zastosować krople z chlorkiem bezalkoniowym, a nosisz soczewki, zdejmij je przed aplikacją preparatu i załóż dopiero po upływie minimum 15 minut.  

Krople do oczu z ektoiną 

Ektoina to naturalna substancja produkowana przez bakterie żyjące w ekstremalnych warunkach. Stosowana do oka stabilizuje błony komórkowe, nawilża i zmniejsza stan zapalny, zapewnia ochronę przed szkodliwymi czynnikami, takimi jak promieniowanie UV i wysoka temperatura. Badania potwierdziły bezpieczeństwo jej stosowania i skuteczność w łagodzeniu objawów alergii. Jest składnikiem kropli do oczu i nosa, a nawet kremów stosowanych w atopowym zapaleniu skóry. Ektoina działa nawilżająco, przeciwalergicznie i przeciwzapalnie. Krople do oczu zawierające ten składnik łagodzą dokuczliwe objawy alergii takie jak świąd, łzawienie i zaczerwienienie. Często występuje ona w preparatach w połączeniu z hialuronianem sodu.

Alergiczne zapalenie spojówek – powikłania 

Choć choroba ta zwykle przebiega w sposób łagodny, to niewłaściwie leczona może prowadzić do rozwoju groźnych dla wzroku komplikacji. Najczęstszym powikłaniem są zakażenia wirusowe i bakteryjne. Ich niewłaściwe leczenie może skutkować pojawieniem się blizn na rogówce, czego skutkiem może być istotne pogorszenie widzenia. Ponadto obserwuje się powikłania, będące skutkiem długotrwałego stosowania leków sterydowych, takie jak zaćma lub jaskra. Na skutek nadmiernego pocierania oczu może dojść natomiast do powstania tzw. stożka rogówki.  

Alergiczne zapalenie spojówek to jedna z najczęstszych chorób narządu wzroku. Odpowiednie leczenie oraz unikanie czynników powodujących reakcję nadwrażliwości pozwalają w większości przypadków całkowicie kontrolować objawy. Choć choroba zwykle przebiega stosunkowo łagodnie, nie ignoruj jej, ponieważ nieleczona może prowadzić do poważnych powikłań, w tym pogorszenia i utraty wzroku. 

Przeczytaj również:
Co teraz pyli? Kalendarz pylenia 2023