Metody antykoncepcji. Wybierz swój rodzaj zabezpieczenia

Antykoncepcja to wszystkie metody, które zapobiegają zapłodnieniu. Zaliczamy do nich środki farmakologiczne, mechaniczne, a także zabiegi chirurgiczne oraz naturalne planowanie rodziny. Skuteczność danej metody możemy określić na podstawie wskaźnika Pearla. Wskaźnik ten określa liczbę zajść w ciążę przez 100 kobiet, które stosowały daną metodę antykoncepcji przez rok. Im niższa wartość liczbowa wskaźnika Pearla, tym metoda jest skuteczniejsza. Obliczenia zakładają idealne stosowanie danej metody oraz stosowanie rzeczywiste, które może zostać zaburzone różnymi czynnikami. W dalszym opisie metod antykoncepcyjnych posłużę się wartością wskaźnika rzeczywistego. 

Naturalne planowanie rodziny 

Wskaźnik Pearla: 25 

Naturalne planowanie rodziny (NPR) polega na określaniu dni płodnych w trakcie cyklu miesiączkowego kobiety.  

Jeśli chcesz stosować tę metodę antykoncepcji, obserwuj zmiany w: 

• podstawowej temperaturze ciała, 
• śluzie szyjkowym, 
• szyjce macicy. 

Zalety tej metody antykoncepcji:  

Obserwujesz swój naturalny cykl, nie musisz stosować żadnych środków farmakologicznych, które mogą wpłynąć na gospodarkę hormonalną oraz innych środków, które mogą wywoływać np. alergie. 

Wady tej metody antykoncepcji:  

Wysoki wskaźnik Pearla oznacza, że możliwość zajścia w ciążę jest wysoka. Metoda ta wymaga regularności w prowadzeniu obserwacji. Obliczenia dni płodnych mogą zostać zaburzone przez różnego rodzaju czynniki, np. infekcje, stres, zmiany diety czy masy ciała.  

Hormonalne metody antykoncepcji 

Metody hormonalne, jak sama nazwa wskazuje, polegają na podawaniu hormonów, aby zapobiegać owulacji i zapłodnieniu. Dostępnych jest kilka postaci antykoncepcji hormonalnej. 

Tabletki antykoncepcyjne 

Wskaźnik Pearla: 0,41-2,18 

Jest to najpopularniejsza metoda antykoncepcyjna dostępna dla kobiet. Są dwa rodzaje tabletek: jednoskładnikowe (minipigułki) oraz kilkuskładnikowe. Minipigułki stosuje się ciągle, natomiast tabletki kilkuskładnikowe zazwyczaj w cyklach, pomiędzy którymi pojawia się krwawienie. 

Zalety tej metody antykoncepcji: 

Ryzyko zajścia w ciążę jest bardzo niskie. Krwawienia pojawiają się regularnie, co znacznie ułatwia funkcjonowanie, np. planowanie wakacji, ważnych wydarzeń.  

Wady tej metody antykoncepcji: 

Tabletki musisz przyjmować codziennie, o stałej porze. Jeśli zapomnisz przyjąć tabletkę o danej porze, skuteczność antykoncepcyjna zmniejsza się. Stosowanie tabletek sztucznie utrzymuje cykl miesiączkowy. Podczas stosowania tabletek mogą pojawić się różne działania niepożądane, w tym zakrzepica. 

Plastry antykoncepcyjne 

Wskaźnik Pearla: 0,71-1,24 

Są to środki antykoncepcyjne, które nakleja się na skórę. Przez 7 dni plaster uwalnia hormony, które hamują owulację.  

Zalety tej metody antykoncepcji: 

Plastry pozostają przyklejone na skórze przez 7 dni, co zmniejsza ryzyko pominięcia dawki. Są lepiej tolerowane, nie występują działania niepożądane ze strony układu pokarmowego, jak w przypadku tabletek.  

Wady tej metody antykoncepcji: 

Plastry są widoczne, co może wpływać na skrępowanie. Podczas kąpieli musisz uważać, aby plaster się nie odkleił. Nie jest to odpowiednia metoda dla kobiet z nadwagą lub otyłych – ma wówczas niższą skuteczność. 

System terapeutyczny dopochwowy (krążki dopochwowe) 

Wskaźnik Pearla: 0,25-1,23 

Jest to elastyczny pierścień z hormonami, który umieszcza się bezpośrednio w pochwie. Jeden krążek aplikuje się raz na 3 tygodnie. Po tym czasie trzeba go wyjąć i odczekać 7 dni przed aplikacją kolejnego.  

Zalety tej metody antykoncepcji: 

Jest bardzo skuteczna. Krążek aplikowany jest co 3 tygodnie, co zmniejsza możliwość pominięcia aplikacji. Prawidłowo zaaplikowany krążek utrzymuje się w pochwie nawet podczas stosunku. 

Wady tej metody antykoncepcji: 

Początkowo aplikacja krążka może sprawiać trudności. Nieprawidłowo zaaplikowany krążek może wypaść z pochwy, przez co skuteczność antykoncepcyjna zostanie zaburzona. Jeśli krążek znajdzie się poza pochwą na dłużej niż 3 godziny, zastosuj barierową metodę antykoncepcji, np. prezerwatywę. 

Implanty podskórne 

Wskaźnik Pearla: 0-0,3 

Jest to pręcik o długości około 4 cm i grubości 2 mm, który aplikuje się pod skórę po wewnętrznej stronie ramienia. Po aplikacji implant znajduje się w skórze przez 3 lata, w tym czasie stale wydziela hormon progestagen.  

Zalety tej metody antykoncepcji:  

Jest to bardzo skuteczna metoda antykoncepcyjna, polecana kobietom, które nie chcą zajść w ciążę przez najbliższych kilka lat. Aplikacja implantu jest bezpieczna i jest on niewidoczny. 

Wady tej metody antykoncepcji: 

Implant nie działa od razu, dlatego w początkowym tygodniu trzeba stosować metody barierowe. U części kobiet podczas stosowania implantu mogą pojawiać się krwawienia.  

Wkładki domaciczne z lewonorgestrelem 

Wskaźnik Pearla: 0,09-0,11 

Wkładka domaciczna jest wykonana z miękkiego tworzywa sztucznego, ma długość około 3 cm. Musi być aplikowana przez lekarza, pielęgniarkę lub położną. Wkładkę wymienia się co 3-5 lat. Podczas stosowania wkładki z hormonem, u większości kobiet nadal występuje krwawienie, ale jest ono bardziej skąpe. 

Zalety tej metody antykoncepcji: 

Wkładka z hormonem skutecznie chroni przed ciążą. Jest niewyczuwalna, po aplikacji można stosować tampony i uprawiać seks. Ta metoda polecana jest kobietom, które w ciągu kilku następnych lat nie planują zajścia w ciążę.  

Wady tej metody antykoncepcji:  

Cykl miesiączkowy zostaje zaburzony, u części kobiet w ogóle zanika krwawienie. Z kolei część kobiet może mieć nieregularne krwawienia lub plamienia.  

Iniekcje 

Wskaźnik Pearla: 0,3 

Metoda ta polega na podawaniu progesteronu w formie zastrzyku domięśniowego. Zastrzyki trzeba ponawiać co 3 miesiące, aby zachowały swoje działanie antykoncepcyjne.  

Zalety tej metody antykoncepcji:  

Iniekcje polecane są kobietom, które mają trudność z regularnym stosowaniem tabletek. Droga domięśniowa eliminuje działania niepożądane w przewodzie pokarmowym, które mogą pojawić się przy doustnym stosowaniu hormonów. Zastrzyki przyjmuje się 4 razy do roku, co ułatwia kontrolę antykoncepcyjną. 

Wady tej metody antykoncepcji: 

Po odstawieniu zastrzyków powrót do normalnego funkcjonowania jajników może zająć do kilkunastu tygodni. W tym czasie miesiączki mogą być nieregularne.  

Mechaniczne metody antykoncepcji 

Mechaniczne metody antykoncepcji (środki barierowe) uniemożliwiają połączenie plemnika z komórką jajową.  

Prezerwatywy dla mężczyzn 

Wskaźnik Pearla: 2-12 

Jest to najpopularniejsza metoda antykoncepcji dostępna bez recepty. Prezerwatywy mogą być wykonane z lateksu lub innych materiałów (dla osób uczulonych na lateks). Prezerwatywy są pokryte lubrykantem, co ułatwia ich założenie i penetrację. 

Zalety tej metody antykoncepcji: 

Stosowanie prezerwatyw nie wiąże się z żadnymi działaniami niepożądanymi, ponieważ nie zawierają one hormonów. Używanie ich w znacznym stopniu chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Są proste w użyciu i szeroko dostępne. Prawidłowo nakładane zapewniają wysoką ochronę przez zajściem w ciążę. 

Wady tej metody antykoncepcji: 

Aby było możliwe prawidłowe założenie prezerwatywy, penis musi być we wzwodzie, co wymaga przerwania gry wstępnej. Niektórzy mężczyźni skarżą się na osłabienie doznań podczas stosunku. 

Prezerwatywy dla kobiet  

Wskaźnik Pearla: 5-21 

Prezerwatywy dla kobiet kształtem przypominają te przeznaczone dla mężczyzn, jednak są od nich znacznie większe. Posiadają dwa pierścienie, które umożliwiają odpowiednią aplikację w pochwie oraz ograniczają przemieszczanie od zewnętrznej strony. Mogą być wykonane z lateksu lub innego materiału, który nie uczula.  

Zalety tej metody antykoncepcji:  

Jest to alternatywa dla środków hormonalnych, które wpływają na regulację cyklu miesiączkowego. Prezerwatywa może zostać założona nawet kilkanaście godzin przed stosunkiem. Ich stosowanie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.  

Wady tej metody antykoncepcji: 

Prawidłowa aplikacja w pochwie może być problematyczna.  

Niehormonalne metody antykoncepcji 

Wkładka domaciczna z miedzią 

Wskaźnik Pearla: 0,16-1,26 

Wyglądem przypomina wkładkę domaciczną z hormonami. Różnicą jest to, że część wkładki owinięta jest drucikiem wykonanym z miedzi. Podczas stosowania tej metody czynność jajników zostaje zachowana, pojawia się owulacja. Wkładka zaburza funkcjonowanie plemników i zapłodnienie komórki jajowej. Wymienia się ją raz na 5 lat. 

Zalety tej metody antykoncepcji:  

Metoda ma wysoką skuteczność antykoncepcyjną. Wkładka jest aplikowana na długi czas, dzięki czemu nie musisz pamiętać o stosowaniu środka antykoncepcyjnego. Ze względu na brak ingerencji w cykl miesiączkowy stosowanie wkładki z miedzią nie powoduje skutków ubocznych.  

Wady tej metody antykoncepcji:  

Wkładka nie reguluje hormonów, dlatego miesiączki wciąż występują. U niektórych kobiet mogą być one bardziej obfite i dłuższe niż przed aplikacją wkładki. 

Chirurgiczne metody antykoncepcji 

Wazektomia 

Wskaźnik Pearla: 0,1 

Jest to zabieg z przerwaniem nasieniowodów. 

Zalety tej metody antykoncepcji: 

Jest to bardzo skuteczna metoda zapobiegania ciąży. Przerwanie nasieniowodów nie wiąże się w żaden sposób z obniżeniem sprawności seksualnej mężczyzny. Metoda ta nie wpływa także na wydzielanie testosteronu. 

Wady tej metody antykoncepcji: 

Wazektomia jest w wielu przypadkach nieodwracalna. Mężczyzna powinien dokładnie przemyśleć poddanie się temu zabiegowi.

Przeczytaj również:
Stosunek przerywany a ciąża. Czy jest skuteczną metodą antykoncepcji?