Mięśniaki macicy – czy są niebezpieczne dla zdrowia kobiety?

Czym są mięśniaki macicy? 

Mięśniaki, inaczej włókniaki macicy, to niezłośliwe guzy zbudowane z komórek mięśni gładkich macicy oraz (rzadziej) z komórek mięśni gładkich struktur otaczających macicę. Zwykle pojawiają się u kobiety w wieku rozrodczym. Nie są związane z ryzykiem raka macicy i praktycznie nigdy się w niego nie rozwijają. Różnią się wielkością. Mogą mieć postać od małych, niewykrywalnych ludzkim okiem zmian do masywnych guzów, zmieniających kształt macicy.

Mięśniaki macicy – patogeneza i czynniki ryzyka 

Przyczyny powstawania mięśniaków macicy nie są znane. Podejrzewa się, że mięśniaki powstają z komórki macierzystej w mięśniach gładkich macicy. Komórka ta dzieli się, tworząc coraz większy guz.  

Znane są jednak czynniki, które zwiększają ryzyko powstania mięśniaków. Należą do nich: 

• czynniki genetyczne – ekspresja genów kodujących receptory dla hormonów. Jeśli mama miała mięśniaki, istnieje duże ryzyko, że rozwiną się one u córki; 
• hormony – estrogen i progesteron stymulują rozwój mięśniaków, które mają ich większe stężenie niż okoliczne tkanki macicy. Mięśniaki kurczą się po menopauzie, gdy stężenie estrogenu i progesteronu spada; 
• rasa – mięśniaki macicy występują częściej u osób rasy czarnej; 
• wiek wystąpienia pierwszej miesiączki – pierwsza miesiączka przed 12. rokiem życia zwiększa ryzyko rozwoju mięśniaków; 
• czynniki metaboliczne – otyłość, nadciśnienie tętnicze, dieta bogata w czerwone mięso, wysoka podaż kofeiny i alkoholu; 
• rodność – ciąże przed 25. rokiem życia zmniejszają ryzyko rozwoju mięśniaków. 

Mięśniaki macicy – epidemiologia 

Mięśniaki to najczęstsze guzy żeńskich narządów płciowych. Występują nawet u 50-60% kobiet. Nie zdarzają się często przed 20. rokiem życia, ale po 50. roku życia pojawiają się już u 70% kobiet. 

Mięśniaki macicy – objawy  

Objawy zależą od lokalizacji, ilości i wielkości mięśniaków. Wiele kobiet nie ma żadnych objawów. Występują one tylko u 30-40% osób. Najczęściej są to: 

• mocne krwawienie miesiączkowe lub miesiączka trwająca więcej niż tydzień, 
• ból, uczucie pełności lub ucisku w miednicy, 
• częste oddawanie moczu, 
• zaparcia, 
• ból pleców lub nóg, 
• niepłodność i niemożność donoszenia ciąży. 

Mięśniaki macicy – rozpoznanie 

Podstawowym badaniem jest USG, dzięki któremu możemy zobaczyć lokalizację i zmierzyć mięśniaki. Dokładniejszym narzędziem jest rezonans magnetyczny (MRI), używany głównie u kobiet z większymi macicami lub u kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Innym badaniem, które może zlecić ginekolog, jest histeroskopia, podczas której narzędzie z miniaturową kamerą – histeroskop – pozwala na obejrzenie w powiększeniu wnętrza macicy i precyzyjne pobranie wycinków. 

Mięśniaki macicy – leczenie 

Istnienie wiele opcji terapeutycznych. Zależą one od rodzaju i wielkości mięśniaka, ale też od wieku pacjentki i życzeń zachowania płodności.  

• Obserwacja – wiele kobiet nie odczuwa żadnych objawów, dlatego czasami obserwacja jest najlepszym wyborem. Mięśniaki rosną bardzo powoli i zmniejszają się po menopauzie. 
• Leczenie farmakologiczne – powoduje zmniejszenie objawów związanych z mięśniakami macicy, jednak nie powoduje ich zniknięcia, a jedynie redukcję rozmiaru. 
• Minimalnie inwazyjne metody nieoperacyjne – do tych metod zaliczamy embolizację lub okluzję tętnic macicznych. Zmniejsza to ukrwienie guza i doprowadza do jego obumarcia. 
• Minimalne inwazyjne metody operacyjne – metody histeroskopowe, laparoskopowe, ultraminilaparotomia. 
• Metody klasycznej chirurgii – chirurgiczne usunięcie macicy. 

Mięśniaki macicy a ciąża 

Mięśniaki macicy zwykle nie wpływają na zajście w ciążę. Zdarzają się jednak przypadki, gdzie mięśniaki, szczególnie te podśluzówkowe, mogą prowadzić do niepłodności lub poronień. Mięśniaki mogą również zwiększać ryzyko niektórych powikłań w ciąży. Należą do nich między innymi; 

• niska masa urodzeniowa,  
• poród przedwczesny, 
• przedwczesne oddzielenie łożyska. 

Mięśniaki macicy to niezłośliwe guzy powstające z komórek gładkich macicy. Ich występowanie może nie dawać żadnych objawów i często są rozpoznawane przypadkowo podczas rutynowych badań. Mogą powodować wiele powikłań, włącznie z niepłodnością, dlatego tak ważne są regularne badania u ginekologa. Obserwacja wzrostu i rozwoju mięśniaków macicy pozwoli dobrać najlepszą metodę leczenia.