Ostre zapalenie gardła. Jak je wyleczyć?

Przyczyny ostrego zapalenia gardła

Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia gardła są wirusy. U dzieci odpowiadają one za ok. 80%, a u dorosłych za 90-95% wszystkich zachorowań.

Na drugim miejscu jest zakażenie bakteryjne, które u dzieci wynosi ok. 15%, u dorosłych natomiast 5-10%. Drobny odsetek stanowią zakażenia wywoływane przez inne czynniki.

Najwięcej osób choruje na ostre zapalenie gardła od późnej jesieni aż do wczesnej wiosny.

Ostre wirusowe zapalenie gardła

Zakażenie wirusowe przenosi się drogą kropelkową oraz przez bezpośredni kontakt z chorym. Okres wylęgania choroby wynosi 1-6 dni. Oznacza to, że objawy mogą pojawić się do 6 dni od kontaktu z chorym. Zwykle zaczyna on zarażać 1-2 dni przed pojawieniem się objawów, a przestaje do 3 tygodni po ich ustąpieniu.

Ostre wirusowe zapalenie gardła – objawy

Najczęstsze objawy towarzyszące wirusowemu zapaleniu gardła to:

• ból gardła,
• ból głowy,
• ból stawów i mięśni,
• niewielka gorączka,
• katar,
• kaszel,
• w niektórych przypadkach zapalenie spojówek i biegunka.

Mononukleoza zakaźna

Mononukleoza zakaźna to szczególna forma infekcji wirusowej. Wywołuje ją wirus Epsteina i Barr. Przenosi się przez kontakt ze śliną osoby chorej lub zakażonej.

Okres wylęgania choroby wynosi od ok. 30 do 60 dni. Po jej przebyciu pacjent może zarażać przez pół roku, a w niektórych przypadkach nawet dłużej.

Wirus nigdy nie jest całkowicie eliminowany z organizmu, a choroba często przebiega bezobjawowo.

Mononukleoza zakaźna – objawy

Przy przebiegu objawowym obserwujemy:

• poczucie osłabienia i rozbicia (jak przy grypie),
• nagły ból gardła z wysoką gorączką (jak przy anginie paciorkowcowej),
• powiększenie wątroby, śledziony i węzłów chłonnych.

Może pojawić się też wysypka i inne zmiany skórne.

Aby rozpoznać chorobę, lekarz zleca badanie przeciwciał przeciw wirusowi oraz identyfikację jego DNA we krwi. Zwykle leczy się objawy choroby, ale w przypadku jej ciężkiego przebiegu konieczna może być hospitalizacja.

Ostre bakteryjne zapalenie gardła

Bakterią, która najczęściej wywołuje zapalenie gardła, jest Streptococcus pyogenes. Mamy wówczas do czynienia z anginą paciorkowcową. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z chorym. Źródłem zakażenia może być zarówno chory, jak i osoba zdrowa będąca nosicielem bakterii.

Objawy rozwijają się po 1-4 dniach od kontaktu ze źródłem zakażenia. Długość okresu zakaźności zależy od sposobu leczenia. Jeżeli lekarz przepisał skuteczny antybiotyk, chory przestaje zarażać już po 24 godzinach od jego przyjęcia. W przypadku braku odpowiedniej antybiotykoterapii pacjent zaraża ok. 7 dni od ustąpienia objawów.

W diagnostyce anginy paciorkowcowej zastosowanie znajdują szybkie testy antygenowe i posiewy wymazu z gardła.

Ostre bakteryjne zapalenie gardła – objawy

Objawy infekcji paciorkowcowej różnią się od infekcji wirusowej.

Do najczęstszych objawów towarzyszących bakteryjnemu zapaleniu gardła należą:

• nagły początek,
• wysoka gorączka,
• bardzo silny ból gardła,
• ból przy przełykaniu,
• ból głowy,
• nudności oraz wymioty,
• ból brzucha.

Nie występuje natomiast katar ani kaszel.

Ostre zapalenie gardła – leczenie

W przypadku zakażeń bakteryjnych lekarz może zalecić antybiotyk.

Jest to szczególnie istotne w przypadku zakażeń paciorkowcowych, ponieważ niosą one ze sobą ryzyko powikłań takich jak:

• powstanie ropni,
• rozszerzenie zakażenia na inne narządy,
• późne powikłania immunologiczne (w tym tzw. gorączka reumatyczna, prowadzącą między innymi do uszkodzenia zastawek serca).

Pacjent powinien przyjąć antybiotyk do końca. Chociaż stan zdrowia poprawi się już w pierwszych dniach stosowania antybiotyku, do całkowitego wyeliminowania bakterii niezbędne jest przyjęcie pełnej dawki leku. Przerwanie terapii może prowadzić do wytworzenia przez bakterie oporności na stosowany antybiotyk.

W zakażeniach wywołanych przez wirusy nie stosuje się antybiotyków.

W obu typach zakażeń gardła stosujemy również leczenie objawowe, które obejmuje:

• odpoczynek;
• przyjmowanie dużej ilości płynów (jest to szczególnie istotne w przypadku gorączki);
• leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe zawierające np. paracetamol czy ibuprofen;
• leki działające miejscowo na błonę śluzową gardła (w formie sprayu lub pastylek do ssania);
• preparaty zawierające np. benzydaminę lub salicylan choliny (działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie);
• preparaty zawierające np. lidokainę (znieczulają gardło);
• preparaty złożone do płukania gardła (działają przeciwbólowo i ściągająco);
• leki obkurczające błonę śluzową jamy nosowej zawierające np. xylometazolinę, oxymetazolinę (w formie sprayu, kropli lub żelu) i fenylefrynę lub pseudoefedrynę (w formie tabletek lub preparatów rozpuszczalnych);
• preparaty hamujące kaszel suchy.

Pomocniczo możesz sięgnąć również po preparaty ziołowe. Przed ich zastosowaniem upewnij się jednak, czy nie wchodzą one w interakcje z lekami przepisanymi przez lekarza. 

Wśród ziół na zapalenie gardła wyróżniamy:

• korzeń prawoślazu,
• liście podbiału,
• kwiat dziewanny,
• liście i kwiat malwy (są bogate w substancje śluzowe; które łagodzące podrażnienia błony śluzowej gardła),
• eukaliptus gałkowy (zawiera olejki eteryczne o łagodnym działaniu przeciwbólowym i taniny, które działają ściągająco),
• kwiaty nagietka lekarskiego i szałwii lekarskiej w formie płukanek do jamy ustnej i gardła (o łagodnym działaniu przeciwzapalnym i ściągającym).

Przed zastosowaniem preparatów ziołowych upewnij się, że nie wchodzą one w interakcje z lekami zaleconymi przez lekarza.

Jeśli podejrzewasz u siebie infekcję gardła, skonsultuj się z lekarzem. Dzięki temu unikniesz nieprzyjemnych konsekwencji związanych z nieprawidłowym leczeniem.