Sposoby na ukąszenia i użądlenia przez owady

Użądlenia przez owady

Do użądlenia może dojść po kontakcie z owadami błonkoskrzydłymi. Są to np. pszczoły miodne, osy i szerszenie. W ich jadzie znajdują się substancje o charakterze alergenów, które mogą powodować nadwrażliwość. Najbardziej charakterystyczne są zaczerwienienia, swędzenie, opuchnięcie i ból w miejscu wkłucia żądła.

Jeśli jesteś alergikiem, mogą pojawić się u Ciebie takie objawy, jak:

• obrzęk twarzy,
• duszności,
• nudności i wymioty,
• ból brzucha,
• osłabienie i omdlenie,
• utrata przytomności.

Obserwowane są także objawy ze strony układu oddechowego, sercowo-naczyniowego i wydalniczego oraz zmiany neurologiczne. 

Po użądleniu mogą wystąpić: 

• prawidłowa reakcja miejscowa, czyli odczyn o średnicy poniżej 10 cm, utrzymujący się krócej niż 24 godziny; ten typ reakcji występuje aż u 90% osób użądlonych przez błonkówki;
• duża reakcja miejscowa, która charakteryzuje się obrzękiem o średnicy powyżej 10 cm, trwającym dłużej niż dobę;  
• uogólniona reakcja anafilaktyczna, często występująca u pszczelarzy (około 14-43% całej grupy); jest to stan zagrażający zdrowiu i życiu człowieka;  
• reakcje nietypowe, np. zmiany neurologiczne, które mogą pojawić się dopiero kilka godzin lub dni po użądleniu;
• reakcje toksyczne, związane z licznymi użądleniami i ujawniające się zazwyczaj po wielokrotnym kontakcie z owadami. 

Jak uniknąć użądlenia? 

Jeżeli występuje u Ciebie nadwrażliwość na jad błonkówek, przede wszystkim unikaj miejsc, gdzie one występują. Lepiej zrezygnuj ze spaceru po kwietnych łąkach i wybierz się na wycieczkę do lasu. Zachowaj szczególną ostrożność podczas jedzenia i picia, zwłaszcza w okresie letnim. Pszczoła ukryta w szklance lub siedząca na kawałku słodkiego ciasta może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Unikaj noszenia jaskrawych ubrań i stosowania intensywnych perfum, które mocno drażnią owady. Staraj się także nie wykonywać zbyt gwałtownych ruchów w pobliżu miejsc, gdzie przebywają owady, np. w okolicy gniazd.  

Co zrobić, jeśli użądli Cię pszczoła? 

• Jak najszybciej pozbądź się żądła (optymalnie do 30 sekund). Podważ je i delikatnie usuń, unikając ściskania, by nie naruszyć woreczka jadowego.  
• Obserwuj swój organizm i powiadom bliską osobę. W razie utraty przytomności pozwoli to na szybkie działanie.  
• Jeśli w przeszłości wystąpiła u Ciebie silna reakcja alergiczna, noś przy sobie automatyczny wstrzykiwacz z adrenaliną, preparat przeciwhistaminowy oraz kortykosteroid. Oczywiście kwestię konieczności zakupu leków omów z lekarzem i dostosuj się do wszelkich zaleceń.  
• Jeśli zauważysz zmiany skórne w postaci obrzęku, zaczerwienienia, swędzenia czy też bolącej grudki, możesz zastosować preparaty minimalizujące przykre dolegliwości. 

Ukąszenia przez owady

Poważny problem zdrowotny stanowią nie tylko użądlenia, ale też ukąszenia przez owady, np. komary, meszki i bąki bydlęce (muchy końskie). W sezonie wiosenno-letnim wykazują one największą aktywność. Ogromne znaczenie w tym aspekcie mają alergeny zawarte w ślinie owadów, odpowiedzialne za zmiany skórne i przykre dolegliwości, takie jak obrzęk i swędzenie. Po ukąszeniu przez owady mogą wystąpić reakcje krzyżowe, co stwarza dodatkowe ryzyko związane z wystąpieniem nadwrażliwości.  

Pierwszy kontakt z owadem zazwyczaj nie powoduje żadnych niepokojących symptomów, ale kolejne ukąszenia mogą być przyczyną niebezpiecznych objawów.

Jak uniknąć ukąszenia? 

• Stosuj środki odstraszające owady.
• Chroń ciało odpowiednio dobranym strojem.
• Stosuj moskitiery w oknach, drzwiach i wózkach dziecięcych. 
• Otocz się zapachem lawendy, mięty i goździków, np. poprzez używanie olejków eterycznych.
• Dbaj o higienę – wiele owadów przyciąga zapach potu.  
• Jeśli jesteś alergikiem, unikaj miejsc, w których możesz być szczególnie narażony na kontakt z owadami. 

Ukąszenie lub użądlenie w trakcie ciąży nie stanowi zagrożenia dla rozwijającego się dziecka, oczywiście o ile u przyszłej mamy nie rozwinie się silna reakcja alergiczna.   

Domowe sposoby na opuchliznę i ból po ukąszeniu

• Nie drap zmian skórnych. W ten sposób tylko pogorszysz stan skóry, nasilisz dolegliwości i stworzysz idealne warunki do rozwoju infekcji czy zakażenia.  
• Dokładnie umyj ukąszone miejsce chłodną wodą z delikatnym mydłem, dzięki czemu oczyścisz skórę i zadziałasz antyseptycznie. Dobrym rozwiązaniem jest też zastosowanie środków odkażających, które zawierają substancje czynne, takie jak dichlorowodorek oktenidyny czy fenoksyetanol. Taki lek działa bakteriobójczo, grzybobójczo i wirusobójczo, co z pewnością uchroni nas przed poważniejszymi skutkami ukąszeń owadów.  

• W miejscu ukąszenia lub użądlenia możesz zastosować zimny kompres, np. lód lub okład żelowy. Niska temperatura pomoże zniwelować obrzęk oraz ukoi ból i swędzenie. 

• Zastosuj mentol, alantoinę lub aloes, które niwelują ból i swędzenie po ukąszeniu owadów. Jeśli jednak na domowym parapecie nie znajdziesz kojącego aloesu, możesz zaopatrzyć się w apteczne produkty w formie płynów, aerozoli, balsamów, a nawet plastrów. W ofercie znajdziesz preparaty nawet dla kilkumiesięcznych dzieci. Są do kupienia między innymi w postaci wygodnych roll-onów, zawierających wyciąg z pieprzowca chińskiego i chłodzący mentol.  

• Z domowych sposobów świetnie sprawdzą się olejki eteryczne, takie jak lawendowy, z drzewa herbacianego czy goździkowy. Łagodzą one swędzenie, działają antyseptycznie i zmniejszają zaczerwienienie skóry. Dodatkowo uchronią przed ponownym atakiem owadów, ponieważ niektóre z nich działają jak naturalne repelenty.  

• Medycyna ludowa podpowiada, by w miejscu użądlenia przyłożyć kawałek cebuli. Zawarta w niej siarka może zneutralizować toksyny obecne w jadzie owadów, łagodząc zmiany skórne i niwelując przykre dolegliwości. Niektórzy zalecają też okład z octu, który należy nanieść na skórę za pomocą wacika lub płatka kosmetycznego. 
• Czerwone, swędzące grudki możesz złagodzić także poprzez zastosowanie pasty z sody oczyszczonej. Wystarczy porcję proszku wymieszać z odrobiną wody i tak przygotowaną papkę nałożyć bezpośrednio na miejsca ukąszeń lub użądleń. Specyfik działa łagodząco i neutralizująco, więc szybko przynosi ulgę.  

Jeśli domowe sposoby na opuchliznę i ból po ukąszeniu zawodzą, wybierz środki apteczne. Bolące miejsca po ukąszeniach możesz posmarować specjalnym żelem. Preparat zawiera maleinian dimetindenu, który działa przeciwhistaminowo oraz łagodzi swędzenie i obrzęk. W uzasadnionych przypadkach możesz zastosować dostępną bez recepty maść z hydrokortyzonem. Działa ona przeciwzapalnie, przeciwświądowo i obkurcza naczynia krwionośne, łagodząc tym samym zmiany skórne i ostre stany zapalne o podłożu alergicznym. Podrażnioną skórę smaruj delikatnymi kosmetykami. 

W przypadku wystąpienia reakcji anafilaktycznej niezwłocznie wezwij pogotowie ratunkowe!

Przeczytaj również:
Jak bezpiecznie wyciągnąć kleszcza?